Tâhâ
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 135 âyettir. İsmini birinci âyetinde yer alan
“Tâ. Hâ” mukataa harflerinden almıştır. Bazı kaynaklarda surenin “Mûsâ sûresi”
ve “Kelîm sûresi” diye isimlendirildiği de görülür. Mushaf tertîbine göre 20,
iniş sırasına göre 45. sûredir.
Hz.
Ömer’in bu sûre vesilesiyle müslüman olduğu rivayet edilir. Hâdise özetle şöyle
vuku bulmuştur:
Başlangıçta
İslâm’ın yaman düşmanlarından biri olan Ömer b. Hattab, Resûlullah (s.a.s.)’i
öldürmeye kastetmişti. Ömer bu niyetle yola çıktığında bir adama rastlar. Adam
ona: “Sen önce kız kardeşinin ve eniştenin müslüman olduğunu bilmelisin” der.
Bunu duyan Ömer doğruca kız kardeşinin evine gider. Orada kardeşi Fatma ve
eniştesi Said b. Zeyd’in, Habbab b. Eret’in yanında yazılı bir kağıt
parçasından bir şeyler öğrendiklerini görür. Fatma ağabeyinin geldiğini görünce
kağıt parçasını hemen bir yere saklamaya çalışırsa da, okunanları duyan Ömer
onlara sorular sormaya başlar. Daha sonra eniştesini döver ve kocasını korumaya
çalışan kız kardeşini yaralar. Sonunda her ikisi de “Evet müslüman olduk, ne
yaparsan yap!” derler. Ömer, kız kardeşinin başından akan kandan müteessir ve
müteellim olarak: “Okuduğunuz şeyi bana gösterin” der. Kız kardeşi kağıdı
yırtmayacağına dair ondan yemin alır ve “Temizlenmeden ona dokunamazsın” der.
Bunun üzerine Ömer (r.a.) yıkanır ve Tâhâ sûresinin yazılı olduğu kağıdı
okumaya başladığında: “Ne mükemmel bir şey!” diye nâra atmaktan kendini alamaz.
Bunu duyan Habbâb, gizlendiği yerden çıkarak: “Allah’a yemin olsun ki, O sana
Peygamberi’nin davetini tebliğe hizmet ettirecektir. Çünkü dün Nebiyy-i Ekrem
(s.a.s.)’in: «Rabbim, ya Hakem b. Hişâm[1]
ya da Ömer b. Hattap’la İslâm’ı teyîd eyle!» diye dua ettiğini duydum. Ey
Ömer Allah’a dön, Allah’a dön!” telkininde bulunur. Bu sözler o kadar ikna
edici olur ki Hz. Ömer Habbab’la birlikte, İslâm’ı kabul etmek üzere Resûlullah
(s.a.s.)’in yanına gider ve kelime-i şehâdet getirerek İslâm’la şereflenir. (İbn
Hişam, es-Sîre, I, 271 vd.)
[1] Hakem b. Hişâm, Ebû Cehil
diye meşhur olan müşriğin ismidir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada yirminci, iniş sırasına göre kırk beşinci sûredir. Meryem sûresinden sonra, Vâkıa sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 130 ve 131. âyetlerin Medine’de nâzil olduğuna dair bir rivayet de vardır. Hz. Ömer’in İslâmiyet’i kabul edişiyle ilgili meşhur rivayette Ömer’in, kız kardeşi ve eniştesinin evine baskın yaptığında işittiği ve çok etkilendiği âyetlerin Tâhâ sûresinin âyetleri olduğu ve bu olayın peygamberliğin beşinci yılında cereyan ettiği dikkate alınarak, genellikle Mekke döneminin ortalarına doğru indiği kabul edilir. Kaynaklarda nüzûlü için belirli bir sebepten söz edilmez. Geldiği dönemin şartları ve sûrenin içeriği, Hz. Peygamber’e ve müminlere teselli verip onların moralini yükseltmeyi amaçladığını göstermektedir.
Konusu
Sûre,
Kur’ân-ı Kerîm’in indiriliş gâyesini belirterek, Resûlullah (s.a.s.)’i tesellî
ederek ve her şeyin sahibi olan Allah Teâlâ’yı tanıtarak söze başlar. İçinde
alınacak çok mühim dersler ve ibretler olan Hz. Mûsâ’nın kıssasını; hususiyle
peygamber olduktan sonra hem Firavun hem de kendi kavmiyle olan mücâdelesini
uzun uzadıya beyân eder. Arada kıyâmetin dehşetli sahnelerinden manzaralar
arzederek münkirleri bekleyen hazin âkıbet ve korkunç azabı hatırlatır. Sonunda
kısaca Âdem-İblîs kıssasına temas ederek, Allah’ı zikretmek, O’nu hiç
unutmamak, dünyaya gönül bağlamamak, ibâdetlere, bunlar içinde de özellikle
namaza fert, aile ve toplum olarak devam etmek, dinin tebliğinde sabır ve sebat
göstermek gibi İslâm’ın cihanşumûl kaidelerini telkinle sözü nihâyete erdirir.
Fazileti
Resûlullah
(s.a.s.) buyurur:
“Tâhâ
ve Yâsîn sûrelerini işiten melekler şöyle derler: «Bunların kendilerine
gönderildiği ümmete ne mutlu, bunları taşıyan gönüllere ne mutlu, bunları
okuyan dillere ne mutlu!»” (Dârimî, Fezâilü’l-Kur’an 20)
72: Sihirbazlar dediler ki: “İmkânı yok, bize gelen apaçık mûcizeleri ve bizi yaratan Allah’ı bırakıp da seni kesinlikle tercih etmeyeceğiz. Hakkımızda istediğin kararı ver, yapmak istediğini yap. Şunu unutma ki, senin hükmün ancak dünya hayatında geçer.”
73: “Şüphesiz biz, Rabbimize iman ettik. O’nun hatalarımızı ve bu arada bize zorla yaptırdığın sihir günahını bağışlayacağını umuyoruz. Allah’ın vereceği mükâfat seninkinden daha hayırlı, cezası da seninkinden daha devamlıdır.”
TEFSİR:
Böylece
sihirbazların, gördükleri âşikâr deliller ve kalplerine yerleşen iman-ı kâmil
sayesinde Firavun’un tehditlerine aldırış edecek halleri kalmadı. Cenâb-ı
Hakk’ın cezbe kadehinden mest olmuşlar; gönülleri üzerine dökülen, birbiri
ardınca zuhûr eden ilâhî iltifât ve ihsân nurlarından dolayı kendilerinden
geçmişlerdi. Onlar göreceklerini görmüşler, bulacaklarını bulmuşlardı.
Ulaştıkları ruhânî dereceler ve gördükleri manevî hakîkatler karşısında
Firavun’a ait değer verip tercih edecekleri hiçbir şey kalmamıştı. Rivayete
göre secdeye kapandıklarında Yüce Allah onlara cennetteki makamlarını
göstermişti. Bu sebeple Firavun’un “Asarım, keserim!..” tehditlerine karşı
büyük bir sabır ve metânetle şöyle dediler:
“Haydi
durma, ne yapacaksan yap. İster asmaya, ister kesmeye hükmet. Biz böyle
tehditlerden korkup da kararımızdan dönmeyiz. Çünkü sen ancak dünya hayatında
ve bizim fânî hayatımız müddetince istediğini yapabilir veya arzu ettiğin hükmü
verebilirsin. Senin de bu hükümranlığın pek yakında yok olup gidecektir. Bizim
artık dünyanın ne güzelliğine bir rağbetimiz, ne de azabından bir korkumuz
kalmıştır. Bugün sen bize hangi zulmü yaparsan yap, yarın da Allah Teâlâ sana
dilediği cezayı verecektir! Biz Rabbimize iman ettik; O’nun bizim her türlü
günahımızı, hatalarımızı bağışlamasını diliyoruz. Özellikle senin bizi
şehirlerden toplayıp getirerek Allah’ın seçkin bir peygamberi karşısında bize
zorla yaptırdığın sihir için de Rabbimizin af ve mağfiretine sığınıyoruz. O’nun
bizi affedeceğini, bağışlayacağını ve ebedi nimetlerine kavuşturacağını
umuyoruz. Bizim için Allah yani O’nun mükâfatı daha hayırlı ve daha kalıcıdır.
Yine O’nun vereceği azap da senin azabından daha kalıcıdır. O halde ey Firavun,
müspet veya menfi senin hiçbir şeyini dikkate almaksızın, sadece Allah’ın
mükâfatını umarak O’na itaat etmemiz ve azabından korkarak O’na isyandan
kaçınmamız bizim için daha mühimdir.”
Şu
beyt, Firavun’un tehditleri karşısında dimdik duran şehîd adaylarının hâlini ne
güzel aksettirir:
“Etmez
tarîk-ı Hak’ta olan halka ser-fürû,
Eğmez
minâre kâmetini bâd eserse de.” (Râtib: Ahmet Paşa)
“Cenâb-ı
Hakk’ın dosdoğru yolu üzere bulunan kimse, bu yola aykırı talepleri karşısında
asla başka insanlara baş eğmez. Hiç rüzgâr esti diye minârenin boyun büktüğü,
öne arkaya eğildiği görülmüş müdür?”
Rivayete
göre Firavun’un hanımı Âsiye merakla: “Kim galip geldi?” diye soruyordu. Ona:
“Mûsâ ve Hârûn galip geldi”, denilince hemen: “Ben de Mûsâ ve Hârûn’un Rabbine
iman ettim” dedi. Firavun ona adamlarını gönderdi ve şu talimatı verdi: “Büyük
bir kaya bulunuz, eğer inancını sürdürecek olursa o kayayı onun üzerine
bırakınız!” Yanına vardıklarında başını kaldırıp göğe baktı, cennetteki yerini
gördü ve imanını dile getiren sözler söylemeye devam etti. O sırada: “Rabbim!
Benim için katında, cennette bir köşk yap! Beni Firavun’dan ve yaptıklarından
kurtar; beni bu zâlimler topluluğundan halâs eyle!” diye dua ediyordu.
(Tahrim 66/11) Bu esnada da ruhu kabz edildi, cesedinde ruh olmadığı halde
kayayı üzerine bıraktılar. (Kurtubî, el-Câmi‘, XI, 225)
“Şüphesiz biz, Rabbimize iman ettik. O’nun hatalarımızı ve bu arada bize zorla yaptırdığın sihir günahını bağışlayacağını umuyoruz. Allah’ın vereceği mükâfat seninkinden daha hayırlı, cezası da seninkinden daha devamlıdır.”
2.
Diyanet Vakfı Meali
«Bize, hatalarımızı ve senin bize zorla yaptırdığın büyüyü bağışlaması için Rabbimize iman ettik. Allah hem daha hayırlı hem daha bâkidir.»
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
72,73. İman eden sihirbazlar: "Seni, gelen apaçık mucizelere ve bizi yaratana üstün tutmayacağız. Ne hüküm vereceksen ver. Sen, ancak bu dünya hayatına hükmedebilirsin. Doğrusu biz, yanılmalarımızı ve bize zorla yaptırdığın sihri bağışlaması için Rabbimize iman ettik. Allah'ın vereceği mükafat daha iyi ve daha devamlıdır" dediler.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
“Şüphesiz ki biz; günahlarımızı ve bize zorla yaptırdığın sihri affetmesi için, Rabbimize inandık. Allah’ın vereceği mükâfat daha hayırlı ve daha kalıcıdır.”
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
"Doğrusu biz hem günahlarımıza, hem bizi zorladığın sihre karşı, bizi bağışlasın diye, Rabbimize iman ettik. Allah (sevabça senden) daha hayırlı ve (azab verme bakımından da) daha devamlıdır."
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Doğrusu biz günahlarımıza ve bizi zorladığın sihre karşı bize mağrifet etsin diye rabbımıza iyman ettik, Allah, hem daha hayırlı hem daha bakalıdır
7.
Hasan Basri Çantay Meali
«Biz günâhlarımızı ve bizi zorladığın sihri yarlığaması için Rabbimize gerçek îman etdik. Allah (ın sevabı seninkinden) daha hayırlı, (azâbı da seninkinden) daha süreklidir».
8.
Hayrat Neşriyat Meali
“Şübhesiz biz, Rabbimize îmân ettik ki, günahlarımızı ve bizi kendisine zorladığın bu sihirden bizi bağışlasın! Allah('ın mükâfâtı) hayırlı ve (azâbı) daha devamlıdır!”(dediler).
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Doğrusu biz, hem günahlarımıza, hem bizi zorladığın sihre karşı, bizi bağışlasın diye Rabbimize iman ettik. Allah (sevabca senden) daha hayırlı ve (azab verme bakımından da) daha devamlıdır.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
«Muhakkak biz Rabbimize imân ettik ki, bizim için hatalarımızı ve bizi üzerine zorladığın sihirden dolayı yarlığasın. Ve Allah hayırlıdır ve ebedîdir.»
11.
Ümit Şimşek Meali
“Biz Rabbimize iman ettik—tâ ki günahlarımızdan ve bize zorla yaptırdığın büyücülükten dolayı bizi bağışlasın. Allah'ın ödülü elbette daha hayırlı, cezası ise daha süreklidir.”
12.
Yusuf Ali (English) Meali
"For us, we have believed in our Lord: may He forgive us our faults, and the magic to which thou didst compel us: for Allah is Best and Most Abiding."
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Tâ-Hâ Sûresi 73. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
Kâf sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 45 âyettir. İsmini 1. âyette geçen ق (Kāf) harfinden alır. Resmî tertîbe göre 50, iniş sırasına göre 34. sûredir.
...
Yasin suresi Mekke’de nazil olmuştur. 83 ayettir. İsmini birinci ayette geçen يٰسٓ (Yasin) kelimesinden alır. Resmî sıralamada 36, nüzul (İniş) sırası ...
İbrâhim Âleyhisselâm; Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslâm’ın müştereken kabul ettiği büyük peygamberdir. Kur’an-ı Kerim’de Hz. İbrahim’den (a.s.) birçok ...
