Tâhâ
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 135 âyettir. İsmini birinci âyetinde yer alan
“Tâ. Hâ” mukataa harflerinden almıştır. Bazı kaynaklarda surenin “Mûsâ sûresi”
ve “Kelîm sûresi” diye isimlendirildiği de görülür. Mushaf tertîbine göre 20,
iniş sırasına göre 45. sûredir.
Hz.
Ömer’in bu sûre vesilesiyle müslüman olduğu rivayet edilir. Hâdise özetle şöyle
vuku bulmuştur:
Başlangıçta
İslâm’ın yaman düşmanlarından biri olan Ömer b. Hattab, Resûlullah (s.a.s.)’i
öldürmeye kastetmişti. Ömer bu niyetle yola çıktığında bir adama rastlar. Adam
ona: “Sen önce kız kardeşinin ve eniştenin müslüman olduğunu bilmelisin” der.
Bunu duyan Ömer doğruca kız kardeşinin evine gider. Orada kardeşi Fatma ve
eniştesi Said b. Zeyd’in, Habbab b. Eret’in yanında yazılı bir kağıt
parçasından bir şeyler öğrendiklerini görür. Fatma ağabeyinin geldiğini görünce
kağıt parçasını hemen bir yere saklamaya çalışırsa da, okunanları duyan Ömer
onlara sorular sormaya başlar. Daha sonra eniştesini döver ve kocasını korumaya
çalışan kız kardeşini yaralar. Sonunda her ikisi de “Evet müslüman olduk, ne
yaparsan yap!” derler. Ömer, kız kardeşinin başından akan kandan müteessir ve
müteellim olarak: “Okuduğunuz şeyi bana gösterin” der. Kız kardeşi kağıdı
yırtmayacağına dair ondan yemin alır ve “Temizlenmeden ona dokunamazsın” der.
Bunun üzerine Ömer (r.a.) yıkanır ve Tâhâ sûresinin yazılı olduğu kağıdı
okumaya başladığında: “Ne mükemmel bir şey!” diye nâra atmaktan kendini alamaz.
Bunu duyan Habbâb, gizlendiği yerden çıkarak: “Allah’a yemin olsun ki, O sana
Peygamberi’nin davetini tebliğe hizmet ettirecektir. Çünkü dün Nebiyy-i Ekrem
(s.a.s.)’in: «Rabbim, ya Hakem b. Hişâm[1]
ya da Ömer b. Hattap’la İslâm’ı teyîd eyle!» diye dua ettiğini duydum. Ey
Ömer Allah’a dön, Allah’a dön!” telkininde bulunur. Bu sözler o kadar ikna
edici olur ki Hz. Ömer Habbab’la birlikte, İslâm’ı kabul etmek üzere Resûlullah
(s.a.s.)’in yanına gider ve kelime-i şehâdet getirerek İslâm’la şereflenir. (İbn
Hişam, es-Sîre, I, 271 vd.)
[1] Hakem b. Hişâm, Ebû Cehil
diye meşhur olan müşriğin ismidir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada yirminci, iniş sırasına göre kırk beşinci sûredir. Meryem sûresinden sonra, Vâkıa sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 130 ve 131. âyetlerin Medine’de nâzil olduğuna dair bir rivayet de vardır. Hz. Ömer’in İslâmiyet’i kabul edişiyle ilgili meşhur rivayette Ömer’in, kız kardeşi ve eniştesinin evine baskın yaptığında işittiği ve çok etkilendiği âyetlerin Tâhâ sûresinin âyetleri olduğu ve bu olayın peygamberliğin beşinci yılında cereyan ettiği dikkate alınarak, genellikle Mekke döneminin ortalarına doğru indiği kabul edilir. Kaynaklarda nüzûlü için belirli bir sebepten söz edilmez. Geldiği dönemin şartları ve sûrenin içeriği, Hz. Peygamber’e ve müminlere teselli verip onların moralini yükseltmeyi amaçladığını göstermektedir.
Konusu
Sûre,
Kur’ân-ı Kerîm’in indiriliş gâyesini belirterek, Resûlullah (s.a.s.)’i tesellî
ederek ve her şeyin sahibi olan Allah Teâlâ’yı tanıtarak söze başlar. İçinde
alınacak çok mühim dersler ve ibretler olan Hz. Mûsâ’nın kıssasını; hususiyle
peygamber olduktan sonra hem Firavun hem de kendi kavmiyle olan mücâdelesini
uzun uzadıya beyân eder. Arada kıyâmetin dehşetli sahnelerinden manzaralar
arzederek münkirleri bekleyen hazin âkıbet ve korkunç azabı hatırlatır. Sonunda
kısaca Âdem-İblîs kıssasına temas ederek, Allah’ı zikretmek, O’nu hiç
unutmamak, dünyaya gönül bağlamamak, ibâdetlere, bunlar içinde de özellikle
namaza fert, aile ve toplum olarak devam etmek, dinin tebliğinde sabır ve sebat
göstermek gibi İslâm’ın cihanşumûl kaidelerini telkinle sözü nihâyete erdirir.
Fazileti
Resûlullah
(s.a.s.) buyurur:
“Tâhâ
ve Yâsîn sûrelerini işiten melekler şöyle derler: «Bunların kendilerine
gönderildiği ümmete ne mutlu, bunları taşıyan gönüllere ne mutlu, bunları
okuyan dillere ne mutlu!»” (Dârimî, Fezâilü’l-Kur’an 20)
105: Rasûlüm! Sana kıyâmet gününde dağların ne halde olacağını soruyorlar. De ki: “Rabbim onları ufalayıp savuracak.”
106: “Böylece yerlerini dümdüz, bomboş bir halde bırakacak.”
107: Öyle ki, orada ne bir çukur görebilirsin, ne de bir tümsek!
TEFSİR:
Münkirlerin,
Resûlullah (s.a.s.)’e: “Sen dünyanın fenâ bulacağını iddia ediyorsun. Bu
dediğin doğru olsaydı, onun yok olmaya yüz tutması için bir taraflarından
eksilmeye başlaması gerekirdi. Fakat biz dünyada böyle bir noksanlaşma
göremiyoruz. Dağları oldukları gibi yerinde görüyoruz. Kıyâmet kopacaksa bu
kocaman dağlar ne olacak, nereye gidecek?” şeklindeki itirazlarına cevap
olarak bu âyetler inmiştir. (bk.
Fahreddin er-Râzî, Mefâtîhu’l-gayb, XXII, 101)
Cenâb-ı
Hak dağları kıyâmet günü köklerinden söküp koparacak, birbirine çarpıp unufak
edecek, sonra onları akabilecek şekilde kum haline dönüştürecek, sonra da
rüzgârların etrafa dağıtabilecekleri şekilde atılmış renkli yün gibi
yapacaktır. Bundan sonra dağlar, etrafa dağıtılmış toz zerreleri haline
gelecektir. Bu hususları beyân eden bazı âyet-i kerîmeler şöyledir:
“Artık
sûra şiddetli bir üfleyişle üflendiğinde… Yer ve dağlar yerlerinden kaldırılıp,
birbirine tek çarpışla çarpılıp paramparça edildiğinde…” (Hâkka
69/13-14)
“Dağlar
yerlerinden koparılıp yürütülür, bir serâp hâlini alır.” (Nebe 78/20)
“Dağlar
da atılmış rengârenk yünlere döner.” (Kâria 101/5)
“Yer
şiddetli bir sarsılışla sarsıldığı, dağlar parçalanıp darmadağın edildiği,
uçuşan toz zerreleri haline geldiği zaman…” (Vâkıa 56/4-6)
Sonra Yüce Allah, onların yerlerini
üzerlerinde hiçbir bitki ve binâ bulunmayan dümdüz, açık, geniş ve kaygan bir
zemine dönüştürecektir. O zemin öyle dümdüz olacak ki, bakan kişi orada ne bir
vâdi ne bir tepe, ne bir alçaklık ne bir yükseklik, ne bir iniş ne bir çıkış,
ne bir çukur ne bir tümsek, ne bir eğrilik ne bir yumruluk, ne bir çatlaklık ne
bir iz görebilecektir.
Mahşer
kalabalığının içinden esrarengiz bir davetçi çıkıp “Gelin!” diye seslenecek:
Rasûlüm! Sana kıyâmet gününde dağların ne halde olacağını soruyorlar. De ki: “Rabbim onları ufalayıp savuracak.”
2.
Diyanet Vakfı Meali
(Resûlüm!) Sana dağlar hakkında sorarlar. De ki: Rabbim onları ufalayıp savuracak.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
105,106,107,108. Sana dağları sorarlar; de ki: "Rabbim onları ufalayıp savuracak, yerlerini düz, kuru bir toprak haline getirecek; orada ne çukur, ne tümsek göreceksin. O gün, hiçbir tarafa sapmadan bir davetçiye uyarlar. Sesler Rahman'ın heybetinden kısılmıştır; ancak bir fısıltı işitirsin."
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
(Ey Muhammed!) Sana dağların (kıyamet günündeki) hâlini soruyorlar. De ki: “Rabbim onları toz edip savuracak.”
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
(Ey Muhammed!) Sana dağlar(ın kıyametteki durumunu) sorarlar, de ki: "Rabbim onları ufalayıp savuracak."
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Bir de sana dağlardan soruyorlar, binaenaleyh de ki: rabbım onları un ufra edip savuracak da
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Sana dağları (n kıyamet günündeki haalini) sorarlar. De ki: «Rabbim onları ufalayıb savuracak».
8.
Hayrat Neşriyat Meali
(Ey Resûlüm!) Sana (kıyâmet gününde) dağlar(ın nasıl olacağın)dan soruyorlar; de ki: “Rabbim (o gün) onları ufalayıp savuracak!”
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
(Ey Rasûlüm), sana dağların kıyâmetteki halini sorarlar(sa), de ki: “- Rabbim onları ufalayıp savuracak.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Ve sana dağlardan sorarlar. Binaenaleyh de ki: «Onları Rabbim darmadağın edip savuracaktır.»
11.
Ümit Şimşek Meali
Sana dağları soruyorlar. De ki: Rabbim onları ufalayıp savuracak.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
They ask thee concerning the Mountains: say, "My Lord will uproot them and scatter them as dust;
Cenab-ı Hak Buyuruyor:
"Kendinizi (övüp övüp) temize çıkarmayın. Allah, kimin takvâ sahibi olduğunu çok iyi bilir." (Necm sûresi, 32)
Allah her şeyi ...
Melekler de temizlikten hoşlanır, kirlilikten rahatsız olurlar. İnsanın rûhu da ancak temizlikte huzur bulur. O hâlde bir Müslüman için temizlik, vazg ...
Yaptığı iyiliği başa kakmak ile ilgili ayetler.
"Ey iman edenler! Başa kakmak ve incitmek suretiyle yaptığınız iyilikleri boşa çıkarmayın!" (Bakara s ...
Müminin mümine gıyabında dua etmesi ile ilgili ayetler.
“Bunlardan sonra gelenler şöyle derler: Rabbimiz! Bizi ve bizden önce gelip geçmiş imanlı kar ...
Şifa; deva demektir. Şifa; insanın hastalıktan kurtulması, sıhhat bulması, iyilik bulması anlamlarına gelir. Peki hastalara ne şifa olur?
KUR’AN’DA G ...
İster din ister dünya nimeti olsun bir kimsenin sahip olduğu nimetin elinden çıkmasını istemek anlamındaki hasedin haram kılınmıştır.
HASET İLE İLGİL ...
