Tâhâ
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 135 âyettir. İsmini birinci âyetinde yer alan
“Tâ. Hâ” mukataa harflerinden almıştır. Bazı kaynaklarda surenin “Mûsâ sûresi”
ve “Kelîm sûresi” diye isimlendirildiği de görülür. Mushaf tertîbine göre 20,
iniş sırasına göre 45. sûredir.
Hz.
Ömer’in bu sûre vesilesiyle müslüman olduğu rivayet edilir. Hâdise özetle şöyle
vuku bulmuştur:
Başlangıçta
İslâm’ın yaman düşmanlarından biri olan Ömer b. Hattab, Resûlullah (s.a.s.)’i
öldürmeye kastetmişti. Ömer bu niyetle yola çıktığında bir adama rastlar. Adam
ona: “Sen önce kız kardeşinin ve eniştenin müslüman olduğunu bilmelisin” der.
Bunu duyan Ömer doğruca kız kardeşinin evine gider. Orada kardeşi Fatma ve
eniştesi Said b. Zeyd’in, Habbab b. Eret’in yanında yazılı bir kağıt
parçasından bir şeyler öğrendiklerini görür. Fatma ağabeyinin geldiğini görünce
kağıt parçasını hemen bir yere saklamaya çalışırsa da, okunanları duyan Ömer
onlara sorular sormaya başlar. Daha sonra eniştesini döver ve kocasını korumaya
çalışan kız kardeşini yaralar. Sonunda her ikisi de “Evet müslüman olduk, ne
yaparsan yap!” derler. Ömer, kız kardeşinin başından akan kandan müteessir ve
müteellim olarak: “Okuduğunuz şeyi bana gösterin” der. Kız kardeşi kağıdı
yırtmayacağına dair ondan yemin alır ve “Temizlenmeden ona dokunamazsın” der.
Bunun üzerine Ömer (r.a.) yıkanır ve Tâhâ sûresinin yazılı olduğu kağıdı
okumaya başladığında: “Ne mükemmel bir şey!” diye nâra atmaktan kendini alamaz.
Bunu duyan Habbâb, gizlendiği yerden çıkarak: “Allah’a yemin olsun ki, O sana
Peygamberi’nin davetini tebliğe hizmet ettirecektir. Çünkü dün Nebiyy-i Ekrem
(s.a.s.)’in: «Rabbim, ya Hakem b. Hişâm[1]
ya da Ömer b. Hattap’la İslâm’ı teyîd eyle!» diye dua ettiğini duydum. Ey
Ömer Allah’a dön, Allah’a dön!” telkininde bulunur. Bu sözler o kadar ikna
edici olur ki Hz. Ömer Habbab’la birlikte, İslâm’ı kabul etmek üzere Resûlullah
(s.a.s.)’in yanına gider ve kelime-i şehâdet getirerek İslâm’la şereflenir. (İbn
Hişam, es-Sîre, I, 271 vd.)
[1] Hakem b. Hişâm, Ebû Cehil
diye meşhur olan müşriğin ismidir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada yirminci, iniş sırasına göre kırk beşinci sûredir. Meryem sûresinden sonra, Vâkıa sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 130 ve 131. âyetlerin Medine’de nâzil olduğuna dair bir rivayet de vardır. Hz. Ömer’in İslâmiyet’i kabul edişiyle ilgili meşhur rivayette Ömer’in, kız kardeşi ve eniştesinin evine baskın yaptığında işittiği ve çok etkilendiği âyetlerin Tâhâ sûresinin âyetleri olduğu ve bu olayın peygamberliğin beşinci yılında cereyan ettiği dikkate alınarak, genellikle Mekke döneminin ortalarına doğru indiği kabul edilir. Kaynaklarda nüzûlü için belirli bir sebepten söz edilmez. Geldiği dönemin şartları ve sûrenin içeriği, Hz. Peygamber’e ve müminlere teselli verip onların moralini yükseltmeyi amaçladığını göstermektedir.
Konusu
Sûre,
Kur’ân-ı Kerîm’in indiriliş gâyesini belirterek, Resûlullah (s.a.s.)’i tesellî
ederek ve her şeyin sahibi olan Allah Teâlâ’yı tanıtarak söze başlar. İçinde
alınacak çok mühim dersler ve ibretler olan Hz. Mûsâ’nın kıssasını; hususiyle
peygamber olduktan sonra hem Firavun hem de kendi kavmiyle olan mücâdelesini
uzun uzadıya beyân eder. Arada kıyâmetin dehşetli sahnelerinden manzaralar
arzederek münkirleri bekleyen hazin âkıbet ve korkunç azabı hatırlatır. Sonunda
kısaca Âdem-İblîs kıssasına temas ederek, Allah’ı zikretmek, O’nu hiç
unutmamak, dünyaya gönül bağlamamak, ibâdetlere, bunlar içinde de özellikle
namaza fert, aile ve toplum olarak devam etmek, dinin tebliğinde sabır ve sebat
göstermek gibi İslâm’ın cihanşumûl kaidelerini telkinle sözü nihâyete erdirir.
Fazileti
Resûlullah
(s.a.s.) buyurur:
“Tâhâ
ve Yâsîn sûrelerini işiten melekler şöyle derler: «Bunların kendilerine
gönderildiği ümmete ne mutlu, bunları taşıyan gönüllere ne mutlu, bunları
okuyan dillere ne mutlu!»” (Dârimî, Fezâilü’l-Kur’an 20)
72: Sihirbazlar dediler ki: “İmkânı yok, bize gelen apaçık mûcizeleri ve bizi yaratan Allah’ı bırakıp da seni kesinlikle tercih etmeyeceğiz. Hakkımızda istediğin kararı ver, yapmak istediğini yap. Şunu unutma ki, senin hükmün ancak dünya hayatında geçer.”
73: “Şüphesiz biz, Rabbimize iman ettik. O’nun hatalarımızı ve bu arada bize zorla yaptırdığın sihir günahını bağışlayacağını umuyoruz. Allah’ın vereceği mükâfat seninkinden daha hayırlı, cezası da seninkinden daha devamlıdır.”
TEFSİR:
Böylece
sihirbazların, gördükleri âşikâr deliller ve kalplerine yerleşen iman-ı kâmil
sayesinde Firavun’un tehditlerine aldırış edecek halleri kalmadı. Cenâb-ı
Hakk’ın cezbe kadehinden mest olmuşlar; gönülleri üzerine dökülen, birbiri
ardınca zuhûr eden ilâhî iltifât ve ihsân nurlarından dolayı kendilerinden
geçmişlerdi. Onlar göreceklerini görmüşler, bulacaklarını bulmuşlardı.
Ulaştıkları ruhânî dereceler ve gördükleri manevî hakîkatler karşısında
Firavun’a ait değer verip tercih edecekleri hiçbir şey kalmamıştı. Rivayete
göre secdeye kapandıklarında Yüce Allah onlara cennetteki makamlarını
göstermişti. Bu sebeple Firavun’un “Asarım, keserim!..” tehditlerine karşı
büyük bir sabır ve metânetle şöyle dediler:
“Haydi
durma, ne yapacaksan yap. İster asmaya, ister kesmeye hükmet. Biz böyle
tehditlerden korkup da kararımızdan dönmeyiz. Çünkü sen ancak dünya hayatında
ve bizim fânî hayatımız müddetince istediğini yapabilir veya arzu ettiğin hükmü
verebilirsin. Senin de bu hükümranlığın pek yakında yok olup gidecektir. Bizim
artık dünyanın ne güzelliğine bir rağbetimiz, ne de azabından bir korkumuz
kalmıştır. Bugün sen bize hangi zulmü yaparsan yap, yarın da Allah Teâlâ sana
dilediği cezayı verecektir! Biz Rabbimize iman ettik; O’nun bizim her türlü
günahımızı, hatalarımızı bağışlamasını diliyoruz. Özellikle senin bizi
şehirlerden toplayıp getirerek Allah’ın seçkin bir peygamberi karşısında bize
zorla yaptırdığın sihir için de Rabbimizin af ve mağfiretine sığınıyoruz. O’nun
bizi affedeceğini, bağışlayacağını ve ebedi nimetlerine kavuşturacağını
umuyoruz. Bizim için Allah yani O’nun mükâfatı daha hayırlı ve daha kalıcıdır.
Yine O’nun vereceği azap da senin azabından daha kalıcıdır. O halde ey Firavun,
müspet veya menfi senin hiçbir şeyini dikkate almaksızın, sadece Allah’ın
mükâfatını umarak O’na itaat etmemiz ve azabından korkarak O’na isyandan
kaçınmamız bizim için daha mühimdir.”
Şu
beyt, Firavun’un tehditleri karşısında dimdik duran şehîd adaylarının hâlini ne
güzel aksettirir:
“Etmez
tarîk-ı Hak’ta olan halka ser-fürû,
Eğmez
minâre kâmetini bâd eserse de.” (Râtib: Ahmet Paşa)
“Cenâb-ı
Hakk’ın dosdoğru yolu üzere bulunan kimse, bu yola aykırı talepleri karşısında
asla başka insanlara baş eğmez. Hiç rüzgâr esti diye minârenin boyun büktüğü,
öne arkaya eğildiği görülmüş müdür?”
Rivayete
göre Firavun’un hanımı Âsiye merakla: “Kim galip geldi?” diye soruyordu. Ona:
“Mûsâ ve Hârûn galip geldi”, denilince hemen: “Ben de Mûsâ ve Hârûn’un Rabbine
iman ettim” dedi. Firavun ona adamlarını gönderdi ve şu talimatı verdi: “Büyük
bir kaya bulunuz, eğer inancını sürdürecek olursa o kayayı onun üzerine
bırakınız!” Yanına vardıklarında başını kaldırıp göğe baktı, cennetteki yerini
gördü ve imanını dile getiren sözler söylemeye devam etti. O sırada: “Rabbim!
Benim için katında, cennette bir köşk yap! Beni Firavun’dan ve yaptıklarından
kurtar; beni bu zâlimler topluluğundan halâs eyle!” diye dua ediyordu.
(Tahrim 66/11) Bu esnada da ruhu kabz edildi, cesedinde ruh olmadığı halde
kayayı üzerine bıraktılar. (Kurtubî, el-Câmi‘, XI, 225)
Kâlû len nu/śirake ‘alâ mâ câenâ mine-lbeyyinâti velleżî fetaranâ(s) fakdi mâ ente kâdin innemâ takdî hâżihi-lhayâte-ddunyâ
1.
Ömer Çelik Meali
Sihirbazlar dediler ki: “İmkânı yok, bize gelen apaçık mûcizeleri ve bizi yaratan Allah’ı bırakıp da seni kesinlikle tercih etmeyeceğiz. Hakkımızda istediğin kararı ver, yapmak istediğini yap. Şunu unutma ki, senin hükmün ancak dünya hayatında geçer.”
2.
Diyanet Vakfı Meali
Dediler ki: «Seni, bize gelen açık açık mucizelere ve bizi yaratana tercih edemeyiz. Öyle ise yapacağını yap! Sen, ancak bu dünya hayatında hükmünü geçirebilirsin.»
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
72,73. İman eden sihirbazlar: "Seni, gelen apaçık mucizelere ve bizi yaratana üstün tutmayacağız. Ne hüküm vereceksen ver. Sen, ancak bu dünya hayatına hükmedebilirsin. Doğrusu biz, yanılmalarımızı ve bize zorla yaptırdığın sihri bağışlaması için Rabbimize iman ettik. Allah'ın vereceği mükafat daha iyi ve daha devamlıdır" dediler.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
Sihirbazlar şöyle dediler: “Bize gelen apaçık delillere ve bizi yaratana seni asla tercih etmeyeceğiz. Artık sen vereceğin hükmü ver. Sen ancak bu dünya hayatında hüküm verirsin.”
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
(İman eden sihirbazlar şöyle) dediler: "Bize gelen bu açık mucizeler ve bizi yaratana karşı, asla seni tercih edemeyiz. Ne hüküm vereceksen ver. Sen, ancak bu dünya hayatına hükmedebilirsin."
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
İhtimali yok dediler: bize gelen bu açık mu'cizelere ve bizi yaratana karşı seni tercih edemeyiz, artık neye hukmün geçer, ne yapabilirsen yap, senin olsa olsa bu Dünya hayata hukmün geçer
7.
Hasan Basri Çantay Meali
(Sihirbazlar) dediler: «Seni bize gelen (şu) apaçık mucizelere, (hakıykatde ise) bizi yaratana kat'iyyen tercîh edemeyiz. Artık neye haakim isen hükmünü ver. Sen hükmünü ancak bu dünyâ hayaatında geçirebilirsin».
8.
Hayrat Neşriyat Meali
(O sihirbazlar ise) dediler ki: “Seni, bize gelen apaçık mu'cizelere ve bizi yaratana aslâ tercîh etmeyiz; artık ne hüküm vereceksen ver! (Sen) ancak bu dünya hayâtında hükmedersin!”
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Sihirbazlar dediler ki: “- Bize gelen bu açık mucizelere ve bizi yaratana karşı, asla seni tercih edemeyiz. Artık neye hükmün geçiyorsa, hükmünü ver. Sen ancak bu dünya hayatında hüküm geçirirsin.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Dediler ki: «Elbette seni bize gelen âyetlere ve bizi yoktan var etmiş olana tercih edemeyiz. Artık sen, ne ile hükmedeceksen hükmet. Sen ancak bu dünya hayatında hükmedersin.»
11.
Ümit Şimşek Meali
Onlar “Bize gelen delillere ve bizi yoktan Yaratana seni üstün tutacak değiliz,” dediler. “Yapacağını yap. Senin sözün ancak bu dünya hayatında geçer.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
They said: "Never shall we regard thee as more than the Clear Sings that have come to us, or than Him Who created us! so decree whatever thou desirest to decree: for thou canst only decree (touching) the life of this world.
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Tâ-Hâ Sûresi 72. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
İbrahim suresinin 3. ayetinde şöyle buyrulur:
“Onlar, dünya hayatını sevip âhiret hayatına tercih ederler. İnsanları Allah yolundan uzaklaştırmaya ve ...
Âhiret kazancının dünya kazancına göre ölçüye sığmaz kıymette ve ebedî olduğunu bilen ashâb-ı kirâm, ebedî saâdet sermâyesi kazanmanın lezzet ve halâv ...
