Saffât
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 182 âyettir. İsmini 1. âyette geçen ve saf
tutmuş varlıklardan bahseden الصَّٓافَّاتُ
(sâffât) kelimesinden alır. Resmî sıralamada 37, iniş sırasına göre 56.
sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada otuz yedinci, iniş sırasına göre elli altıncı sûredir. En‘âm sûresinden sonra, Lokman sûresinden önce Mekke’de inmiştir.
Konusu
Sûre Allah’ın birliğini
vurgulayarak söze başlar. Mahşer yerinden, cennet ve cehennemden acı ve tatlı
insan manzaraları sunarak âhiretin gerçekliğini ortaya koyar. Hz. Nûh, Hz.
İbrâhim, Hz. Mûsâ ve Hz. Hârûn, Hz. İlyâs, Hz. Lut ve Hz. Yûnus’un
kıssalarından kesitler takdim ederek, bir taraftan Resûlullah (s.a.s.)’in
getirdiği ilâhî bilgilerin doğruluğunu belirtirken, bir taraftan da Peygamber
ve mü’minleri sabır ve azimle davalarının müdâfii olmaya teşvik eder. Çünkü
Allah, daha önce de olduğu gibi, şimdi de Peygamber ve ona inananlara mutlaka
yardım edecek ve onları galip kılacaktır.
102: Çocuk büyüyüp de, beraberinde çalışıp çabalayacak yaşa gelince İbrâhim bir gün: “Evlâdım! Son birkaç gecedir rüyâmda seni kurban etmem gerektiğini görüyorum. Ne dersin, bir düşün bakayım?” dedi. Çocuk hiç tereddüt etmeden: “Babacığım! Sana emredilen neyse onu yap; inşallah beni sabredenlerden bulacaksın” diye cevap verdi.
103: İkisi de Allah’ın emrine tam mânasıyla teslim olmuştu. İbrâhim oğlunu sağ şakağı üzerine yere yatırdı.
104: Kendisine: “Ey İbrâhim!” diye seslendik.
105: “Gerçekten sen gördüğün rüYanin gereğini yerine getirdin. Biz, iyilik eden ve işini güzel yapanları işte böyle mükâfatlandırırız.”
106: Hiç şüphe yok ki bu apaçık bir imtihandı.
107: Oğlunun canına bedel olarak, ona büyük bir kurbanlık verdik.
TEFSİR:
Hz.
İbrâhim, Hacer ve İsmâil’i Allah’ın emriyle o dönemde ıssız bir vadi olan,
kimsenin bulunmadığı Mekke’de Kâbe’nin yanına yerleştirdi, dua edip geri döndü.
(bk. İbrâhim 14/37)Arada bir, onların
yanına uğruyordu. Bir seferinde Mekke’de bir rüyâ gördü. Rüyâsında, âyette
buyrulduğu gibi İsmâil’i kurban ediyordu. Hz. İbrâhim, rüyâ şeytânî mi, Rabbânî
mi diye şüphelendi. Ancak aynı rüyâ üç gün üst üste devam etti. Bu günler, hac
mevsiminin tevriye, arefe ve bayramın birinci günü idi. İsmâil (a.s.) koşup
oynayacak, babasının yanında çalışıp çabalayacak yaşa gelmiş, hayâtının en
sevimli çağını yaşıyordu. İbrâhim’in, Allah’a verdiği sözü yerine getirmesi
için, oğlu İsmâil’i kurban etmesi gerekiyordu.
Hz.
İbrâhim gördüğü rüyayı henüz hayatının baharında olan biricik yavrusu sevimli
İsmâil’e açınca, o peygamber namzedi çocuğun verdiği cevap Allah’a teslimiyetin
zirve noktalarını gösteren ve çağlar boyu mü’min gönüllerde “Âh teslimiyet!”
ateşini alevlendiren bir mâhiyet arz ediyordu:
“-
Babacığım! Emrolunduğunu yap; inşallah beni sabredenlerden bulursun. Bıçağını
iyi bileyle ki hemen kessin. Böylece can vermek daha kolay olur. Bıçağı
çekerken de yüzüme bakma. Belki babalık şefkati ile Allah’a olan sözünü
geciktirebilirsin. Senden ayrılınca Rabbime, dünya nimetlerinden ayrılınca
cennete kavuşacağım.Benim asıl hüznüm, canımı vermem değil, kendi
elinle kurban ettiğin evlâdının acısını ve hasretini ömür boyu unutamayacak
olmanadır…” dedi.
Baba-oğul,
bu şekilde Allah’ın emrine tam bir teslîmiyet gösterdiler. İbrâhim (a.s.)
ciğerparesini kurban etmek üzere büyük bir azim ve kararlılıkla sağ şakağı
üzerine yatırdı. Tam kurban edecekken Cebrâil(a.s.) yetişti. Bıçağı köreltip kesmez hale getirdi. Cenâb-ı Hak
İbrâhim’e rüyâsına sadakat gösterdiğini, gereğini tam olarak yerine getirmede
samimi davrandığını, hele o yaşlılık döneminde evladına olan muhabbetinin
Allah’ın emrini yerine getirmesine mani olmadığını, tam bir iman ve teslimiyet
imtihanından geçip bunu kazandığını haber erdi. Ardından Cebrâil (a.s.)
cennetten kurban edilecek büyük bir koç indirdi. (bk. Hâkim, el-Müstedrek,
II, 605-606; Taberî, Târih, I, 263-278)
İbrâhim (a.s.), oğlu ve hanımıyla birlikte Allah’a
kulluk yolunda böyle zor soruların imtihanını başarıyla vermesi sebebiyle:
Çocuk büyüyüp de, beraberinde çalışıp çabalayacak yaşa gelince İbrâhim bir gün: “Evlâdım! Son birkaç gecedir rüyâmda seni kurban etmem gerektiğini görüyorum. Ne dersin, bir düşün bakayım?” dedi. Çocuk hiç tereddüt etmeden: “Babacığım! Sana emredilen neyse onu yap; inşallah beni sabredenlerden bulacaksın” diye cevap verdi.
2.
Diyanet Vakfı Meali
Babasıyla beraber yürüyüp gezecek çağa erişince: Yavrucuğum! Rüyada seni boğazladığımı görüyorum; bir düşün, ne dersin? dedi. O da cevaben: Babacığım! Emrolunduğun şeyi yap. İnşallah beni sabredenlerden bulursun, dedi.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
Çocuk kendisinin yanısıra yürümeye başlayınca: "Ey oğulcuğum! Doğrusu ben uykuda iken seni boğazladığımı görüyorum, bir düşün, ne dersin?" dedi. "Ey babacığım! Ne ile emrolundunsa yap, Allah dilerse, sabredenlerden olduğumu göreceksin" dedi.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
Çocuk kendisiyle birlikte koşup yürüyecek yaşa gelince İbrahim ona, “Yavrum, ben rüyamda seni boğazladığımı gördüm. Düşün bakalım, ne dersin?” dedi. O da, “Babacığım, emrolunduğun şeyi yap. İnşaallah beni sabredenlerden bulacaksın” dedi.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Oğlu, yanında koşacak çağa gelince: "Ey oğlum! Ben seni rüyamda boğazladığımı görüyorum. Artık bak, ne düşünürsün?" dedi. Çocuk da: "Babacığım sana ne emrediliyorsa yap, inşaallah beni sabredenlerden bulacaksın" dedi.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Vakta ki yanında koşmak çağına erdi, ey yavrum! dedi ben menamda görüyorum ki ben seni boğazlıyorum, artık bak ne görüyorsun! ey babacığım dedi: ne emrolunuyorsan yap! beni inşaallah sabirînden bulacaksın
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Artık o (oğul İbrâhîmin) yanında koşmak çağına erince (babası) «Oğulcağızım, dedi, ben seni rü'yamda boğazlıyorum görüyorum. Bak artık ne düşünürsün». (Oğlu) dedi: «Babacığım, sana edilen emir ne ise yap. İnşâallah beni sabredenlerden bulacaksın».
8.
Hayrat Neşriyat Meali
Nihâyet (çocuğu) onunla berâber çalışacak çağa erişince (İbrâhîm): “Ey oğulcuğum! Doğrusu ben uykuda (rüyâmda) görüyorum ki, gerçekten ben seni boğazlıyorum(kurbân ediyorum); artık bak, (bu rüyâm hakkında) sen ne görürsün (fikrin nedir)?” dedi.(Çocuğu İsmâîl:) “Ey babacığım! Sana emredileni yap! İnşâallah beni sabredenlerden bulacaksın!” dedi.
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Vakta ki, yanında koşmak çağına erdi, (ona şöyle) dedi: “- Yavrum! Ben rüyamda görüyorum ki, seni boğazlıyorum. Artık bak, ne düşünürsün?” (Çocuk ona şöyle) dedi: “- Babacağım! Sana, ne emrediliyorsa yap; İnşallah beni sabredenlerden bulacaksın.”
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Vaktâ ki, onunla beraber yürümek çağına yetişti. Dedi: «Oğulcağımız! Ben, şüphe yok rüyâda görüyorum ki, muhakkak seni boğazlıyorum. Artık bak, sen ne görürsün.» Dedi: «Ey babacığım! Emrolunduğun şeyi yap. İnşaallah beni sabredenlerden bulacaksın.»
11.
Ümit Şimşek Meali
Kendisiyle beraber iş yapacak çağa geldiğinde, İbrahim oğluna dedi ki: “Oğulcuğum, rüyamda seni kurban ederken gördüm. Buna ne dersin?” Oğlu “Sana emredileni yap, baba,” dedi. “İnşaallah beni sabredenlerden bulacaksın.”
12.
Yusuf Ali (English) Meali
Then, when (the son) reached (the age of) (serious) work with him, he said: "O my son! I see in vision that I offer thee in sacrifice: Now see what is thy view!" (The son) said: "O my father! Do as thou art commanded: thou will find me, if Allah so wills one practising Patience and Constancy!"
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Sâffât Sûresi 102. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
İbrahim suresinin 3. ayetinde şöyle buyrulur:
“Onlar, dünya hayatını sevip âhiret hayatına tercih ederler. İnsanları Allah yolundan uzaklaştırmaya ve ...
Âhiret kazancının dünya kazancına göre ölçüye sığmaz kıymette ve ebedî olduğunu bilen ashâb-ı kirâm, ebedî saâdet sermâyesi kazanmanın lezzet ve halâv ...
