Saffât
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 182 âyettir. İsmini 1. âyette geçen ve saf
tutmuş varlıklardan bahseden الصَّٓافَّاتُ
(sâffât) kelimesinden alır. Resmî sıralamada 37, iniş sırasına göre 56.
sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada otuz yedinci, iniş sırasına göre elli altıncı sûredir. En‘âm sûresinden sonra, Lokman sûresinden önce Mekke’de inmiştir.
Konusu
Sûre Allah’ın birliğini
vurgulayarak söze başlar. Mahşer yerinden, cennet ve cehennemden acı ve tatlı
insan manzaraları sunarak âhiretin gerçekliğini ortaya koyar. Hz. Nûh, Hz.
İbrâhim, Hz. Mûsâ ve Hz. Hârûn, Hz. İlyâs, Hz. Lut ve Hz. Yûnus’un
kıssalarından kesitler takdim ederek, bir taraftan Resûlullah (s.a.s.)’in
getirdiği ilâhî bilgilerin doğruluğunu belirtirken, bir taraftan da Peygamber
ve mü’minleri sabır ve azimle davalarının müdâfii olmaya teşvik eder. Çünkü
Allah, daha önce de olduğu gibi, şimdi de Peygamber ve ona inananlara mutlaka
yardım edecek ve onları galip kılacaktır.
102: Çocuk büyüyüp de, beraberinde çalışıp çabalayacak yaşa gelince İbrâhim bir gün: “Evlâdım! Son birkaç gecedir rüyâmda seni kurban etmem gerektiğini görüyorum. Ne dersin, bir düşün bakayım?” dedi. Çocuk hiç tereddüt etmeden: “Babacığım! Sana emredilen neyse onu yap; inşallah beni sabredenlerden bulacaksın” diye cevap verdi.
103: İkisi de Allah’ın emrine tam mânasıyla teslim olmuştu. İbrâhim oğlunu sağ şakağı üzerine yere yatırdı.
104: Kendisine: “Ey İbrâhim!” diye seslendik.
105: “Gerçekten sen gördüğün rüYanin gereğini yerine getirdin. Biz, iyilik eden ve işini güzel yapanları işte böyle mükâfatlandırırız.”
106: Hiç şüphe yok ki bu apaçık bir imtihandı.
107: Oğlunun canına bedel olarak, ona büyük bir kurbanlık verdik.
TEFSİR:
Hz.
İbrâhim, Hacer ve İsmâil’i Allah’ın emriyle o dönemde ıssız bir vadi olan,
kimsenin bulunmadığı Mekke’de Kâbe’nin yanına yerleştirdi, dua edip geri döndü.
(bk. İbrâhim 14/37)Arada bir, onların
yanına uğruyordu. Bir seferinde Mekke’de bir rüyâ gördü. Rüyâsında, âyette
buyrulduğu gibi İsmâil’i kurban ediyordu. Hz. İbrâhim, rüyâ şeytânî mi, Rabbânî
mi diye şüphelendi. Ancak aynı rüyâ üç gün üst üste devam etti. Bu günler, hac
mevsiminin tevriye, arefe ve bayramın birinci günü idi. İsmâil (a.s.) koşup
oynayacak, babasının yanında çalışıp çabalayacak yaşa gelmiş, hayâtının en
sevimli çağını yaşıyordu. İbrâhim’in, Allah’a verdiği sözü yerine getirmesi
için, oğlu İsmâil’i kurban etmesi gerekiyordu.
Hz.
İbrâhim gördüğü rüyayı henüz hayatının baharında olan biricik yavrusu sevimli
İsmâil’e açınca, o peygamber namzedi çocuğun verdiği cevap Allah’a teslimiyetin
zirve noktalarını gösteren ve çağlar boyu mü’min gönüllerde “Âh teslimiyet!”
ateşini alevlendiren bir mâhiyet arz ediyordu:
“-
Babacığım! Emrolunduğunu yap; inşallah beni sabredenlerden bulursun. Bıçağını
iyi bileyle ki hemen kessin. Böylece can vermek daha kolay olur. Bıçağı
çekerken de yüzüme bakma. Belki babalık şefkati ile Allah’a olan sözünü
geciktirebilirsin. Senden ayrılınca Rabbime, dünya nimetlerinden ayrılınca
cennete kavuşacağım.Benim asıl hüznüm, canımı vermem değil, kendi
elinle kurban ettiğin evlâdının acısını ve hasretini ömür boyu unutamayacak
olmanadır…” dedi.
Baba-oğul,
bu şekilde Allah’ın emrine tam bir teslîmiyet gösterdiler. İbrâhim (a.s.)
ciğerparesini kurban etmek üzere büyük bir azim ve kararlılıkla sağ şakağı
üzerine yatırdı. Tam kurban edecekken Cebrâil(a.s.) yetişti. Bıçağı köreltip kesmez hale getirdi. Cenâb-ı Hak
İbrâhim’e rüyâsına sadakat gösterdiğini, gereğini tam olarak yerine getirmede
samimi davrandığını, hele o yaşlılık döneminde evladına olan muhabbetinin
Allah’ın emrini yerine getirmesine mani olmadığını, tam bir iman ve teslimiyet
imtihanından geçip bunu kazandığını haber erdi. Ardından Cebrâil (a.s.)
cennetten kurban edilecek büyük bir koç indirdi. (bk. Hâkim, el-Müstedrek,
II, 605-606; Taberî, Târih, I, 263-278)
İbrâhim (a.s.), oğlu ve hanımıyla birlikte Allah’a
kulluk yolunda böyle zor soruların imtihanını başarıyla vermesi sebebiyle:
Kad saddekte-rru/yâ(c) innâ keżâlike neczî-lmuhsinîn(e)
1.
Ömer Çelik Meali
“Gerçekten sen gördüğün rüYanin gereğini yerine getirdin. Biz, iyilik eden ve işini güzel yapanları işte böyle mükâfatlandırırız.”
2.
Diyanet Vakfı Meali
103, 104, 105, 106. Her ikisi de teslim olup, onu alnı üzerine yatırınca: Ey İbrahim! Rüyayı gerçekleştirdin. Biz iyileri böyle mükâfatlandırırız. Bu, gerçekten, çok açık bir imtihandır, diye seslendik.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
103,104,105. Böylece ikisi de Allah' a teslimiyet gösterip, babası oğlunu alnı üzerine yatırınca Biz: "Ey İbrahim! Rüyayı gerçek yaptın; işte biz iyi davrananları böylece mükafatlandırırız" diye seslendik.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
“Gördüğün rüyanın hükmünü yerine getirdin. Şüphesiz biz iyilik yapanları böyle mükâfatlandırırız.”
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
"Rüyana gerçekten sadakat gösterdin, şüphesiz ki, biz iyilik yapanları böyle mükafatlandırırız."
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Ru'yayı gerçek tasdık eyledin, biz böyle mükâfat ederiz işte muhsinlere
7.
Hasan Basri Çantay Meali
104,105. Biz ona: «Yâ Ibrâhîm, rü'yâna sadâkat gösterdin. Şübhesiz ki biz iyi hareket edenleri böyle mükâfatlandırırız» diye nida etdik.
8.
Hayrat Neşriyat Meali
103,104,105,106. Böylece (ikisi de) teslîm olup (İbrâhîm) onu alnının bir tarafı (yere gelecek şekilde, yanı) üzerine yere yatırınca, artık ona: “Ey İbrâhîm! Hakikaten rüyâya sadâkat gösterdin! İşte biz iyilik edenleri böyle mükâfâtlandırırız. Şübhesiz ki bu, gerçekten apaçık bir imtihandır!” diye seslendik.
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Gerçekten rüyana sadakat gösterdin. Şüphe yok ki biz, güzel amel işliyenleri işte böyle mükafatlandırırız.”
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
«Sen muhakkak rüyâyı tasdik ettin. Biz böylece muhakkak muhsinleri mükâfaatlandırırız.»
11.
Ümit Şimşek Meali
“Sen rüyana sadakat gösterdin. İşte Biz iyi kulluk edenleri böyle ödüllendiririz.”
12.
Yusuf Ali (English) Meali
"Thou hast already fulfilled the vision!" - thus indeed do We reward those who do right.
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Sâffât Sûresi 105. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
İbrahim suresinin 3. ayetinde şöyle buyrulur:
“Onlar, dünya hayatını sevip âhiret hayatına tercih ederler. İnsanları Allah yolundan uzaklaştırmaya ve ...
Âhiret kazancının dünya kazancına göre ölçüye sığmaz kıymette ve ebedî olduğunu bilen ashâb-ı kirâm, ebedî saâdet sermâyesi kazanmanın lezzet ve halâv ...
