Saffât
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 182 âyettir. İsmini 1. âyette geçen ve saf
tutmuş varlıklardan bahseden الصَّٓافَّاتُ
(sâffât) kelimesinden alır. Resmî sıralamada 37, iniş sırasına göre 56.
sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada otuz yedinci, iniş sırasına göre elli altıncı sûredir. En‘âm sûresinden sonra, Lokman sûresinden önce Mekke’de inmiştir.
Konusu
Sûre Allah’ın birliğini
vurgulayarak söze başlar. Mahşer yerinden, cennet ve cehennemden acı ve tatlı
insan manzaraları sunarak âhiretin gerçekliğini ortaya koyar. Hz. Nûh, Hz.
İbrâhim, Hz. Mûsâ ve Hz. Hârûn, Hz. İlyâs, Hz. Lut ve Hz. Yûnus’un
kıssalarından kesitler takdim ederek, bir taraftan Resûlullah (s.a.s.)’in
getirdiği ilâhî bilgilerin doğruluğunu belirtirken, bir taraftan da Peygamber
ve mü’minleri sabır ve azimle davalarının müdâfii olmaya teşvik eder. Çünkü
Allah, daha önce de olduğu gibi, şimdi de Peygamber ve ona inananlara mutlaka
yardım edecek ve onları galip kılacaktır.
Sâffât Süresi 166. Ayet Tefsiri
وَمَا مِنَّٓا اِلَّا لَهُ مَقَامٌ مَعْلُومٌ ﴿١٦٤﴾
وَاِنَّا لَنَحْنُ الصَّٓافُّونَۚ ﴿١٦٥﴾
وَاِنَّا لَنَحْنُ الْمُسَبِّحُونَ ﴿١٦٦﴾
164: Melekler şöyle der: “Bizim her birimizin Allah katında belli bir makamı ve vazîfesi vardır.”
165: “O’nun emrini alıp yerine getirmek için bizler saf saf dizilmiş beklemekteyiz.”
166: “Biz, Allah’ın her türlü eksiklik ve ortaktan uzak olduğunu sürekli ikrar ve ilan etmekteyiz.”
TEFSİR:
Sûrenin
girişinde Allah’ın huzurunda saf saf duran, O’nun emrini bekleyen ve aldığı
emri yerine getiren meleklerden bahsedilmişti. Burada meleklerin dilinden bu
hususa tekrar yer verilir. Maksat, müşriklerin önceki âyetlerde bahsedilen
meleklerle alakalı düşüncelerinin yanlışlığını haber verip, meleklerle Allah
arasında bir nesep bağı değil Rab-kul münâsebeti bulunduğunu beyân etmektir.
Melekler ilâh değil, tek ilâh olan Allah’ın kullarıdır. O’na itaat eder, O’ndan
emir almadan konuşmazlar ve yalnızca O’nun emri ile hareket ederler. (bk.
Enbiyâ 21/27) Her bir meleğin Allah katında belli bir makamı, hizmet ettiği
belli bir yeri vardır; onu da aşıp ileri gidemezler. Rivayete göre Miraç gecesi
Sidre-i Müntehâ’da iken Cebrâil biraz geri durunca, Efendimiz (s.a.s.): “Burada
benden ayrılacak mısın?” diye sormuştu. O da: “Bulunduğum bu noktadan daha
ileri gidemem”, diye cevap vermiş, Yüce Allah da meleklerin söylediği bir sözü
nakletmek üzere: “Bizim her birimizin Allah katında belli bir makamı ve
vazifesi vardır” (Saffât 37/164) âyetlerini indirmiştir. (Kurtubî, el-Câmi‘,
XV, 90)
Melekler
hizmet ve ibâdet menzillerinde taat için saf saf dururlar. Allah’ı tesbih eder,
O’nu noksan sıfatlardan tenzih ederler. Nitekim Resûlullah (s.a.s.) şöyle
buyurur:
“Gökte
üzerinde secde eden yahut ayakta ibâdet eden bir meleğin bulunmadığı bir ayak
basacak kadar bir yer dahi yoktur.” (Heysemî, Mecme‘u’z-zevâid, X, 358)
“Gerçekten
ben sizin görmediklerinizi görüyor, duymadıklarınızı duyuyorum. Gök gıcırdıyor,
gıcırdaması da hakkıdır. Çünkü orada yüce Allah’a secde etmek için alnını koyan
hiçbir meleğin bulunmadığı dört parmaklık bir yer dahi yoktur…” (Tirmizî,
Zühd 9/2312)
Allah
Teâlâ’ya itaat ve kulluk bakımından meleklerin düzenli saflar halinde olması,
mü’minler için de güzel bir numûne teşkil eder. Onlar da aynen melekler gibi,
iman, itaat, cemaatle namaz, Allah yolunda cihad gibi dinin emirlerini düzenli
saflar halinde yerine getirmeye çalışırlar.
Hz.
Ömer (r.a.) da namaza kalktığında: “Saflarınızı doğru ve düzgün tutun.
Saflarınızı düzeltin. Şüphesiz Allah sizin de, meleklerin Rableri huzurunda durdukları
gibi durmanızı ister” der, sonra da: “O’nun emrini alıp yerine getirmek için
bizler saf saf dizilmiş bekleyenleriz” (Sâffât 37/165)buyruğunu
okur, “Ey filan sen geriye git, ey filan sen öne geç” der, sonra da kendisi öne
geçer, tekbir alıp namaza dururdu. (Taberî, Câmi‘u’l-beyân, XXIII, 134)
İşte Resûlullah (s.a.s.) ve sahâbenin Allah’ın
âyetleriyle hemhal olup hayatlarını o âyetlerin mâna ve muhtevasında tanzim
etmeleri böyleydi. İmandan nasibi olmayan müşriklerin ise itiraz ve bahaneden
başka yaptıkları bir şey yoktu:
“Biz, Allah’ın her türlü eksiklik ve ortaktan uzak olduğunu sürekli ikrar ve ilan etmekteyiz.”
2.
Diyanet Vakfı Meali
164, 165, 166. (Melekler şöyle derler:) Bizim her birimiz için, bilinen bir makam vardır. Şüphesiz biz, orada sıra sıra dururuz ve şüphesiz Allah'ı tesbih ederiz.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
164,165,166. Melekler şöyle derler: "Bizim her birimizin bilinen bir makamı vardır. Şüphesiz biz sıra sıra duranlarız, şüphesiz biz Allah'ı tesbih edenleriz."
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
“Şüphesiz biz (Allah’ı) tespih edip yüceltenleriz.”
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
164,165,166. (Melekler): "Bizden her birimizin belli bir makamı vardır. Biziz o saf saf dizilenler, biziz! Biziz o tesbih edenler, biziz!" derler.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Ve biz elbette biz o tesbih edenleriz
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Biziz o tesbîh edenler de mutlak biz.
8.
Hayrat Neşriyat Meali
“Hem muhakkak ki, tesbîh edenler gerçekten ancak biziz.”
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Ve Muhakkak ki biz, (Allah'ı şanına lâyık olmayan şeylerden) tenzih edenleriz.”
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Ve muhakkak ki, bizleriz, o tesbih ediciler.
11.
Ümit Şimşek Meali
“Ve biz Allah'ı tesbih edenleriz.”
12.
Yusuf Ali (English) Meali
"And we are verily those who declare ((Allah)´s) glory!"
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Sâffât Sûresi 166. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
