A‘râf
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 206
âyettir. İbretli “Ashâb-ı sebt” kıssasını anlatan 163-170. âyetlerin Medine’de
indiğine dair rivayetler vardır. Mushaf tertibine göre 7, iniş sırasına göre
39. sûredir. İsmini 46 ve 48. âyetlerde geçen اَلأعْرَافُ(A‘râf ) kelimesinden alır. “A‘râf ”, cennetle cehennem
arasında bulunan yerin ismidir. Bu sûrenin ayrıca اَلْم۪يثَاقُ
(Mîsâk) ve اَلْم۪يقَاتُ (Mîkat) diye isimleri
olmasına rağmen daha çok “A‘râf ” ismiyle anılmıştır.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada 7., iniş sırasına göre 39. sûredir. Sâd sûresinden sonra, Cin sûresinden önce Mekke’de nâzil olmuştur. 163-170. âyetlerinin Medine’de indiği de rivayet edilir. Âyet sayısı itibariyle Mekke’de inen sûrelerin en uzunudur, Kur’an’da da en uzun sûrelerin üçüncüsüdür. Bu sebeple “es-seb‘u’t-tıvâl” (yedi uzun sûre) arasında gösterilir. Ayrıca En‘âm sûresiyle birlikte “iki uzun sûre” diye de anılır (İbn Âşûr, VIII/2, s. 5-6).
Konusu
A‘râf
sûresi, hacmine uygun genişlikte ele
aldığı Hz. Âdem, Hz. Nûh, Hz. Hud, Hz. Sâlih, Hz. Şuayb ve Hz. Mûsâ kıssaları
çerçevesinde Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.s.) Efendimiz’in getirdiği
Kur’an’ın gerçek bir kitap olduğunu, ona iman ve itaatin gerekli olduğunu;
çünkü âhiretin, hesabın, cennet ve cehennemin kaçınılması imkânsız bir akıbet
olduğunu son derece tesirli misallerle ve ibretli tablolarla beyân eder. Ehl-i
kitaba da yer yer atıflarda bulunarak, Hz. Muhammed (s.a.s.)’in sadece Araplara
gönderilmiş bir peygamber olmadığını, onun tebliğinin kıyamete kadar bütün
insanlığı içine aldığını vurgular. Resûlullah (s.a.s.) ve ona inananlara da,
İslâm’ı tebliğ ederken dikkat etmeleri gereken hususları hatırlatır. Özellikle
din düşmanlarının tahriklerine karşı sabırlı ve tahammüllü olmalarını; hissî
davranıp hedeflerine zarar verecek herhangi bir yanlış adım atmamalarını
öğütler.
Fazileti
Rivayete
göre Allah Resûlü (s.a.s.), A‘râf sûresini ikiye bölerek akşam namazında tilâvet
etmiştir. (Buhârî, Ezan 98; Nesâî, İftitah 67)
75: Kavminin büyüklük taslayan önde gelenleri, kendi kavimlerinden zayıf ve hor gördükleri mü’minlere: “Sâlih’in, Rabbi tarafından gönderilmiş bir peygamber olduğunu kesin olarak biliyor musunuz?” diye çıkışırlar, onlar da: “Biz, ona indirilen her şeye kesinlikle iman ediyoruz” derlerdi.
76: Büyüklük taslayan o zâlimler ise: “Siz neye inanıyorsanız, işte biz de onu bütünüyle inkâr ediyoruz” diye karşılık verirlerdi.
77: Derken o dişi deveyi kesip öldürdüler, böylece Rablerinin emrinden dışarı çıktılar ve: “Ey Sâlih, eğer gerçekten sen peygamberlerden isen bizi tehdit edip durduğun azabı getir de görelim!” diye meydan okudular.
78: Nihâyet o dehşetli sarsıntı onları kıskıvrak yakalayıverdi de oldukları yerde yüz üstü serilip kaldılar.
79: Bu tecelli karşısında Sâlih, oradan uzaklaşırken şöyle diyordu: “Ey kavmim! Ben size Rabbimin buyruklarını tebliğ ettim, size samimi olarak nasihatte bulundum. Fakat siz nasihat edenleri sevmiyordunuz.”
TEFSİR:
Kur’ân-ı
Kerîm’de peygamberlerin hitap ettiği kitleler dikkate alındığında, bunlar
içinde hem dünyada hem de âhirette birbiriyle hep münâkaşa halinde olan iki
grubun var olduğu görülür. Müstekbirler ve mustaz‘aflar. Müstekbirler, gurur ve
kibre kapılarak ilâhî hakîkatleri kabul etmemekte direnip büyüklük taslayan
zorbalardır. Mustaz’aflar ise müstekbir kesimin zayıf ve hor gördüğü, değer
vermediği, baskı altında tutup istedikleri istikamette yönlendirmeye
çalıştıkları zavallı, biçâre kimselerdir. İşte Semûd kavmi içinde bulunan bu
zorbalar, zayıf, fakir ve kimsesiz mü’minleri baskı altında tutarak
imanlarından vazgeçirmeye çalışmışlar ve kendilerinin kâfir olduklarını açıkça
ilan etmişlerdir. Bu yetmiyormuş gibi, deveye dokunmama hakkında Hz. Sâlih’e
verdikleri sözden cayıp Allah’ın emrine karşı gelerek deveyi kesmişler, Hz.
Sâlih’ten de kendilerini tehdit ettiği azabı getirmelerini isteyecek kadar
ileri gitmişlerdir. Böylece başlarına ilâhî azabın gelmesi kesinleşmiş ve
kendilerini yakalayan şiddetli bir deprem ile helak edilmişlerdir. Hz. Sâlih, “Ey
kavmim! Ben size Rabbimin buyruklarını tebliğ ettim, size samimi olarak
nasihatte bulundum. Fakat siz nasihat edenleri sevmiyordunuz” (A‘râf 7/79) diyerek kavminin helak edilmesine
duyduğu üzüntüyü dile getirmiş olsa da, artık karara bağlanmış ve vuku bulmuş
bir azap için yapılacak bir şey kalmamıştır.
Tebük
seferinde ashâb-ı kirâm, Semûd kavminin helâk olduğu yerden geçerken Peygamber
Efendimiz (s.a.s.):
“–Bu taştan oymalı evlere hüzünle girin! Buradan bir şey de
almayın! Çünkü burada azgın bir kavme azâb-ı ilâhî geldi...”
buyurmuşlardı. Sahâbe-i kirâm:
“–Yâ
Resûlallah, kırbalarımıza su doldurduk. Hattâ bu su ile hamur yaptık!” dediler.
Peygamber (s.a.s.):
“–Sularınızı boşaltın, hamurlarınızı da dökün!” buyurdu.
(Buhârî, Enbiyâ 17)
Bir
diğer rivayette Efendimiz, bu tavsiyesinin sebebini açıklarken: “Onların
yaşadığı felâketin sizin başınıza da gelmesinden endîşe ettim” buyurmuştur.
(Ahmed b. Hanbel, Müsned, II, 117)
Bu
ibretli hâdiseden, ilâhî kahrın tecellî ettiği beldelerde, isyân ve günah yüklü
mekânlarda mânen devam eden o kahrın in’ikâsına mâruz kalmamak için oralarda
bulunmamak, zarûreten geçmek gerektiğinde ise süratle geçmek îcâb ettiği
anlaşılır.
Günümüz
batı toplumlarında bir kangren haline dönüşen korkunç sapıklığın derin izlerini
taşıyan Lut kavminin kıssası da pek ibretlidir:
Kâle-lmeleu-lleżîne-stekberû min kavmihi lilleżîne-stud’ifû limen âmene minhum eta’lemûne enne sâlihan murselun min rabbih(i)(c) kâlû innâ bimâ ursile bihi mu/minûn(e)
1.
Ömer Çelik Meali
Kavminin büyüklük taslayan önde gelenleri, kendi kavimlerinden zayıf ve hor gördükleri mü’minlere: “Sâlih’in, Rabbi tarafından gönderilmiş bir peygamber olduğunu kesin olarak biliyor musunuz?” diye çıkışırlar, onlar da: “Biz, ona indirilen her şeye kesinlikle iman ediyoruz” derlerdi.
2.
Diyanet Vakfı Meali
Kavminin ileri gelenlerinden büyüklük taslayanlar, içlerinden zayıf görülen inananlara dediler ki: Siz Salih'in, Rabbi tarafından gönderildiğini biliyor musunuz? Onlar da Şüphesiz biz onunla ne gönderilmişse ona inananlarız, dediler.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
Milletinin büyüklük taslayan ileri gelenleri, aralarından iman eden ve bu sebeple hor gördükleri kimselere, "Salih'in Rabbi tarafından gönderildiğini sahiden biliyor musunuz?" dediler, onlar da, "Doğrusu biz onunla gönderilene inanıyoruz" dediler.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
Kavminin büyüklük taslayan ileri gelenleri, küçük görülüp ezilen inanmışlara, “Siz, Salih’in, Rabbi tarafından gönderilmiş bir peygamber olduğunu (sahiden) biliyor musunuz?” dediler. Onlar da, “Biz şüphesiz onunla gönderilene inananlarız” dediler.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Kavminden büyüklük taslayan ileri gelenler, içlerinden zayıf görünen müminlere: "Siz, dediler, Sâlih'in, gerçekten Rabbi tarafından gönderildiğini biliyor musunuz?" (Onlar da): "(Evet), doğrusu biz onunla gönderilene inananlarız!" dediler.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Kavmi içinden kibirlerine yediremiyen cumhur cemaat o hırpalanmakta olanlara, onlardan iyman eden kimselere, siz, dediler, Salihin hakıkaten rabbı tarafından gönderilmiş olduğunu biliyormusunuz? Biz, dediler: doğrusu onun gönderildiği şeye mü'minleriz
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Onun kavminden (îman etmeyi) kibirlerine yediremeyen ileri gelenleri de kendilerince hor görünenlere, onların içinden îman edenlere şöyle dedi (ler): «Siz, Saalihin gerçekden Rabbi katından gönderilmiş bir peygamber olduğunu biliyor musunuz»? Onlar da: «Biz, dediler, doğrusu onunla ne gönderildiyse ona îman edicileriz».
8.
Hayrat Neşriyat Meali
Kavminden büyüklük taslayan ileri gelenler, o zayıf bırakılmış (horlanmış)olanlara, içlerinden îmân edenlere (alay ederek) dedi ki: “(Siz) gerçekten Sâlih'i Rabbi tarafından gönderilen biri olarak mı biliyorsunuz?” (Onlar da:) “Şübhesiz ki biz, onunla gönderilen (herşey)e îmân eden kimseleriz!” dediler.
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Salih'in kavminden imana gelmeyip kibirlenenler, içlerinden iman eden zayıflar için, alay yollu, şöyle dediler; “- Siz Salih'in hakikaten Rabbi tarafından gönderilmiş bir Peygamber olduğunu biliyor musunuz?” Onlar da: “- Biz, doğrusu, onunla gönderilen her şeye iman edenleriz.” dediler.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Kavminden mütekebbir bulunan bir cemaat, onlardan hakîr görülenlere, onlardan imân edenlere dedi ki: «Siz, Sâlih'i hakikaten Rabbi tarafından gönderilmiş mi bilirsiniz?» Onlar da dediler ki: «Biz şüphe yok, O'nunla gönderilmiş olan şeye inanmışlarız».
11.
Ümit Şimşek Meali
Kavminin büyüklük taslayan ileri gelenleri, o kavmin horlanan mü'minlerine, “Salih'in Rabbi tarafından gönderilmiş bir peygamber olduğunu nereden biliyorsunuz?” dediler. Onlar da “Biz onunla gönderilene inanan kimseleriz” cevabını verdiler.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
The leaders of the arrogant party among his people said to those who were reckoned powerless - those among them who believed: "know ye indeed that Salih is a messenger from his Lord?" They said: "We do indeed believe in the revelation which hath been sent through him."
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. A'râf Sûresi 75. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
Teğâbün sûresi Medine’de nâzil olmuştur. 18 âyettir. İsmini, 9. âyette geçen ve “aldanma, aldatma, kar-zarar” mânasına gelen اَلتَّغَابُنُ (teğâbün) k ...
Yâsîn sûresi, Mekke’de nâzil olmuştur. 83 âyettir. İsmini birinci âyette geçen يٰسٓ (Yâsîn) kelimesinden alır. Resmî sıralamada 36, iniş sırasına gör ...
