A‘râf
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 206
âyettir. İbretli “Ashâb-ı sebt” kıssasını anlatan 163-170. âyetlerin Medine’de
indiğine dair rivayetler vardır. Mushaf tertibine göre 7, iniş sırasına göre
39. sûredir. İsmini 46 ve 48. âyetlerde geçen اَلأعْرَافُ(A‘râf ) kelimesinden alır. “A‘râf ”, cennetle cehennem
arasında bulunan yerin ismidir. Bu sûrenin ayrıca اَلْم۪يثَاقُ
(Mîsâk) ve اَلْم۪يقَاتُ (Mîkat) diye isimleri
olmasına rağmen daha çok “A‘râf ” ismiyle anılmıştır.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada 7., iniş sırasına göre 39. sûredir. Sâd sûresinden sonra, Cin sûresinden önce Mekke’de nâzil olmuştur. 163-170. âyetlerinin Medine’de indiği de rivayet edilir. Âyet sayısı itibariyle Mekke’de inen sûrelerin en uzunudur, Kur’an’da da en uzun sûrelerin üçüncüsüdür. Bu sebeple “es-seb‘u’t-tıvâl” (yedi uzun sûre) arasında gösterilir. Ayrıca En‘âm sûresiyle birlikte “iki uzun sûre” diye de anılır (İbn Âşûr, VIII/2, s. 5-6).
Konusu
A‘râf
sûresi, hacmine uygun genişlikte ele
aldığı Hz. Âdem, Hz. Nûh, Hz. Hud, Hz. Sâlih, Hz. Şuayb ve Hz. Mûsâ kıssaları
çerçevesinde Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.s.) Efendimiz’in getirdiği
Kur’an’ın gerçek bir kitap olduğunu, ona iman ve itaatin gerekli olduğunu;
çünkü âhiretin, hesabın, cennet ve cehennemin kaçınılması imkânsız bir akıbet
olduğunu son derece tesirli misallerle ve ibretli tablolarla beyân eder. Ehl-i
kitaba da yer yer atıflarda bulunarak, Hz. Muhammed (s.a.s.)’in sadece Araplara
gönderilmiş bir peygamber olmadığını, onun tebliğinin kıyamete kadar bütün
insanlığı içine aldığını vurgular. Resûlullah (s.a.s.) ve ona inananlara da,
İslâm’ı tebliğ ederken dikkat etmeleri gereken hususları hatırlatır. Özellikle
din düşmanlarının tahriklerine karşı sabırlı ve tahammüllü olmalarını; hissî
davranıp hedeflerine zarar verecek herhangi bir yanlış adım atmamalarını
öğütler.
Fazileti
Rivayete
göre Allah Resûlü (s.a.s.), A‘râf sûresini ikiye bölerek akşam namazında tilâvet
etmiştir. (Buhârî, Ezan 98; Nesâî, İftitah 67)
193: Ey müşrikler! Size doğru yolu göstermeleri için onlara yalvarsanız, size cevap bile veremezler. O halde onlara yalvarsanız da, sükût etseniz de sizin için birdir.
194: Şüphesiz ki, Allah’tan başka taptıklarınız da tıpkı sizin gibi yaratılmış kullardır. Eğer siz başka türlü inanıyor ve bu konuda doğru söylüyorsanız, haydi onlara dua edin de size karşılık versinler!
195: Onların yürüyecekleri ayakları mı var; yoksa tutacakları elleri mi? Görecekleri gözleri mi var; yoksa işitecekleri kulakları mı? Onlara şöyle de: “Haydi Allah’a ortak koştuğunuz tüm varlıkları çağırın; sonra da elele vererek bana istediğiniz tuzağı kurun ve yapabiliyorsanız bana hiç göz açtırmayın!”
196: “Şüphesiz ki benim dost ve yardımcım, Kur’an’ı indiren Allah’tır. O, bütün iyi kulları koruyup gözetir.”
TEFSİR:
Putlar,
hiçbir fayda ve zarar vermeye güçleri yetmeyen cansız ve şuursuz varlıklardır.
Bunların doğruluk ve sapıklığın ne olduğunu bilmeleri mümkün değildir. O halde
müşriklerin putlara, kendilerine doğru yolu göstermeleri için yalvarmaları da
boşunadır. Bu konuda, dua etmeleri ile susmaları arasında hiçbir fark yoktur.
Çünkü Cenâb-ı Hakk’ın yaptığı gibi, onların duaları işitip, ona cevap
verebilecek güçleri yoktur. Putlar da, kendilerine tapanlar gibi, Allah’ın
yarattığı ve O’nun koyduğu kevnî kanunlara uymak mecburiyetinde olan kullardır.
Hatta onlardan daha aşağı seviyededirler. Çünkü kendilerine tapanların yürüdükleri
ayakları, tuttukları elleri, gördükleri gözleri ve işittikleri kulakları olduğu
halde, putlar, bu gibi sıradan bir canlıda bulunan imkânlara bile sahip
olmaktan mahrumdurlar. O halde onları ilâh edinmek ve onlara tapmak nasıl akıl
kârı olabilir?
Küfür
cephesinde inkâr, inat ve taklit duygularının zirveye tırmandığı bu noktada
Peygamber’e düşen ise ancak şöyle demektir: “Ben kendi işimi yapmaya devam
edeceğim. Sizin ne haliniz varsa görün. Bana karşı da ne hile yapabiliyorsanız
yapın, ne tuzak kurabiliyorsanız kurun, elinizden geleni arkaya bırakmayın,
bana bir an bile mühlet vermeyin. Bana göre bunların artık hiçbir ehemmiyeti
yoktur; sizden de hiçbir korkum yoktur. Çünkü benim dostum, yardımcım,
koruyucum ve kurtarıcım Allah’tır. Ona inanıyor, O’na güveniyor ve O’na
tevekkül ediyorum. Size tebliğ ettiğim Kur’an’ı bana indiren de O’dur. O sadece
beni değil, kendine inanan ve bağlanan bütün sâlih kullarını da korur, gözetir
ve kollar.”
196.
âyetin “Allah, bütün iyi kulları koruyup gözetir” kısmını daha iyi
tefekkür edip anlayabilmek açısından manevî şahsiyetiyle ün yapmış Emevî
halîfesi Ömer b. Abdülaziz (r.h.)’le ilgili şu olay dikkat çekicidir:
Bir
gün vezîri, son derece yüksek bir zühd hayatı yaşayan ve oldukça dar imkânlarla
geçinmeye çalışan Ömer b. Abdülaziz’e:
“–Efendim,
beytülmâlden aldığınız şeylerin geçiminize kâfî gelmediği görülüyor. Biraz daha
fazlasını emir buyursanız da bir kısmını ihtiyaten biriktirip vefâtınızdan
sonra evlât ve torunlarınızın zarûrî ihtiyaçları için bıraksanız?!” dedi.
Bu
teklif karşısında Ömer b. Abbdülazîz şu muhteşem cevâbı verdi:
“–Eğer
benim geride kalan evlâtlarım iyi, sâlih ve güzel kimselerden olurlarsa,
onların sıkıntıya düşmelerinden korkmam. Zira Cenâb-ı Hak; «Allah, bütün iyi
kulları koruyup gözetir» (A‘râf 7/196)
buyurmaktadır. Cenâb-ı Hak, onların yardımcısı ve koruyucusu olduktan sonra
onların ilerde karşılaşacakları hâllerden hiç endişe etmem. Yok, iyi ve sâlih kimseler
değil de aklı ermez, ne yapacağını bilmez sefih kimseler olacaklarsa, böyleleri
hakkında da yine Kur’ân-ı Kerîm’de; «Mallarınızı bir takım aklı ermez,
nereye ve nasıl harcanacağını bilmez İsrâfçı kişilere vermeyin» (Nisâ 4/5)
buyrulmuştur. Bu ilâhî yasağa rağmen sefih olacak çocuklarıma mal mı
toplayacağım!” (Ebu’l-Ûlâ Mardin, Huzur Dersleri, İstanbul 1966, II-III,
769-770)
Gelen
âyetlerde tekrar putların acizliklerine, güçsüzlüklerine ve çaresizliklerine
vurgu yapılır.
İnne-lleżîne ted’ûne min dûni(A)llâhi ‘ibâdun emśâlukum(s) fed’ûhum felyestecîbû lekum in kuntum sâdikîn(e)
1.
Ömer Çelik Meali
Şüphesiz ki, Allah’tan başka taptıklarınız da tıpkı sizin gibi yaratılmış kullardır. Eğer siz başka türlü inanıyor ve bu konuda doğru söylüyorsanız, haydi onlara dua edin de size karşılık versinler!
2.
Diyanet Vakfı Meali
(Ey kâfirler!) Allah'ı bırakıp da taptıklarınız sizler gibi kullardır. (Onların tanrılığı hakkında iddianızda) doğru iseniz, onları çağırın da size cevap versinler!
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
Allah'tan başka taptıklarınız putlar da, sizin gibi yaratıklardır. Eğer doğru sözlü iseniz, onları çağırın da size cevap versinler bakalım.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
Allah’ı bırakıp tapındıklarınızın hepsi sizin gibi (yaratılmış) kullardır. Eğer doğru söyleyenler iseniz, haydi hemen onları çağırın da size cevap versinler (duanıza icabet etsinler).
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Allah'ı bırakıp taptıklarınız da tıpkı sizin gibi kullardır. Eğer iddianızda doğru iseniz haydi onları çağırın da size cevap versinler.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Çünkü Allahtan başka taptıklarınızın hepsi sizin gibi kullardır, eğer da'vanızda sadıksanız haydi onlara çağırın da size icabet etsinler
7.
Hasan Basri Çantay Meali
(Ey kâfirler) Allâhı bırakıp tapdığınız (putlar) da sizin gibi kullardır. Eğer (davanızda) doğrucu iseniz haydi onları çağırın da size icabet etsinler!
8.
Hayrat Neşriyat Meali
Allah'dan başka tapmakta olduklarınız da sizin gibi kullardır; eğer (iddiânızda)doğru kimseler iseniz, haydi onları çağırın da size cevab versinler!
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Çünkü Allah'dan başka taptıklarınız, sizin gibi kullardır. Eğer dâvanızda sadık iseniz; onları çağırın da size cevap versinler, (ihtiyaçlarınızı karşılasınlar bakalım)
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Allah Teâlâ'dan başka taptığınız şeylerde şüphe yok ki, sizler gibi kullardır. Haydi onları çağırınız da size icabet etsinler, eğer siz sâdık kimseler iseniz.
11.
Ümit Şimşek Meali
Sizin Allah'tan başka yalvardıklarınız da sizin gibi kullardır. Eğer doğru söylüyorsanız, haydi, onlara dua edin de size cevap versinler.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
Verily those whom ye call upon besides Allah are servants like unto you: Call upon them, and let them listen to your prayer, if ye are (indeed) truthful!
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. A'râf Sûresi 194. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
"Allah’a ve Rasûlü’ne gerektiği gibi inanır, mallarınızla ve canlarınızla Allah yolunda cihâd edersiniz. Eğer bilirseniz, sizin için hayırlı olan bu ...
