Hicr
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 99 âyettir. İsmini 80. âyette geçen اَلْحِجْرُ (hicr) kelimesinden alır. Hicr, Sâlih
(a.s.)’ın peygamber olarak gönderildiği Semûd kavminin yaşadığı bölgenin
adıdır. Muhtemelen korunaklı bir bölge olması sebebiyle bu adı almış olabilir.
Yalnız kelimenin Arapça aslında mâni olmak, mahrum etmek gibi mânaların olması,
sûrenin ciddi bir ikaz taşıdığını da göstermektedir. Mushaf tertîbine göre 15,
iniş sırasına göre 54. sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada on beşinci, iniş sırasına göre elli dördüncü sûredir. Yûsuf sûresinden sonra, En‘âm sûresinden önce Mekke döneminde, müşriklerin Hz. Peygamber’e ve müslümanlara yaptıkları baskıların şiddetlendiği yıllarda nâzil olmuştur (bk. âyet 94). İbn Âşûr’a göre (XIII, 6) bi‘setin (Hz. Peygamber’e vahyin gelmeye başlamasının) dördüncü yılının sonunda inmiştir. 87. âyetin Medine’de indiği yolundaki bilgi itimada şayan görülmemektedir.
Konusu
Hicr
sûresi, Resûlullah (s.a.s.)’in davetini kabul etmeyen, onu inkâr eden, hatta
onunla alay edenleri ikaz ve tehditle başlar. Önceki peygamberlere de aynı
tavrın sergilendiğini haber vererek Peygamberimiz (s.a.s.)’i teselli buyurur.
Kur’an’ın ve onu tebliğ edenin ilâhî muhafaza altında olduğunu, netice
itibariyle hakkın gâlip geleceğini müjdeler. Allah Teâlâ’nın gökte ve yerdeki
bir kısım kudret ve azamet nişânelerine temasla yeniden dirilişin gerçekliğine
işaret eder. Hz. Âdem ve İblîs kıssasını, Hz. İbrâhim, Hz. Lût, Eyke ve Hicr
halkı kıssalarını hulâsaten anlatarak hak ile bâtıl arasındaki mücâdeleyi
gözler önüne serer. Kur’an’ın ehemmiyetine, Resûlullah (s.a.s.)’in vazife ve
mesuliyetine dikkat çekerek, son nefese kadar kulluk telkiniyle sözü tamamlar.
45: Kalpleri Allah’a saygı ile dopdolu olup O’na karşı gelmekten sakınanlar, cennetlerde ve pınar başlarındadır.
46: Kendilerine: “Huzur, selâmet ve tam bir emniyet içinde girin cennetlere!” denir.
47: Biz onların kalplerinde kin ve nefret adına ne varsa hepsini söküp atarız. Dost ve kardeş olarak tahtlar üzerinde karşılıklı otururlar.
48: Orada hiçbir yorgunluk ve zahmete maruz kalmazlar ve oradan artık bir daha çıkarılmazlar.
TEFSİR:
Müttakîler,
Allah’tan korkan, günahlardan sakınan; şeytanı bırakıp Peygamber’e tabi olan;
azalarını günahlardan ve kalbini her türlü kötü sıfattan temizleyen; Allah’ın
emir ve yasakları çerçevesinde yaşayan kimselerdir. Bu bahtiyar kişiler
cennetlere girecek, pınar başlarında oturacak, her türlü hâricî ve dâhilî
tehlikelerden emniyet içinde olacaklardır. Bütün hastalık, ihtiyarlık, fanilik
ve kötülüklerden selâmette olacaklardır. Cenâb-ı Hak, onların göğüslerinde
bulunan her türlü kini, kıskançlığı, nefreti söküp atacak; cennetlikler
birbirlerine gerçekten dost olacaklar, koltuklar üzerinde karşılıklı oturup
muhabbet edeceklerdir. Demek ki, dostluk ve kardeşliğe mâni olan en mühim şey
gönüllerdeki kin, kıskançlık ve haset duygularıdır. Mü’min, bu kötü duygulardan
kurtulduğu nispette ferahlayacak, dostları artacak ve dünyada bile cennet
huzuru yaşamaya başlayacaktır. Fakat nefse iyice yerleşmiş bulunan bu zararları
duyguları temizlemek o kadar kolay değildir. Şu nükteli izah bu gerçeği daha
iyi anlamamıza yardımcı olacaktır:
Allah
Teâlâ Hz. İbrâhim’e Kâbe’yi yapmasını emretmiş ve orasını temiz tutması için de
“…Evimi her türlü kirden temiz tut” (Hac 23/26) buyurmuştur. Resûlullah
(s.a.s.)’e elbisesini temizlemesini emrederek: “Elbiseni tertemiz tut”
(Müddessir 74/4) buyurmuştur. Yine Cibrîl (a.s.)’a Peygamberimiz (s.a.s.)’in
kalbini yıkamasını emretmiş, o da onu yıkayıp temizlemiştir. Fakat asilerin
kalplerini temizlemeyi kendi üzerine alarak: “Biz onların kalplerinde kin ve
nefret adına ne varsa hepsini söküp atarız” (Hicr 15/47) buyurmuştur. Bunda
hem Cenâb-ı Hakk’ın kullarına olan merhametine, hem de işin zorluğuna bir
işaret vardır. Üstelik Rabbimizin bunu cennette yapacağını düşündüğümüzde,
gerçekten iç âlemi bu tür menfî his ve temâyüllerden tamâmen temizlemenin ne
kadar zor bir mücâdeleyi gerektirdiği anlaşılmaktadır. Bu sebepledir ki,
tasavvuf erbabı nefis tezkiyesi ve kalp tasfiyesi üzerinde ehemmiyetle durmakta
ve bütün terbiye faaliyetlerini bu nokta üzerinde yürütmektedirler. İşin
zorluğunu ifade bakımından sûfiler şöyle demişlerdir:
“Nefsin
en küçük bir hastalığını tedavi edebilmek, iğneyle kuyu kazmaktan, dağlarda
tünel kazmaktan daha zordur.”
Yine
cennetliklere orada hiçbir yorgunluk dokunmayacak; ne isterlerse zahmetsiz ve
sıkıntısız kendilerine ikram edilecektir. Orada sonsuza kadar kalacaklar,
oradan asla çıkarılmayacaklardır. Allah Resûlü (s.a.s.) cennetliklerin bir
kısım hallerini şöyle haber verir:
“Cennete
girecek ilk zümrenin yüzleri, geceleyin parıldayan ayın on dördü gibi parlak
olacaktır. Onlar orada tükürmez, sümkürmez, küçük ve büyük abdest bozmazlar.
Orada kapları altın, tarakları altın ve gümüş, buhurdanlıkları güzel tütsü,
terleri ise misk olur. Her birinin ikişer eşi olur. Güzelliklerinden ötürü
onların etlerinin ötesinden baldırlarının içi gözükür. Aralarında ne bir
anlaşmazlık, ne de gönüllerinde birisine öfke bulunur. Gönüllü ve tabiî olarak
sabah-akşam Allah’ı tesbih ederler.” (Buhârî, Enbiyâ’ 1; Müslim, Cennet 14, 16)
İslam'da imtihanlara karşı sabretmenin mükafatı nedir? Zorluklara ve imtihanlara karşı nasıl sabretmeliyiz? Kur'anda geçen sabır ile ilgili ayetler ne ...
Kadir suresi suresi kaç ayettir? Kadir suresi Arapça, Türkçe okunuşu ve anlamı nedir? Kadir suresi fazileti nedir? Kadir suresi ne zaman ve nerede i ...
Kuran’ın kalbi olarak tanımlanan sure hangisidir? Yasin Suresi ne zaman ve nerede indirilmiştir? Yasin Suresi kaç ayettir? Yasin Suresi ne anlatıyor? ...
Kuran’ın kalbi olarak tanımlanan sure hangisidir? Yasin Suresi ne zaman ve nerede indirilmiştir? Yasin Suresi kaç ayettir? Yasin Suresi ne anlatıyor? ...
Kur’ân, hastalara şifâ ve âyine-i kalbe cilâdır. Nitekim Hak Teâlâ Hazretleri: “Biz Kur’ân’dan peyderpey onu indiriyoruz ki mü’minler için bir şifâ ...
Hangi amel Allah katında daha sevimlidir? Kur’an-ı Kerim’i öğrenip, okuyup onunla amel etmenin fazileti nedir? Kur’an-ı Kerim ile hemhal olmakla ilg ...
