Necm
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 62 âyettir. İsmini 1. âyette geçen ve “yıldız”
mânasına gelen اَلنَّجْمُ (necm) kelimesinden alır. Mushaf tertîbine
göre 53, iniş sırasına göre ise 23. sırada yer alır. İçinde secde ayeti bulunan
sûrelerden biridir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada elli üçüncü, iniş sırasına göre yirmi üçüncü sûredir. İhlâs sûresinden sonra, Abese sûresinden önce Mekke’de nâzil olmuştur. Sadece 32. âyetinin Medine’de indiği rivayet edilmiştir, fakat bu âyetin öncesi ve sonrasıyla olan sıkı anlam bağı ve üslûp birliği bu rivayeti tereddüde açık bırakmaktadır (Derveze, I, 212, 228).
Konusu
Kur’ân-ı
Kerîm, Allah Teâlâ tarafından Cebrâil (a.s.) vasıtasıyla Resûlullah (s.a.s.)’e
inzal buyrulmuştur. Dolayısıyla Peygamberimiz (s.a.s.)’in tebliğ ettiği İslâm,
onun kendi arzu ve istekleriyle ortaya attığı bir iddia değil, bütünüyle vahye
ve kesin bilgiye dayanan en doğru dindir. O, hakîkatin ta kendisidir. Çünkü
Peygamber (s.a.s.), bizzat kendi müşâhedelerine dayanan hakikatleri tebliğ
etmiştir. O, kendisine vahiy getiren meleği kendi gözleriyle görmüş ve
Âlemlerin Rabbi olan Allah’ın büyük işaretlerini bizzat müşahede etmiştir.
Müşriklerin tutundukları yol ise zanna dayanmaktadır. Taptıkları Lât, Menât,
Uzza putlarının hiçbir gerçekliği yoktur. Meleklere Allah’ın kızları demeleri
de, onların şefaatleriyle kurtulacaklarına inanmaları da bütünüyle zanna
dayanan bir iddiadır. Sahip oldukları inançlarının ne naklî ne de aklî hiçbir
delili yoktur. Onların kesin bilgiye dayanan İslâm’ı bırakıp sadece zanlarına
tabi olmalarının altında yatan gerçek ise âhirete inanmayıp sırf dünyanın
peşinden koşmalarıdır. Netice itibariyle Peygamber (s.a.s.)’in davetini kabul
edenlerle etmeyenlerin karşılaşacakları sonuçlar farklı olacak; iman edip sâlih
amel işleyenler mükafatlandırılırken, kötülük yapanlar da
cezalandırılacaklardır. Bu sadece Hz. Muhammed (s.a.s.)’in verdiği bir haber
değil, Hz. İbrâhim ve Hz. Mûsâ gibi önceki tüm peygamberlerin tebliğ ettiği
kadim ve değişmez bir hakîkattir. Bu gerçeklere inanmayan Nûh, Âd, Semûd ve Lût
kavimleri nasıl helak edildilerse, Hz. Muhammed (s.a.s.)’e inanmayanlar da öyle
helak edileceklerdir. O halde ölüm ve kıyâmet gelmeden önce intibâha gelip
Allah’a kulluğa dönmek gerekir.
47: Şüphesiz ölü bedenleri kıyâmette yeniden diriltmek O’na aittir.
48: Zengin eden de O’dur, fakir kılan da!
49: Müşriklerin taptığı Şi‘râ yıldızının Rabbi de ancak O’dur!
TEFSİR:
Yüce
Allah’ın bu hayatta güldürmek-ağlatmak, öldürmek-yaşatmak, canlıları erkek-dişi
olarak çift yaratmak, zengin etmek-fakir kılmak gibi birbirine zıt tecellilerde
bulunması, hem O’nun sonsuz kudretinin bir tecellisi, hem de dünyaya karşılık
âhiret hayatının olacağının bir delilidir. Zaten “Şüphesiz ölü bedenleri
kıyamette yeniden diriltmek O’na aittir” (Necm 53/47) âyetiyle bu gerçeğe
açıkça vurgu yapılır. Her şeyin Rabbi olan Allah Teâlâ’nın Şi‘râ yıldızının
Rabbi olmasının özellikle beyân edilmesine gelince: Bu yıldız, gökte en parlak
görünen yıldızdır. Güneşten 23 kat daha fazla parlak olup ışığı dünyaya ancak
sekiz yılda ulaşır. Müşrikler, yıldızların insan hayatı üzerinde tesirli
olduğuna inanır ve Şi‘râ yıldızına taparlardı. Âyet-i kerîme ne kadar parlak
olsa da bu yıldıza değil, onu yaratan ve parıldatan Allah’a tapmaya davet
etmektedir.