Necm
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 62 âyettir. İsmini 1. âyette geçen ve “yıldız”
mânasına gelen اَلنَّجْمُ (necm) kelimesinden alır. Mushaf tertîbine
göre 53, iniş sırasına göre ise 23. sırada yer alır. İçinde secde ayeti bulunan
sûrelerden biridir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada elli üçüncü, iniş sırasına göre yirmi üçüncü sûredir. İhlâs sûresinden sonra, Abese sûresinden önce Mekke’de nâzil olmuştur. Sadece 32. âyetinin Medine’de indiği rivayet edilmiştir, fakat bu âyetin öncesi ve sonrasıyla olan sıkı anlam bağı ve üslûp birliği bu rivayeti tereddüde açık bırakmaktadır (Derveze, I, 212, 228).
Konusu
Kur’ân-ı
Kerîm, Allah Teâlâ tarafından Cebrâil (a.s.) vasıtasıyla Resûlullah (s.a.s.)’e
inzal buyrulmuştur. Dolayısıyla Peygamberimiz (s.a.s.)’in tebliğ ettiği İslâm,
onun kendi arzu ve istekleriyle ortaya attığı bir iddia değil, bütünüyle vahye
ve kesin bilgiye dayanan en doğru dindir. O, hakîkatin ta kendisidir. Çünkü
Peygamber (s.a.s.), bizzat kendi müşâhedelerine dayanan hakikatleri tebliğ
etmiştir. O, kendisine vahiy getiren meleği kendi gözleriyle görmüş ve
Âlemlerin Rabbi olan Allah’ın büyük işaretlerini bizzat müşahede etmiştir.
Müşriklerin tutundukları yol ise zanna dayanmaktadır. Taptıkları Lât, Menât,
Uzza putlarının hiçbir gerçekliği yoktur. Meleklere Allah’ın kızları demeleri
de, onların şefaatleriyle kurtulacaklarına inanmaları da bütünüyle zanna
dayanan bir iddiadır. Sahip oldukları inançlarının ne naklî ne de aklî hiçbir
delili yoktur. Onların kesin bilgiye dayanan İslâm’ı bırakıp sadece zanlarına
tabi olmalarının altında yatan gerçek ise âhirete inanmayıp sırf dünyanın
peşinden koşmalarıdır. Netice itibariyle Peygamber (s.a.s.)’in davetini kabul
edenlerle etmeyenlerin karşılaşacakları sonuçlar farklı olacak; iman edip sâlih
amel işleyenler mükafatlandırılırken, kötülük yapanlar da
cezalandırılacaklardır. Bu sadece Hz. Muhammed (s.a.s.)’in verdiği bir haber
değil, Hz. İbrâhim ve Hz. Mûsâ gibi önceki tüm peygamberlerin tebliğ ettiği
kadim ve değişmez bir hakîkattir. Bu gerçeklere inanmayan Nûh, Âd, Semûd ve Lût
kavimleri nasıl helak edildilerse, Hz. Muhammed (s.a.s.)’e inanmayanlar da öyle
helak edileceklerdir. O halde ölüm ve kıyâmet gelmeden önce intibâha gelip
Allah’a kulluğa dönmek gerekir.
Necm Süresi 57. Ayet Tefsiri
هٰذَا نَذ۪يرٌ مِنَ النُّذُرِ الْاُو۫لٰى ﴿٥٦﴾
اَزِفَتِ الْاٰزِفَةُۚ ﴿٥٧﴾
لَيْسَ لَهَا مِنْ دُونِ اللّٰهِ كَاشِفَةٌ ﴿٥٨﴾
اَفَمِنْ هٰذَا الْحَد۪يثِ تَعْجَبُونَۙ ﴿٥٩﴾
وَتَضْحَكُونَ وَلَا تَبْكُونَۙ ﴿٦٠﴾
وَاَنْتُمْ سَامِدُونَ ﴿٦١﴾
فَاسْجُدُوا لِلّٰهِ وَاعْبُدُوا ۩ ﴿٦٢﴾
56: Kur’an ve Peygamber, Allah’ın azabını haber veren önceki uyarıcılar gibi bir uyarıcıdır.
57: Yaklaşan kıyâmet iyice yaklaştı.
58: O an gelip çattığında Allah’tan başka hiçbir güç ona engel olamayacaktır!
59: Yoksa şimdi siz ebedî mutluluğa çağıran bu söze, Kur’an’a mı şaşıyorsunuz?
60: Hep gülüyorsunuz da, hiç ağlamıyorsunuz!
61: Büyük bir gaflet içinde kafa tutuyor, oyalanıp duruyorsunuz! Bundan vazgeçin!
62: Haydin artık Allah için secdeye kapanın ve yalnızca O’na kulluk edin!
TEFSİR:
Hz.
Mûsâ, Hz. İbrâhim, onlara indirilen sayfalar, önceki helak edilen kavimler
Allah’ın azabını haber veren birer uyarıcı oldukları gibi Kur’ân-ı Kerîm ve
Resûlullah (s.a.s.) de aynı cinsten birer uyarıcıdır. Bunların bildirdiğine
göre kıyamet artık iyice yaklaşmıştır. Onun vaktini tayin edip koparacak olan
sadece Allah Teâlâ olduğu gibi, onu öne veya arkaya alacak olan da sadece
O’dur. O’nun dışında hiçbir gücün kıyâmete müdâhalesi söz konusu değildir.
Kıyâmet koptuğu zaman da Allah’tan başka hiçbir güç onu engelleme imkânına
sahip değildir. İşte Allah Teâlâ bu kadar kuvvetli bir Rab, kıyâmet de
kendinden sakınılması ve hazırlanılması gereken bu kadar büyük bir felâkettir.
Buna rağmen Kur’an’ın uyarılarını ciddiye almayan, hala gülüp eğlenen, ağlayıp
tazarru ve niyazla Allah’a yönelmesi gerekirken sersem sersem duran, kafa
tutan, somurtan gâfiller kınanmakta, tüm insanlık tek olan Allah’a secde ve
kulluğa davet edilmektedir.
Rivayete
göre “Yoksa şimdi siz ebedî mutluluğa çağıran bu söze, Kur’an’a mı
şaşıyorsunuz? Hep gülüyorsunuz da, hiç ağlamıyorsunuz! Büyük bir gaflet içinde
kafa tutuyor, oyalanıp duruyorsunuz! Bundan vazgeçin!” (Necm 53/59-61) âyetlerinin
inişinden sonra Resûlullah (s.a.s.)’in ölünceye kadar, tebessüm dışında,
güldüğü görülmemiştir. (Kurtubî, el-Câmi‘, XVII, 124)
Ebu
Hureyre der ki: “Yoksa şimdi siz ebedî mutluluğa çağıran bu söze, Kur’an’a
mı şaşıyorsunuz?” (Necm 53/59) buyruğu nâzil olunca, Suffe ehli: اِنَّا لِلّٰهِ وَ اِنَّا اِلَيْهِ رَاجِعُونَ
(innâ lillâhi ve innâ ileyhi raciûn) diyerek gözyaşları yanakları üzerinden
akıncaya kadar ağladılar. Peygamberimiz (s.a.s.) onların ağladığını duyunca, o
da onlarla birlikte ağladı. O ağladığı için biz de ağladık. Bu sefer Efendimiz
(s.a.s.) şöyle buyurdu:
“Allah
korkusundan dolayı ağlayan kimse cehenneme girmez.” (Beyhaki, Şuabü’l-İman,
I, 489)
›62. âyet okunduğunda secde edilmesi, âlimlerin çoğunluğuna göre
vaciptir.
Şimdi Necm sûresinde yer alan bu ilâhî uyarı ve
korkutmaları, daha detaylı ve örnekleriyle açıklamak üzere Kamer sûresi
geliyor: