Meryem
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 98 âyettir. İsmini, 16-29. âyetlerde kıssası
anlatılan Hz. Meryem’den alır. Mushaf tertibi itibarıyla 19, nüzûl sırasına
göre ise 44. sûredir. Sûre içinde 58. âyette tilâvet secdesi bulunmaktadır.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada on dokuzuncu, iniş sırasına göre kırk dördüncü sûredir. Fâtır sûresinden sonra, Tâhâ sûresinden önce, Mekke döneminin 4. yılında inmiştir. 58 ve 71. âyetlerinin Medine’de indiğine dair rivayet de vardır (İbn Âşûr, XVI, 57-58).
Konusu
Sûrede,
ihtiyarlığında Hz. Zekeriyâ’ya Yahyâ’nın verilmesi, Hz. Yahyâ’ya henüz çocuk
yaştayken peygamberlik bahşedilmesi, Hz. Meryem’in babasız olarak İsa’yı
dünyaya getirmesi ve Hz. İsa’nın beşikteyken konuşması gibi ilâhî kudretin
nihâyetsizliğini gösteren mûcizeler hatırlatılarak, Allah’a iman ve
teslimiyetin zarûreti hissettirilir. Bununla birlikte Allah Teâlâ’nın
peygamberlerine husûsi lutufları ve buna karşılık o güzel kulların
sergiledikleri müstesnâ keyfiyette ihlaslı, samimi kulluk numûneleri haber
verilir. Böylece insanlar o güzel hal ve davranışlardan örnek alıp, Allah’ın râzı
olacağı, cehennemden kurtarıp cennetine koyacağı bahtiyar kullardan olmaya
davet edilir. Ara ara kıyâmet, hesap, cennet ve cehennemden kısa kısa
manzaralar arzedilir. İnsanların cehenneme düşmelerine sebep olacak yanlış
inanç ve amellere dikkat çekilerek, bunlardan uzak durup cennete vâris
olmalarını sağlayacak takvâ hayatı teşvik edilir.
30: Şunları söyledi: “ Şüphesiz ben Allah’ın kuluyum. O bana kitabı verdi ve beni peygamber yaptı.”
31: “Nerede olursam olayım beni hayır ve bereket sebebi kıldı. Hayatta kaldığım müddetçe bana namazı ve zekâtı emretti”.
32: “Beni, anneme karşı çok iyi davranan bir evlat kıldı. Beni bir zorba, hayırsız bir bedbaht yapmadı.”
33: “Doğduğum gün, öleceğim gün ve yeniden dirileceğim günde bana selâm olsun!”
TEFSİR:
Bu
bebek Hz. İsa idi. Konuşmasında daha ziyade
kendisinin Allah’ın yarattığı ve O’nun emirlerini yerine getirmekle vazifeli;
doğmuş olan, ölecek ve hesap vermek üzere yeniden diriltilecek olan bir kul
olduğu üzerinde durmuştur. Âdeta o, daha ilk günden, sonraları kendisini ilâh
edinecek olan Hıristiyanlara açık mesajlar vermiştir. Burada Hz. İsa’nın bizzat
kendi ifadeleriyle dile getirdiği güzel hasletlerini kısaca şöyle izah
edebiliriz:
Kulluk: عَبْدُ اللّٰهِ (Abdullâh) ismiyle önce onun Allah’a kulluk
vasfına dikkat çekilir. Allah Teâlâ, İsa’ya öncelikle bunu söylemesini
emretmiştir. Çünkü Allah, ileride Hıristiyanların ona “Allah’ın oğlu”
diyeceklerini bilmektedir.
اَلْكِتَابُ (kitap): Kitaptan maksat, Hz. İsa’nın tatbikle vazifeli olduğu
şeriattir. Değiştirilmekten ve bozulmaktan korunması için yazılması
gerektiğinden dolayı ona bu isim verilmiştir. Bu şeriatin kitabı tabiatıyla
İncil’dir. Fakat bundan Tevrat’ın kastedilmiş olması da mümkündür. Çünkü Hz.
İsa’ya Tevrat’ta bulunan bütün ahkam ve kaidelerin ilmi de verilmişti. (İbn Âşûr, et-Tahrîr
ve’t-tenvîr, XVI, 98)
اَلْمُبَارَكُ (mübârek):Allah
Teâlâ Hz. İsa’yı bulunduğu her yerde mübârek kılmıştır. “Mübârek”, bütün
hallerinde, amellerinde, davranışlarında ve konuşmalarında hayır ve bereket
bulunan, bereketli kimse demektir. Hz. İsa gerçekten bereketli bir
peygamberdir. Allah onu İsrâiloğulları’na göndermiş, onlara daha önce haram
olan bir kısım şeyleri helâl kılmış ve onları güzel ahlâka davet etmiştir. Bu
onda bulunan bereketin en bariz tezahürüdür. O bir yere vardığı zaman, o bölge
halkının iyiliğine ve hidâyete ermelerine ve hayırlı işler yapmalarına vesile
olurdu. Onunla cahiller, kasvetli kimseler ve bozguncular karşılaşsa bir anda
sâlih kimseler haline gelir, kalpleri iman ve hikmetle dolardı. (İbn Âşûr, et-Tahrîr
ve’t-tenvîr, XVI, 99)
اَلْبَرُّ (berr): Berr,
iyilik yapan kimse demektir. Hz. İsa kavmi arasında en çok iyilikle maruf
kişiydi. O anasına karşı da son derece müşfik ve merhametli bir evlattı. Bu
vasfın belirtilmesindeki hikmet şudur: O dönemler İsrâiloğulları arasında ana
babaya iyilik zayıflamış ve neredeyse yok derecesine gelmişti. Burada sadece
“anne” kaydının olması, Hz. İsa’nın babasının olmaması sebebiyledir. Ayrıca
anne daha zayıf yapılı olması sebebiyle iyiliğe daha çok muhtaçtır. Bir de
annenin evladına olan şefkati ve onun meşakkatine katlanması, çocuğun kendisine
iyilik yapmasını kolaylaştırmaktadır.
Cebbâr
ve şakî olmaması: اَلْجَبَّارُ (cebbâr), insanlara
karşı olan davranışlarında kaba ve kibirli kimse demektir. اَلشَّقِيُّ (şakî) ise zarara uğramış, davranışları
kendisi için bir leke ve elem kaynağı olan kişi demektir. Cebbarın şaki ile
sıfatlanması, böyle kişinin dünya ve âhiretteki acı akıbetini bildirmek
içindir. Yani cebbâr vasfı onun dünyasının, şakî vasfı da âhiretinin berbat
olduğunu bildirmektedir. Hz. İsa ve diğer bütün peygamberler böyle olumsuz
vasıflardan uzaktırlar.
Sayılan
bu güzel vasıflar Meryem oğlu İsa’nın kimliğini tam olarak haber verir:
“Beni, anneme karşı çok iyi davranan bir evlat kıldı. Beni bir zorba, hayırsız bir bedbaht yapmadı.”
2.
Diyanet Vakfı Meali
«Beni anneme saygılı kıldı; beni bedbaht bir zorba yapmadı.»
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
30,31,32,33. Çocuk: "Ben şüphesiz Allah'ın kuluyum. Bana kitap verdi ve beni peygamber yaptı, nerede olursam olayım beni mübarek kıldı. Yaşadığım müddetçe namaz kılmamı, zekat vermemi ve anneme iyi davranmamı emretti. Beni bedbaht bir zorba kılmadı. Doğduğum günde, öleceğim günde, dirileceğim günde bana selam olsun" dedi.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
“Beni anama saygılı kıldı. Beni azgın bir zorba kılmadı.”
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
"Beni anneme hürmetkar kıldı. Beni zorba ve isyankar yapmadı."
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Ve beni valdeme hürmetkâr kıldı, bir cebbar şekıy kılmadı
7.
Hasan Basri Çantay Meali
«Beni anneme hürmetkar kıldı. Beni bir zorba, bir bedbaht yapmadı».
8.
Hayrat Neşriyat Meali
“Ve (beni) anneme iyilik eden bir kimse kıldı. Hem beni zorba ve âsî bir kimse yapmadı.”
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Beni, anneme ihsankâr kıldı ve beni azgın bir zorba yapmadı.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
«Ve beni valideme itaatkar kıldı ve beni bir zorba, isyankâr kılmadı.»
11.
Ümit Şimşek Meali
“Beni anneme hayırlı bir evlât kıldı; bedbaht bir zorba yapmadı.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
"(He) hath made me kind to my mother, and not overbearing or miserable;
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Meryem Sûresi 32. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
Teğâbün sûresi Medine’de nâzil olmuştur. 18 âyettir. İsmini, 9. âyette geçen ve “aldanma, aldatma, kar-zarar” mânasına gelen اَلتَّغَابُنُ (teğâbün) k ...
Yâsîn sûresi, Mekke’de nâzil olmuştur. 83 âyettir. İsmini birinci âyette geçen يٰسٓ (Yâsîn) kelimesinden alır. Resmî sıralamada 36, iniş sırasına gör ...
