Yûsuf sûresi Mekke’de
inmiştir. 111 âyettir. İsmini, içinde kıssası tafsilatlı bir şekilde anlatılan
Yûsuf (a.s.)’dan alır. Mushaf tertibine göre 12, iniş sırasına göre 53.
sûredir.
Nuzül
Sa‘d
b. Ebî Vakkâs (r.a.) der ki: Kur’ân-ı Kerîm Resûlullah (s.a.s.)’e indirilmeye
başladı. Efendimiz (s.a.s.) bir müddet ashâbına inen âyetleri okudu. Onların,
“Bize, biraz da kıssa anlatsanız” demeleri üzerine “Biz sana vahyettiğimiz
bu Kur’an ile kıssaların en güzelini anlatıyoruz” (Yûsuf 12/3) diye
başlayan Yûsuf (a.s.)’ın kıssası nâzil oldu. Yine Peygamberimiz onlara bir müddet
Kur’ân-ı Kerîm’i okuyunca, bu sefer de: “Bize bazı şeyler anlatsanız” demeleri
üzerine: “Allah, sözün en güzeli olan Kur’an’ı, âyetleri birbiriyle
âhenkdâr, uyumlu, tıklım büklüm hakîkat dolu bir kitâb hâlinde indirdi”
(Zümer 39/23) âyeti nâzil oldu. (Hâkim, el-Müstedrek, III, 345).
Başka
bir rivayete göre de yahudiler Mekke müşriklerine akıl vererek “Muhammed’e
sorun bakalım bilecek mi: İsrâiloğulları Mısır’a ne sebeple gidip oraya
yerleşmişlerdi?” dediler. Mekke müşrikleri gelip Allah Resûlü (s.a.s.)’e bunu
sorduklarında, cevap olarak Yûsuf sûresi nâzil olmuştur. (Âlûsî, Rûhu’l-me‘ânî,
XII, 170) Nitekim “Yûsuf ve kardeşlerinin yaşadıklarında, gerçeği arayanlar
ve sorup öğrenmek isteyenler için nice dersler ve ibretler vardır” (Yûsuf
12/7) âyetindeki “soranlar” ifadesinde buna işaret edildiği görülmektedir.
Muhammed
b. İshâk’a göre sûrenin iniş sebebi, kavmi tarafından zulme uğramış olan
Resûlullah (s.a.s.)’i teselli etmektir. Çünkü müşriklerin baskı, eziyet ve
işkenceleri karşısında Resûl-i Ekrem (s.a.s.) ve ashâbı zor durumda
kalmışlardı. Bu zor durumdan bir çıkış yolu arıyorlardı. İşte böyle çile ve
meşakkatlerin zirveye tırmandığı bir zamanda bu sûrenin inmesi, müslümanlar
için mühim bir teselli ve ferahlama vesilesi olmuştur. Zira bu sûrede tafsilatlı
olarak kıssası anlatılan Yûsuf (a.s.) da Filistin’de kardeşleri tarafından
bazı kötülüklere mâruz kalmış; fakat sonunda Mısır’ın devlet idâresinde söz
sahibi olmuş, kendisine düşmanlık eden kardeşlerine de her bakımdan yardımcı
olmuştu. (Elmalılı, Hak Dini, IV, 2841) Dolayısıyla Yûsuf (a.s.)’ın
kıssası Peygamber Efendimiz ve ashâbına, sabrettikleri takdirde Hz. Yûsuf'a
verilmiş olan mükâfatın bir benzerinin verileceğini ve Kureyşliler’in neticede
mağlup olup kendilerine boyun eğeceğini müjdelemektedir. Gerçekten de Allah
Resûlü (s.a.s.), müşriklerin baskısı karşısında Medine’ye hicret etmiş, sekiz
sene sonra Mekke’yi fethetmiş ve Kureyşliler ona boyun eğmiştir. İşin câlib-i
dikkat yanı, Efendimiz (s.a.s.) Kureyşliler’e, Hz. Yûsuf’un Mısır’da kardeşlerine
söylediği sözün aynısını söyleyerek: “Bugün sizi perişan etmek yok,
Allah sizi bağışlasın! O, merhametlilerin en merhametlisidir. (bk.
Yûsuf 12/92)Gidiniz hepiniz serbestsiniz!” buyurmuştur.
(Vâkıdî, el-Meğâzî, II, 835; İbn Sa’d, et-Tabakât, II, 142-143)
Konusu
Sûrenin
ilk üç âyetinde gerçekleri açıklayan ve apaçık bir kitap olan Kur’ân-ı Kerîm’in
âyetlerine, mânaları üzerinde aklımızı çalıştırıp anlayabilmemiz için Kur’an’ın
Arapça olarak indirildiğine ve bu sûrede kıssaların en güzelinin anlatılacağına
dikkat çekildikten sonra, 4. âyetten başlayarak 101. âyete kadar Yûsuf
(a.s.)’ın kıssası anlatılır. Sûre, kıssadan alınması gereken ders, ibret ve
öğütlerle nihâyete erer.
105: Göklerde ve yerde Allah’ın varlığını, birliğini ve kudretini gösteren öyle deliller var ki! Onlar, bu delillerle sürekli iç içe, yan yana bulunurlar, fakat üzerinde hiç düşünmeden tam bir aldırmazlık içinde onlardan yüz çevirirler!
106: Onların çoğu, Allah’a ancak şirk koşarak inanırlar.
107: Yoksa onlar, farkında olmadıkları bir sırada Allah’ın azabından kendilerini kuşatacak bir felâketin gelip çatmasından veya kıyâmetin ansızın başlarında kopmasından emin mi oldular?
TEFSİR:
“Âyet”,
bir şeyin varlığını gösteren işarettir. Bunun sözlü olanları bulunduğu gibi,
fiilî olanları da vardır. İnzal buyrulan ilâhî kitaplar ve son olarak inen
Kur’an, Allah’ın varlığını ve birliğini haber veren sözlü âyetlerle doludur.
Bütün genişliği ve büyüklüğü ile kâinat ise baştan başa yine Allah’ın
varlığını, birliğini, kudret ve azametini gösteren fiilî âyetlerle dolu bir
sergidir. Gözle görülmeyecek kadar küçük bir nutfeden şu mükemmel insanın
yaratılması, denizlerden suyu buharlaştırıp toprağa yağmur indiren tabiat
kanunları, akla ve hayale gelmeyecek kadar çeşitli renk ve vasıftaki hayvanlar,
kuşlar, balıklar ve bitkiler hep Allah’ın birliğinin, bütün bunların bir tek
Yaratıcı tarafından yaratıldığının, düzenlenip yönetildiğinin açık
işaretleridir. Bunların hepsi düşünme ve anlama kabiliyeti olan insanın dikkat
nazarlarına sunulmuştur. İnsanoğlu ilmî, fikrî ve amelî hayatında bu
hadiselerle daima iç içedir. Bunları düşünüp, bunlara hâkim olan ilâhî
kanunları keşfederek Yaratanını tanıması gerekirken, tam aksine bunları gereği
gibi tefekkürden yüz çevirir; lazım gelen dersi ve ibreti alamaz. Neticede
Allah Teâlâ’ya, O’nun istediği ve razı olduğu şekilde iman edemez. İmanına şirk
karıştırır. Halbuki kişinin iman ve hidâyeti bu hayatta en ciddi bir konudur.
Bu noktada meydana gelecek en küçük bir ihmal ve yanlışlık, insanın ebedi
hayatını felakete sürükler. Dolayısıyla Allah’ın azabı inmeden ve son nefesi
verip mahşerde hesap vermek üzere ilâhî huzura dikilmeden önce, Allah’a nasıl
iman ve kulluk etmek gerekiyorsa öylece iman ve kulluk etme zarureti vardır.
Bunun için de fıtratımıza ilâhî bir cevher olarak yerleştirilmiş bulunan
“basîret”imizi harekete geçirmek yeterli olacaktır:
Onların çoğu, Allah’a ancak şirk koşarak inanırlar.
2.
Diyanet Vakfı Meali
Onların çoğu, ancak ortak koşarak Allah'a iman ederler.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
Onların çoğu, ortak koşmadan Allah'a inanmazlar.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
Onların çoğu Allah’a ancak ortak koşarak inanırlar.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Onların çoğu şirk koşmadan Allah'a iman etmezler (imanlarına az çok bir şirk karıştırırlar).
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Onların ekserisi Allaha şirk koşmaksızın iyman etmez
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Onların çoğu Allaha îman etmez, ille Allaha ortak katanlardır onlar.
8.
Hayrat Neşriyat Meali
Hâlbuki onların çoğu, ancak müşrik kimseler olarak Allah'a îmân ederler. (Hem inanırlar, hem de şirk koşarlar).
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Onların çoğu, ancak Allah'a ortak koştukları halde, Allah'a iman etmezler.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Ve ekserisi Allah Teâlâ'ya imân etmez ve onlar ancak müşriklerdir.
11.
Ümit Şimşek Meali
Onların çoğu, ortak koşmaksızın Allah'a inanmaz.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
And most of them believe not in Allah without associating (other as partners) with Him!
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Yusuf Sûresi 106. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
Teğâbün sûresi Medine’de nâzil olmuştur. 18 âyettir. İsmini, 9. âyette geçen ve “aldanma, aldatma, kar-zarar” mânasına gelen اَلتَّغَابُنُ (teğâbün) k ...
Yâsîn sûresi, Mekke’de nâzil olmuştur. 83 âyettir. İsmini birinci âyette geçen يٰسٓ (Yâsîn) kelimesinden alır. Resmî sıralamada 36, iniş sırasına gör ...
