Sād
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 88 âyettir. İsmini 1. âyettekiصٓ (Sād) harfinden alır. Hem
Mushaf tertîbine göre hem de iniş sırasına göre 38. sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada otuz sekizinci, iniş sırasına göre de otuz sekizinci sûredir. Kamer sûresinden sonra, A‘râf sûresinden önce Mekke’de inmiştir.
Konusu
Kur’ân-ı
Kerîm’in hak kitap, Hz. Muhammed (s.a.s.)’in de gerçek peygamber olduğu ve
bunların getirdiği tâlimatların Allah’ın buyrukları olduğu beyân edilir.
Resûlullah (s.a.s.)’e karşı gelen müşrikler uyarılır. Ne yaparsa yapsınlar
Kur’ân-ı Kerîm ve Peygamber karşısında mutlaka hezimete uğrayacakları
hatırlatılır. Geçmiş kavimlerin durumu kısa bir anlatımla buna misal verilir.
Neticede kâfirler mağlup olacak, müslümanlar ise devlet ve saltanata
erişeceklerdir. Bu sebeple Hz. Dâvûd ve Hz. Süleyman kıssalarıyla Peygamberimiz
ve müslümanların, elde edecekleri maddi imkânları İslâm’ın bekâsı yolunda nasıl
kullanacakları öğretilir. Hz. Eyyûb kıssasıyla, kulun Rabbine tevekkül edip O’ndan
yardım dilerken, işin kendine düşen kısmını aksatmadan yerine getirmesi
önerilir. Kıpırdamayacak derecede hasta haliyle: “Ayağını yere vur!” emrine
muhatap olması bunu gösterir. Böylece “Gayret kuldan, tevfik Allah’tan”
düstûruna işaret edilir. Peygamberlere iman ve itaat edenlerin güzel
akıbetlerinden, onlara iman etmeyenlerin de feci sonlarından, sonradan gelenler
için birer ibret tablosu arz edilir. İnsanlar, şeytanın düşmanlığına karşı
ciddiyetle uyarıldıktan sonra, sûrenin başında olduğu gibi sonunda da Kur’an’ın
önemine tekrar yer verilir.
9: Yoksa karşı konulamaz kudreti sahibi ve bütün nimetlerin bağışlayıcısı olan Rabbinin rahmet hazineleri onların mı yanında?
10: Veya göklerin, yerin ve bunlar arasındaki her şeyin mutlak mülkiyet ve hâkimiyeti onlara mı ait? Öyleyse sebep ve vasıtalarına sarılıp göklere yükselsinler de kâinatı oradan idâre etsinler, vahyi de istediklerine indirsinler!
11: Aslında onlar, peygambere karşı gelen çeşitli topluluklardan oluşmuş, şuracıkta bozguna uğratılacak bölük-pörçük döküntü bir gürûhtur.
TEFSİR:
Cenâb-ı
Hak, yanlış inançlarından caydırmak üzere müşrikleri köşeye sıkıştıran sualler
yöneltiyor:
✺Bütün rahmet
hazineleri mutlak güç ve kudret sahibi olan, yapmak istediği bir işe kimse
engel olamayan, istediğine istediği şeyi özgürce veren Allah’ın katındadır. O
bu rahmetinden dilediği kuluna peygamberlik lütfeder. Yoksa bu rahmet
hazinelerinin sahibi -hâşâ- Allah değil de o müşrikler mi ki, kimin peygamber
olup olmayacağına kendileri karar vermek istiyorlar? Allah’ın gönderdiği
peygamberi beğenmiyorlar?
✺Yahut
göklerin, yerin ve bunlar arasında bulunan tüm varlıkların mülkü, hâkimiyeti,
tasarruf ve idaresi -hâşâ- Allah’a değil de bunlara mı ait? Öyle bir şey yok.
Şâyet öyle bir durum varsa, hodri meydan, bulabildikleri tüm çârelere
başvursunlar, her türlü vasıtayı kullansınlar, kâinatın idâresini ele geçirmek
için çabalasınlar. Başarabilirlerse hem o muazzam mülkü diledikleri gibi idare
etsinler, hem de dilediklerini peygamber göndersinler!
Fakat
ne çare ki, bunların böyle şeyleri yapabilme güç ve kudretleri olmadığı gibi,
bu müşrikler birkaç döküntü bölükten oluşmuş derme çatma bir ordudan başka bir
şey değildirler. Yakında hezimete uğrayıp hakkın karşısında mağlup
olacaklardır. Bu âyetlerde yıllar sonra vuku bulacak mühim hâdiselere işaret
edilmektedir. Bedir savaşında yetmiş kadar liderleri öldürülen müşrik ordusu
hezimete uğradı. Hendek savaşında çeşitli kabilelerden oluşan müşrik ordusu,
Allah’ın gönderdiği görünmez güçlerle, soğuk ve fırtına ile bozulup geri döndü.
Âyetاَلْاَحْزَابُ (ahzâb) kelimesiyle âdetâ müşriklerin
Hendek’teki bozguna uğramalarına işaret eder gibidir. Mekke’nin fethi sırasında
müşrik ordularının hezimete uğramaları da yine bu gaybî haberler
cümlesindendir.
Verilen
bu gaybî haberlerin gerçekleşeceğinin işaretleri şöyle verilmektedir:
Em lehum mulku-ssemâvâti vel-ardi vemâ beynehumâ(s) felyertekû fî-l-esbâb(i)
1.
Ömer Çelik Meali
Veya göklerin, yerin ve bunlar arasındaki her şeyin mutlak mülkiyet ve hâkimiyeti onlara mı ait? Öyleyse sebep ve vasıtalarına sarılıp göklere yükselsinler de kâinatı oradan idâre etsinler, vahyi de istediklerine indirsinler!
2.
Diyanet Vakfı Meali
Yahut göklerin, yerin ve ikisi arasında bulunanların hükümranlığı onların elinde midir? Öyleyse (göklerin) yollarında yükselsinler (görelim)!
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
Yahut, göklerin, yerin ve ikisi arasında bulunanların hükümranlığı onların elinde midir? Öyle ise sebeplere tevessül edip göğe yükselsinler!
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
Yoksa göklerin, yerin ve ikisi arasındakilerin hükümranlığı onların mıdır? Öyle ise sebeplere yapışarak yükselsinler (bakalım!)
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Yoksa bütün o göklerin, yerin ve aralarındakilerin mülkü onların mı? Öyle ise bütün imkanlarını seferber ederek yükselsinler de görelim!
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Yoksa onların mı bütün o Göklerin, Yerin ve aralarındakilerin mülkü? Öyle ise haydi esbab içinde üstüne çıksınlar
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Yahud o göklerin, yerin ve ikisi arasında bulunan şeylerin mülk (-ü tasarruf) u onların mı? Öyle ise sebeblerine yapışarak göğe yükselsinler!
8.
Hayrat Neşriyat Meali
Yoksa göklerin ve yerin ve ikisi arasında bulunanların mülkiyeti onlara mı âiddir? Öyle ise sebebler(e başvurmak)la (arşa) çıksınlar (da kâinâtı idâre etsinler bakalım)!
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Yoksa onların mı, bütün o göklerle yerin ve aralarındakilerin mülkü? Öyle ise, göğe çıkacak yollara koyularak yükselsinler (de kâinatın hakimiyetini ele alsınlar).
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Yoksa göklerin ve yerin ve aralarındakilerin mülkü onlar için midir? (Öyle ise) Sebepler içinde yüksetiversinler.
11.
Ümit Şimşek Meali
Veya göklerin, yerin ve ikisi arasındakilerin malikiyeti onlarda mı? Öyleyse sebepler içinde yükselip de Arş'a çıksınlar.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
Or have they the dominion of the heavens and the earth and all between? If so, let them mount up with the ropes and means (to reach that end)!
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Sâd Sûresi 10. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
Tahrîm sûresi Medine’de nâzil olmuştur. 12 âyettir. “Tahrîm”, “haram kılmak” demektir. Birinci âyette Resûlullah (s.a.s.)’in, bazı helâl gıdaları, geç ...
