Yûnus
sûresi Mekke’de inmiştir. 109 âyettir. İsmini, 98. âyette zikri geçen Yûnus
(a.s.)’dan almıştır. Mushaf tertibine göre 10, nüzûl sırasına göre 51. sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada onuncu, iniş sırasına göre elli birinci sûredir. İsrâ sûresinden sonra, Hûd’dan önce Mekke’de, büyük bir ihtimalle hicretten iki yıl önce nâzil olmuştur. 40. âyetle 94-96. âyetlerin Medine’de nüzûlüne dair rivayetler de vardır.
Konusu
Sûre ağırlıklı olarak itikâdî mevzuları ele
alır. Kâinattaki kudret ve azamet tecellilerine ibret nazarıyla bakarak tek
olan Allah’ı tanımanın, O’na inanıp kulluk etmenin, şirki ve putperestliği terk
etmenin ehemmiyetini; bu sebeple ilâhî tâlimatları insanlığa ulaştırmakla
vazifeli olan Peygamberlerin davetine kulak vermenin lüzûmunu beyân eder.
Peygamber’in davetine icâbet edenlerle etmeyenlerin âhirette karşılaşacakları
iyi veya kötü âkıbeti haber verir. Hâsılı sûre tevhid, nübüvvet ve âhiret
ekseninde döner durur. Hz. Nûh, Hz. Mûsâ-Hz. Hârûn ve Hz. Yûnus kıssalarına
kısaca temasla da vereceği mesajları misâllendirerek pekiştirir.
94: Sana indirdiğimiz bu bilgilerin doğruluğu hususunda farz-ı muhâl en küçük bir şüphe duyacak olursan, senden önce gelip kendilerine verilen o kitabı okuyanlara sor! Elbette sana Rabbinden gerçeğin ta kendisi gelmiştir; sakın şüphe edenlerden olma!
95: Yine sakın Allah’ın âyetlerini yalanlayanlardan da olma; yoksa hüsrâna uğrayanlardan olursun!
TEFSİR:
Bu
âyetler, Peygamber Efendimiz (s.a.s.)’in kendisine gelen vahiy ve anlatılan
kıssalar hususunda herhangi bir şüphe taşıdığı gibi bir imada bulunuyor
değildir. Bu âyetler, bundan önce ve sonra gelen âyetler ve içinde bulundukları
metin açısından ele alındığı zaman, mâna ve maksatlarının açık olduğu
anlaşılacaktır. Şöyle ki:
Resûl-i
Ekrem (s.a.s.), müşriklerin alayları, inkârları, kendisine ve mü’minlere karşı
işkenceye varan kötü muameleleri karşısında bunalıyordu. Vahiy nedir bilmeyen,
risâletten habersiz, bütün güçleriyle dünyaya ve maddeye kilitlenmiş insanlara,
fizik ötesi âlemden, vahiyden, beş duyunun algı sahası gibi hayal ve tasavvurun
alanına da girmeyen Allah ile münâsebetten bahsediyordu. Ayrıca haklarında
hiçbir şey okumadığı, ihtimal o güne kadar da hiçbir şey duymadığı asırlarca
önce geçmiş hâdiselerden ve mûcizelerden haber veriyordu. Bütün bu bahisler
karşısında muhatapların nasıl bir tavır takınacağı ortadadır. Daha henüz çok az
sayıda insanın kendisine inandığı bir zamanda böyle konulardan bahsetmek, çok
güçlü müşriklere meydan okumak ve “gelecek bize aittir” demek kolay değildi.
Ama o, bütün bunları dâvasına olan sonsuz güven ve itimat içinde söylüyordu.
Tabi bu söylediklerine yanındaki mü’minlerin de tam olarak inanması
gerekiyordu. Onlar ayrıca sabır ve tahammül konusunda takviye istiyorlardı. Böylesi
zor şartlar içinde Cenâb-ı Hak, vahiy, risâlet ve anlatılan kıssalar konusunda
Efendimiz (s.a.s.)’e hitap ederken, esasen mü’minleri teselli ve takviye
etmekteydi. İnancında zerre kadar şüphesi olmadığı açık ve olması da mümkün
bulunmayan bir Peygamber’e böyle hitap etmekle, mü’minleri en ufak bir şüphe
duymanın yanlışlığı konusunda uyarmaktaydı. (Ünal, s. 469-470)
Bu
âyetlerde muhatap alınan kişinin Peygamberimiz değil, genel mânada insan olması
da muhtemeldir. Buna göre şüphesi olan herkese hitap edilmekte, bu şüphesini
izâle için işin doğrusunu bilenlere müracaat etmeleri istenmektedir. Nitekim
âyet-i kerîmede şöyle buyrulur:
Fe-in kunte fî şekkin mimmâ enzelnnâ ileyke fes-eli-lleżîne yakraûne-lkitâbe min kablik(e)(c) lekad câeke-lhakku min rabbike felâ tekûnenne mine-lmumterîn(e)
1.
Ömer Çelik Meali
Sana indirdiğimiz bu bilgilerin doğruluğu hususunda farz-ı muhâl en küçük bir şüphe duyacak olursan, senden önce gelip kendilerine verilen o kitabı okuyanlara sor! Elbette sana Rabbinden gerçeğin ta kendisi gelmiştir; sakın şüphe edenlerden olma!
2.
Diyanet Vakfı Meali
(Resülüm!) Eğer sana indirdiğimizden (bu anlattığımız olaylardan) kuşkuda isen, senden önce Kitab’ı (Tevrat’ı) okuyanlara sor. Andolsun ki, Rabbinden sana hak gelmiştir. Sakın şüphecilerden olma!
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
Sana indirdiğimizden şüphede isen, senden önce indirdiğimiz Kitap'ları okuyanlara sor. And olsun ki, sana Rabbinden gerçek gelmiştir, sakın şüphelenenlerden olma.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
Eğer sana indirdiğimiz şeyden şüphe içinde isen, senden önce Kitab’ı (Tevrat’ı) okuyanlara sor. Andolsun ki, sana Rabbinden hak gelmiştir. O hâlde, sakın şüphe edenlerden olma!
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Sana indirdiklerimizde herhangi bir şüpheye düşersen, senden önce kitap okuyanlara sor. Andolsun ki, sana Rabbinden hak gelmiştir. Sakın şüphe edenlerden olma!
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Şimdi şu sana indirdiğimiz şeylerde bilfarz şekkedecek olursan senden evvel kitab okuyanlara sor, kasem olsun ki sana rabbından hak geldi,
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Eğer sana indirdiğimiz (kıssaların her hangi birin) den (bilfarz) şübhede isen senden evvel kitab okuyanlara sor. Andolsun ki hak sana Rabbinden gelmişdir. O halde sakın şübhecilerden olma.
8.
Hayrat Neşriyat Meali
(Ey Resûlüm!) Artık sana indirdiğimiz şeylerde (bu anlattığımız kıssalarda)şübhede isen, o hâlde senden önce Kitâb'ı (Tevrât'ı) okuyanlara sor! And olsun ki sana Rabbinden hak gelmiştir; öyle ise sakın şübhe edenlerden olma!
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Ey Rasûlüm, eğer sana indirdiğimiz kıssa ve haberlerden bilfarz şüphe edecek olursan, senden evvel kitap (Tevrat) okuyanlara sor; (o kitabda da bu haberler vardır). Yemin olsun ki, onlar hak ve doğru olarak Rabbin tarafından sana geldi. O halde sakın şüphe edenlerden olma.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Eğer sen, sana indirmiş olduğumuz şeylerden şüphede olmuş isen senden evvel kitap okumakta olanlardan sor. Andolsun ki, sana hak, Rabbinden gelmiştir. Artık şüphe edenlerden olma.
11.
Ümit Şimşek Meali
Sana indirdiğimizden şüpheye düşecek olursan, senden önce kitap okuyanlardan sor. And olsun ki Rabbinden sana hakkın tâ kendisi geldi; onun için, şüphe edenlerden olma.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
If thou wert in doubt as to what We have revealed unto thee, then ask those who have been reading the Book from before thee: the Truth hath indeed come to thee from thy Lord: so be in no wise of those in doubt.
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Yunus Sûresi 94. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
