Yûnus
sûresi Mekke’de inmiştir. 109 âyettir. İsmini, 98. âyette zikri geçen Yûnus
(a.s.)’dan almıştır. Mushaf tertibine göre 10, nüzûl sırasına göre 51. sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada onuncu, iniş sırasına göre elli birinci sûredir. İsrâ sûresinden sonra, Hûd’dan önce Mekke’de, büyük bir ihtimalle hicretten iki yıl önce nâzil olmuştur. 40. âyetle 94-96. âyetlerin Medine’de nüzûlüne dair rivayetler de vardır.
Konusu
Sûre ağırlıklı olarak itikâdî mevzuları ele
alır. Kâinattaki kudret ve azamet tecellilerine ibret nazarıyla bakarak tek
olan Allah’ı tanımanın, O’na inanıp kulluk etmenin, şirki ve putperestliği terk
etmenin ehemmiyetini; bu sebeple ilâhî tâlimatları insanlığa ulaştırmakla
vazifeli olan Peygamberlerin davetine kulak vermenin lüzûmunu beyân eder.
Peygamber’in davetine icâbet edenlerle etmeyenlerin âhirette karşılaşacakları
iyi veya kötü âkıbeti haber verir. Hâsılı sûre tevhid, nübüvvet ve âhiret
ekseninde döner durur. Hz. Nûh, Hz. Mûsâ-Hz. Hârûn ve Hz. Yûnus kıssalarına
kısaca temasla da vereceği mesajları misâllendirerek pekiştirir.
94: Sana indirdiğimiz bu bilgilerin doğruluğu hususunda farz-ı muhâl en küçük bir şüphe duyacak olursan, senden önce gelip kendilerine verilen o kitabı okuyanlara sor! Elbette sana Rabbinden gerçeğin ta kendisi gelmiştir; sakın şüphe edenlerden olma!
95: Yine sakın Allah’ın âyetlerini yalanlayanlardan da olma; yoksa hüsrâna uğrayanlardan olursun!
TEFSİR:
Bu
âyetler, Peygamber Efendimiz (s.a.s.)’in kendisine gelen vahiy ve anlatılan
kıssalar hususunda herhangi bir şüphe taşıdığı gibi bir imada bulunuyor
değildir. Bu âyetler, bundan önce ve sonra gelen âyetler ve içinde bulundukları
metin açısından ele alındığı zaman, mâna ve maksatlarının açık olduğu
anlaşılacaktır. Şöyle ki:
Resûl-i
Ekrem (s.a.s.), müşriklerin alayları, inkârları, kendisine ve mü’minlere karşı
işkenceye varan kötü muameleleri karşısında bunalıyordu. Vahiy nedir bilmeyen,
risâletten habersiz, bütün güçleriyle dünyaya ve maddeye kilitlenmiş insanlara,
fizik ötesi âlemden, vahiyden, beş duyunun algı sahası gibi hayal ve tasavvurun
alanına da girmeyen Allah ile münâsebetten bahsediyordu. Ayrıca haklarında
hiçbir şey okumadığı, ihtimal o güne kadar da hiçbir şey duymadığı asırlarca
önce geçmiş hâdiselerden ve mûcizelerden haber veriyordu. Bütün bu bahisler
karşısında muhatapların nasıl bir tavır takınacağı ortadadır. Daha henüz çok az
sayıda insanın kendisine inandığı bir zamanda böyle konulardan bahsetmek, çok
güçlü müşriklere meydan okumak ve “gelecek bize aittir” demek kolay değildi.
Ama o, bütün bunları dâvasına olan sonsuz güven ve itimat içinde söylüyordu.
Tabi bu söylediklerine yanındaki mü’minlerin de tam olarak inanması
gerekiyordu. Onlar ayrıca sabır ve tahammül konusunda takviye istiyorlardı. Böylesi
zor şartlar içinde Cenâb-ı Hak, vahiy, risâlet ve anlatılan kıssalar konusunda
Efendimiz (s.a.s.)’e hitap ederken, esasen mü’minleri teselli ve takviye
etmekteydi. İnancında zerre kadar şüphesi olmadığı açık ve olması da mümkün
bulunmayan bir Peygamber’e böyle hitap etmekle, mü’minleri en ufak bir şüphe
duymanın yanlışlığı konusunda uyarmaktaydı. (Ünal, s. 469-470)
Bu
âyetlerde muhatap alınan kişinin Peygamberimiz değil, genel mânada insan olması
da muhtemeldir. Buna göre şüphesi olan herkese hitap edilmekte, bu şüphesini
izâle için işin doğrusunu bilenlere müracaat etmeleri istenmektedir. Nitekim
âyet-i kerîmede şöyle buyrulur:
Yine sakın Allah’ın âyetlerini yalanlayanlardan da olma; yoksa hüsrâna uğrayanlardan olursun!
2.
Diyanet Vakfı Meali
Allah’ın âyetlerini yalanlayanlardan da olma, sonra ziyana uğrayanlardan olursun.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
Allah'ın ayetlerini yalanlayanlardan da olma, yoksa kaybedenlerden olursun.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
Sakın Allah’ın âyetlerini yalanlayanlardan da olma! Yoksa zarara uğrayanlardan olursun.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Ve sakın Allah'ın âyetlerini inkar edenlerden olma, sonra hüsrana uğrayanlardan olursun.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
sakın şüphe edenlerden olma ki husrâna düşenlerden olmıyasın
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Sakın Allahın âyetlerini yalan sayanlardan olma. Sonra maddî ve ma'nevî zarara uğramışlardan olursun.
8.
Hayrat Neşriyat Meali
Ve sakın Allah'ın âyetlerini yalanlayanlardan olma; yoksa hüsrâna uğrayanlardan olursun!
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Sakın Allah'ın âyetlerini tekzib edenlerden olma. Sonra hüsrana düşenlerden olursun.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Ve sakın Allah'ın âyetlerini tekzîp edenlerden olma. Sonra hüsrâna uğramışlardan olursun.
11.
Ümit Şimşek Meali
Allah'ın âyetlerini yalanlayanlardan da olma; sonra hüsran içinde kalırsın.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
Nor be of those who reject the signs of Allah, or thou shalt be of those who perish.
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Yunus Sûresi 95. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
