Duhân
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 59 âyettir. İsmini, 10. âyette geçen ve “duman”
mânasına gelen اَلدُّخَانُ (duhân) kelimesinden
alır. Resmî tertîbe göre 44, iniş sırasına göre 64. sûredir.
Nuzül
Konusu
Allah
Teâlâ, hakla bâtılı, haramla helâli belirlemek ve insanları ebedî hüsranla
uyarmak üzere Kur’ân-ı Kerîm’i indirmiştir. Onun esas hedefi Allah’ın varlığı,
birliği ve sınırsız kudretini kalplere yerleştirerek onları sadece Allah’a
kulluğa çağırmaktır. Peygamberler bu davanın en büyük temsilcileridir. Bu
sebepledir ki Hz. Mûsâ’nın Firavun’la olan mücâdelesi örnek verilerek İslâm’ın
gâlibiyeti ve İslâm düşmanlarının mağlubiyeti müjdelenir. Son olarak
peygamberleri reddedenlerin cehennemdeki acı manzaraları, buna karşılık
peygamberlerin izinden gidenlerin nimet, huzur ve mutluluk dolu halleri
seyrettirilir.
17: Onlardan önce biz Firavun’un kavmini de sınamış, çeşitli iptilalara maruz bırakmıştık. Kendilerine çok şerefli bir peygamber olan Mûsâ geldi.
18: Onlara şöyle dedi: “Ey Firavun ve onun ileri gelenleri! Çağrıma uyun ve Allah’ın köleleştirmiş bulunduğunuz kullarını serbest bırakıp benimle gelmelerine müsaade edin. Şüphesiz ben size gönderilmiş güvenilir bir peygamberim!”
19: “Allah’a karşı büyüklük taslamayın. Çünkü ben size, doğruluğumu ortaya çıkaracak apaçık bir mûcize de getirdim.”
20: “Beni taşa tutup öldürmek için girişebileceğiniz her teşebbüsten, benim de Rabbim sizin de Rabbiniz olan Allah’a sığınırım.”
21: “Şâyet bana inanmıyorsanız, hiç değilse yolumdan çekilin de beni kendi hâlime bırakın.”
TEFSİR:
Burada
Hz. Mûsâ ve Firavun kıssasının hülâsa olarak anlatılmasının hikmeti şudur:
Resûlullah
(s.a.s.)’in karşısında müşrikler bulunduğu ve kendisine şiddetli bir düşmanlık
yaptıkları gibi, Hz. Mûsâ’nın karşısında da Firavun ve kavmi vardı. Onlar da
Mûsâ (a.s.)’a düşmanlık yapmışlardı. Kıssada anlatıldığı üzere peygambere karşı
gelen zorbalar sonunda perişan olmuş, Allah Teâlâ peygamberini ve inananları
üstün getirmiş, kâfirlerin mülk ve servetlerini mü’minlere miras bırakmıştır.
Cenâb-ı Hak nasıl baskı altında ezilen İsrâiloğulları’nı Firavun’un elinden
kurtarıp onun yurduna, mülküne hâkim kılmış, onları nimet ve refaha kavuşturmuş
ise, şimdi baskı ve işkence altında ezilen mü’minleri de müşriklerin zulmünden
kurtarıp onların yurduna hâkim kılacaktır. Nitekim Bedir savaşıyla bu süreç
başlamış ve Mekke’nin fethiyle de müslümanlar müşriklerin yurduna hâkim
olmuşlardır.
18.
âyetteki “Allah’ın köleleştirmiş olduğunuz kullarını serbest bırakıp benimle
gelmelerine müsaade edin” kısmıA‘râfsûresi 105. âyette “Artık
İsrâiloğulları2nı sal da, benimle beraber gelsinler” şeklinde açıkça
zikredilmektedir. Fakat âyetin bu kısmına: “Ey Allah’ın kulları! Benim hakkımı
ödeyin, yani beni dinleyin ve iman edin. Benim getirdiğim hakkı kabul etmeniz,
bana Allah tarafından verilmiş bir haktır” şeklinde mâna da verilebilir. Zira
âyetin devamında gelen “Şüphesiz ben size gönderilmiş güvenilir bir
peygamberim!” sözü bu mânaya da uygun düşmektedir.
19.
âyette Hz. Mûsâ’nın bahsettiği açık delil tek değil, Firavun’la mücadelesi
boyunca, Firavun’a ilk gelişinden, İsrâiloğulları’nın Mısır’dan çıkışına kadar
gösterdiği bir mûcizeler silsilesidir. Gösterilen her mûcize yalanlandığında
Allah, Hz. Mûsâ’ya ondan daha büyük bir mûcize vermiştir. (bk. Zuhruf 43/48)
Firavun ve kavminin artık inanmayacakları
kesinleşip Hz. Mûsâ da, suç işlemekte aşırı giden o inkârcı kavmin elinden
çektiklerini ulu dergâha arz edince helâkin ayak sesleri duyulmaya başladı:
En eddû ileyye ‘ibâda(A)llâh(i)(s) innî lekum rasûlun emîn(un)
1.
Ömer Çelik Meali
Onlara şöyle dedi: “Ey Firavun ve onun ileri gelenleri! Çağrıma uyun ve Allah’ın köleleştirmiş bulunduğunuz kullarını serbest bırakıp benimle gelmelerine müsaade edin. Şüphesiz ben size gönderilmiş güvenilir bir peygamberim!”
2.
Diyanet Vakfı Meali
17, 18. Andolsun, kendilerinden önce biz, Firavun'un kavmini de imtihan etmiştik. Onlara: Allah'ın kulları! Bana gelin! Çünkü ben size (gönderilmiş) güvenilir bir resûlüm diye (davette bulunan) şerefli bir elçi gelmişti.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
"Ey Allah'ın kulları! Bana gelin, doğrusu ben size gönderilmiş güvenilir bir elçiyim."
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
O, şöyle demişti: “Allah’ın kullarını (esaret altındaki İsrailoğullarını) bana teslim edin. Çünkü ben güvenilir bir peygamberim.”
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
O peygamber onlara şöyle demişti: "Esaretiniz altındaki Allah'ın kullarını bana teslim edin. Çünkü ben size gönderilmiş güvenilir bir peygamberim.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Şöyle diye: Allahın kullarını bana teslim edin, çünkü ben size emîn bir Resulüm
7.
Hasan Basri Çantay Meali
«Bana Allahın kullarını teslîm edin. Çünkü ben size (gönderilmiş) emîn bir peygamberim» diye.
8.
Hayrat Neşriyat Meali
“Allah'ın kullarını (İsrâiloğullarını) bana teslîm edin! Şübhesiz ki ben, sizin için(gönderilmiş) emin bir peygamberim” diye (da'vette bulundu).
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Şöyle desin diye: “- Allah'ın kullarını bana bırakın; çünkü ben size güvenilir bir Peygamberim.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
(onlara demişti ki) «Allah'ın kullarını bana teslim ediniz, Şüphe yok ki, ben sizin için emin bir peygamberim.»
11.
Ümit Şimşek Meali
“Allah'ın kullarını bana teslim edin. Ben size gönderilmiş güvenilir bir elçiyim.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
Saying: "Restore to me the Servants of Allah. I am to you a messenger worthy of all trust;
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Duhân Sûresi 18. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
Teğâbün sûresi Medine’de nâzil olmuştur. 18 âyettir. İsmini, 9. âyette geçen ve “aldanma, aldatma, kar-zarar” mânasına gelen اَلتَّغَابُنُ (teğâbün) k ...
Yâsîn sûresi, Mekke’de nâzil olmuştur. 83 âyettir. İsmini birinci âyette geçen يٰسٓ (Yâsîn) kelimesinden alır. Resmî sıralamada 36, iniş sırasına gör ...
