Duhân
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 59 âyettir. İsmini, 10. âyette geçen ve “duman”
mânasına gelen اَلدُّخَانُ (duhân) kelimesinden
alır. Resmî tertîbe göre 44, iniş sırasına göre 64. sûredir.
Nuzül
Konusu
Allah
Teâlâ, hakla bâtılı, haramla helâli belirlemek ve insanları ebedî hüsranla
uyarmak üzere Kur’ân-ı Kerîm’i indirmiştir. Onun esas hedefi Allah’ın varlığı,
birliği ve sınırsız kudretini kalplere yerleştirerek onları sadece Allah’a
kulluğa çağırmaktır. Peygamberler bu davanın en büyük temsilcileridir. Bu
sebepledir ki Hz. Mûsâ’nın Firavun’la olan mücâdelesi örnek verilerek İslâm’ın
gâlibiyeti ve İslâm düşmanlarının mağlubiyeti müjdelenir. Son olarak
peygamberleri reddedenlerin cehennemdeki acı manzaraları, buna karşılık
peygamberlerin izinden gidenlerin nimet, huzur ve mutluluk dolu halleri
seyrettirilir.
10: Öyleyse sen, göğün âşikâr bir duman çıkaracağı günü gözetle.
11: Bütün insanları her yönden saracak bir duman! Bu, gerçekten can yakıcı bir azaptır.
12: O zaman zâlimler: “Rabbimiz! Ne olur, bu azabı üzerimizden kaldır. Biz gerçekten iman ediyoruz!” diye feryat edecekler.
13: Onlar nerede, düşünüp ibret almak nerede? Halbuki onlara doğruluğu besbelli ve gerçeği apaçık ortaya koyan bir peygamber gelmişti.
14: Fakat ondan yüz çevirdiler ve: “Bu peygamber değil, kendisine başkası tarafından bir kısım şeyler belletilmiş delinin biri!” dediler.
15: Biz azabı birazcık kaldıracağız; ama siz yine inkâra döneceksiniz.
16: Onlar inkâra dönünce, o büyük ve karşı konulamaz çarpışla onları amansız bir şekilde yakalayacağımız gün, onlardan kesinlikle intikamımızı almış oluruz.
TEFSİR:
اَلدُّخَانُ (duhân), duman demektir. Bunun kâfirleri
cezalandırmak için vuku bulacağı haber verilir. Bunun nasıl ve hangi duman
olduğu hakkında iki önemli görüş vardır:
Birincisi;
bu, inkârları ve Resûlullah (s.a.s.)’i Medine’ye hicrete zorlamaları sebebiyle
Mekke müşriklerini kuşatan bir dumandır. Bununla alakalı olarak kaynaklarımızda
şu bilgi nakledilir:
Allah
Resûlü (s.a.s.), davetine karşı müşriklerin direnmesi sebebiyle Allah’a
yalvararak, Hz. Yûsuf’un kavmine yaptığı gibi bunlara da bir kıtlık vermesini
istedi. Duası kabul edildi, kıtlık geldi, yiyecek içecek bir şey kalmadı.
İnsanlar derilere ve kemiklere varıncaya kadar ne buldularsa yediler. Açlıktan
öylesine zayıfladılar ki sonunda görme bozukluğuna yakalandılar, baktıklarında
kendilerini kuşatmış bir duman görüyorlardı. Nihâyet Peygamberimiz (s.a.s.)’e
müracaat ederek artık inandıklarını, dolayısıyla bu azabın kaldırılması için
dua etmesini istediler. Efendimiz ise “Azap kalkınca yine eski halinize
dönersiniz” buyurdu. Nitekim duası üzerine azap kaldırıldı, onlar da derhal
eski inkârcılıklarına döndüler. Allah bu dönekliğin, inkâr ve zulümde ısrar
etmenin cezasını Bedir savaşında verdi. (Buhârî, Tefsir 44/1-5)
Buna
göre “duman”, açlıktan dolayı gözlerde hâsıl olan bozukluk sebebiyle etrafın
toz duman halinde görülmesidir. Veya kuraklık sebebiyle ortalığın toz duman
içinde olmasıdır. Yine bu rivayete göre “şiddetle yakalama günü” de Bedir
günüdür.
İkincisi;
bu duman kıyâmet alametlerinden olup kıyamete yakın doğu ile batı arasını
kaplayacak dumandır. Mü’minler bundan dolayı nezleli gibi olacak, kâfir ve
günahkârların burunlarına girerek, onların kulaklarını delecek ve nefeslerini
daraltacaktır. (Taberî, Câmi‘u’l-beyân, XXV, 143) Bu mânaya göre ise
“şiddetle yakalama günü”, kıyamet günüdür.
Sûrenin girişinde verilen mesajları daha iyi
anlamak isterseniz, geçmişte yaşanan fakat hem günümüze hem de geleceğe ışık
tutan şu ibretli kıssaya dikkatinizi çevirin:
Öyleyse sen, göğün âşikâr bir duman çıkaracağı günü gözetle.
2.
Diyanet Vakfı Meali
10, 11. Şimdi sen, göğün, insanları bürüyecek açık bir duman çıkaracağı günü gözetle. Bu, elem verici bir azaptır.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
10,11. Göğün, insanları bürüyecek ve gözle görülecek bir duman çıkaracağı günü bekle; bu, can yakan bir azabdır.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
Göğün açık bir duman getireceği günü bekle.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
10,11. Ey Muhammed! Şimdi sen göğün, insanları bürüyecek açık bir duman getireceği günü gözetle. Bu acı bir azabdır.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
O halde gözet o Semânın açık bir duman ile geleceği günü
7.
Hasan Basri Çantay Meali
O halde semânın apâşikâr bir duman getireceği günü gözetle (Habîbim).
8.
Hayrat Neşriyat Meali
10,11. O hâlde, göğün insanları bürüyecek apaçık bir duhân (bir duman) getireceği günü gözetle! Bu (pek) elemli bir azabdır.
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
O halde (Ey Rasûlüm), semanın aşikâre bir duman (kıtlık ve açlık) getireceği (azab) gününü gözle.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Artık gözet bir günü ki, gök, bir apaçık duman ile gelecektir.
11.
Ümit Şimşek Meali
Sen göğün aşikâr bir duman çıkaracağı günü gözle.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
Then watch thou for the Day that the sky will bring forth a kind of smoke (or mist) plainly visible,
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Duhân Sûresi 10. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
Teğâbün sûresi Medine’de nâzil olmuştur. 18 âyettir. İsmini, 9. âyette geçen ve “aldanma, aldatma, kar-zarar” mânasına gelen اَلتَّغَابُنُ (teğâbün) k ...
Yâsîn sûresi, Mekke’de nâzil olmuştur. 83 âyettir. İsmini birinci âyette geçen يٰسٓ (Yâsîn) kelimesinden alır. Resmî sıralamada 36, iniş sırasına gör ...
