Duhân
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 59 âyettir. İsmini, 10. âyette geçen ve “duman”
mânasına gelen اَلدُّخَانُ (duhân) kelimesinden
alır. Resmî tertîbe göre 44, iniş sırasına göre 64. sûredir.
Nuzül
Konusu
Allah
Teâlâ, hakla bâtılı, haramla helâli belirlemek ve insanları ebedî hüsranla
uyarmak üzere Kur’ân-ı Kerîm’i indirmiştir. Onun esas hedefi Allah’ın varlığı,
birliği ve sınırsız kudretini kalplere yerleştirerek onları sadece Allah’a
kulluğa çağırmaktır. Peygamberler bu davanın en büyük temsilcileridir. Bu
sebepledir ki Hz. Mûsâ’nın Firavun’la olan mücâdelesi örnek verilerek İslâm’ın
gâlibiyeti ve İslâm düşmanlarının mağlubiyeti müjdelenir. Son olarak
peygamberleri reddedenlerin cehennemdeki acı manzaraları, buna karşılık
peygamberlerin izinden gidenlerin nimet, huzur ve mutluluk dolu halleri
seyrettirilir.
10: Öyleyse sen, göğün âşikâr bir duman çıkaracağı günü gözetle.
11: Bütün insanları her yönden saracak bir duman! Bu, gerçekten can yakıcı bir azaptır.
12: O zaman zâlimler: “Rabbimiz! Ne olur, bu azabı üzerimizden kaldır. Biz gerçekten iman ediyoruz!” diye feryat edecekler.
13: Onlar nerede, düşünüp ibret almak nerede? Halbuki onlara doğruluğu besbelli ve gerçeği apaçık ortaya koyan bir peygamber gelmişti.
14: Fakat ondan yüz çevirdiler ve: “Bu peygamber değil, kendisine başkası tarafından bir kısım şeyler belletilmiş delinin biri!” dediler.
15: Biz azabı birazcık kaldıracağız; ama siz yine inkâra döneceksiniz.
16: Onlar inkâra dönünce, o büyük ve karşı konulamaz çarpışla onları amansız bir şekilde yakalayacağımız gün, onlardan kesinlikle intikamımızı almış oluruz.
TEFSİR:
اَلدُّخَانُ (duhân), duman demektir. Bunun kâfirleri
cezalandırmak için vuku bulacağı haber verilir. Bunun nasıl ve hangi duman
olduğu hakkında iki önemli görüş vardır:
Birincisi;
bu, inkârları ve Resûlullah (s.a.s.)’i Medine’ye hicrete zorlamaları sebebiyle
Mekke müşriklerini kuşatan bir dumandır. Bununla alakalı olarak kaynaklarımızda
şu bilgi nakledilir:
Allah
Resûlü (s.a.s.), davetine karşı müşriklerin direnmesi sebebiyle Allah’a
yalvararak, Hz. Yûsuf’un kavmine yaptığı gibi bunlara da bir kıtlık vermesini
istedi. Duası kabul edildi, kıtlık geldi, yiyecek içecek bir şey kalmadı.
İnsanlar derilere ve kemiklere varıncaya kadar ne buldularsa yediler. Açlıktan
öylesine zayıfladılar ki sonunda görme bozukluğuna yakalandılar, baktıklarında
kendilerini kuşatmış bir duman görüyorlardı. Nihâyet Peygamberimiz (s.a.s.)’e
müracaat ederek artık inandıklarını, dolayısıyla bu azabın kaldırılması için
dua etmesini istediler. Efendimiz ise “Azap kalkınca yine eski halinize
dönersiniz” buyurdu. Nitekim duası üzerine azap kaldırıldı, onlar da derhal
eski inkârcılıklarına döndüler. Allah bu dönekliğin, inkâr ve zulümde ısrar
etmenin cezasını Bedir savaşında verdi. (Buhârî, Tefsir 44/1-5)
Buna
göre “duman”, açlıktan dolayı gözlerde hâsıl olan bozukluk sebebiyle etrafın
toz duman halinde görülmesidir. Veya kuraklık sebebiyle ortalığın toz duman
içinde olmasıdır. Yine bu rivayete göre “şiddetle yakalama günü” de Bedir
günüdür.
İkincisi;
bu duman kıyâmet alametlerinden olup kıyamete yakın doğu ile batı arasını
kaplayacak dumandır. Mü’minler bundan dolayı nezleli gibi olacak, kâfir ve
günahkârların burunlarına girerek, onların kulaklarını delecek ve nefeslerini
daraltacaktır. (Taberî, Câmi‘u’l-beyân, XXV, 143) Bu mânaya göre ise
“şiddetle yakalama günü”, kıyamet günüdür.
Sûrenin girişinde verilen mesajları daha iyi
anlamak isterseniz, geçmişte yaşanan fakat hem günümüze hem de geleceğe ışık
tutan şu ibretli kıssaya dikkatinizi çevirin:
Ennâ lehumu-żżikrâ ve kad câehum rasûlun mubîn(un)
1.
Ömer Çelik Meali
Onlar nerede, düşünüp ibret almak nerede? Halbuki onlara doğruluğu besbelli ve gerçeği apaçık ortaya koyan bir peygamber gelmişti.
2.
Diyanet Vakfı Meali
Nerede onlarda öğüt almak? Oysa kendilerine gerçeği açıklayan bir elçi gelmişti.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
13,14. Nerde onlarda öğüt almak? Kendilerine gerçeği açıklayan bir peygamber gelmişti ve ondan yüz çevirmişler, "Belletilmiş bir deli" demişlerdi.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
Nerede onlarda öğüt almak?! Oysa kendilerine (gerçeği) açıklayan bir peygamber gelmişti.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Onlar için bunu düşünüp öğüt almak nerede? Oysa kendilerine gerçeği açıklayan bir de peygamber gelmişti.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Onlara düşünmek, ıbret almak nerede? Kendilerine ap açık anlatan bir Resul geldi de
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Onlar için düşünüb ibret almak nerede? Kendilerine (hakıykatleri) açıklayan bir peygamber geldiği halde.
8.
Hayrat Neşriyat Meali
Nerede onlarda ibret almak? Hâlbuki kendilerine gerçekten apaçık beyân eden bir peygamber gelmişti.
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Onlar için düşünmek, ibret almak nerede? Doğrusu kendilerine apaçık anlatan bir Peygamber geldi de,
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Onlar için öğüt almak nerede! Halbuki, muhakkak onlara apaçık bildiren bir peygamber geldi.
11.
Ümit Şimşek Meali
Onlar nerede, öğüt almak nerede? Halbuki onlara herşeyi açıkça bildiren bir peygamber gelmişti.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
How shall the message be (effectual) for them, seeing that a Messenger explaining things clearly has (already) come to them,-
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Duhân Sûresi 13. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
Tahrîm sûresi Medine’de nâzil olmuştur. 12 âyettir. “Tahrîm”, “haram kılmak” demektir. Birinci âyette Resûlullah (s.a.s.)’in, bazı helâl gıdaları, geç ...
"Şunu iyi bilin ki, Allah dostlarına hiçbir korku yoktur ve onlar asla üzülmeyeceklerdir. Onlar hakkıyla iman etmişlerdir ve Allah’a karşı gelmekte ...
