Nahl
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 128 âyettir. İsmini 68. âyetinde geçen ve “bal
arısı” mânasına gelen اَلنَّحْلُ (Nahl) kelimesinden
alır. Mushaf tertîbine göre 16, nüzûl sırasına göre 70. sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada on altıncı, iniş sırasına göre yetmişinci sûredir. Kehf sûresinden sonra, Nûh sûresinden önce Mekke’de nâzil olmuştur. Sondan üç âyetin Medine’de indiği yolunda rivayetler vardır. Hicretten bahseden 41. âyet ve sonrasının Medine’de indiği yolundaki görüş zayıf bulunmaktadır (41. âyetin tefsirine bk.).
Konusu
Nahl
sûresi, peygamberlere gönderilen vahyin esas hedefinin tevhîd inancı yani
“Allah’tan başka ilâh yoktur. Yalnızca O’na kulluk edilmeli ve sadece O’ndan
korkulmalıdır” anlayışı olduğunu vurgulayarak başlar ve ağırlıklı olarak
tevhidin delilleri üzerinde durur. Bununla beraber sûrede kâfirlerin bir kısım
itirazlarına cevaplar verilir, iddiaları çürütülür ve şüpheleri ortadan
kaldırılır. Resûlullah (s.a.s.)’in getirdiği dinin insan hayatında yapmayı
hedeflediği değişim ve dönüşümler açıkça ortaya konur. Bu bağlamda adâlet,
ihsan, sözünde durma, yemin ve anlaşmalara riâyet, haramlar-helâller ve tevbe
gibi ahlâk ve muâmelâtla ilgili esaslar belirlenir. Yeri geldikçe öldükten
sonra dirilme, hesap verme, cennet ve cehennem konularına temas edilir. Son
olarak Peygamberimiz ve ona tâbi olanlara, kâfirlerin düşmanlık ve
işkencelerine karşı nasıl bir tavır takınmaları gerektiği; zaman, mekan ve
muhatabın durumunu dikkate alarak İslâm’ı nasıl tebliğ etmeleri lâzım geldiği
hatırlatılır.
98: Kur’an okuyacağın zaman kovulmuş şeytandan hemen Allah’a sığın!
99: Gerçekte onun iman edenler ve yalnızca Rablerine güvenip dayananlar üzerinde zorlayıcı bir gücü yoktur.
100: Şeytanın zorlayıcı gücü, ancak onu dost edinenlerin ve onu Allah’a ortak koşanlar üzerindedir.
TEFSİR:
Kur’ân-ı
Kerîm’i selim bir kalp, temiz bir akılla ve pürüzsüz bir hissiyât içinde
okuyabilmemiz, onun ince mânaları üzerinde tefekkür edebilmemiz ve onun
hükümleriyle amel edebilmemiz için önce şeytandan Allah’a sığınmak lazımdır. Bu
ise aslında kalple yapılacak bir iştir. Bu sebeple âlimlerin çoğu sözlü olarak
“eûzü” çekmeyi vacip değil müstehap saymışlardır.
Çeşitli
rivayetler arasında en meşhur istiâze sözü اَعُوذُ
بِاللّٰهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّج۪يمِ demektir.
اَلشَّيْطَانُ (şeytan) kelimesi, daha önce de yeri
geldikçe ifade edildiği gibi “uzaklaştı” mânasındaki شَطَنَ
(şatane) fiilinden türemiştir. İmam Kuşeyrî (r.h.), bundan hareketle şöyle der:
“Kişiyi
Rabbinden uzaklaştıran, kalben O’nunla beraber olmaktan alıkoyan her şey
şeytandır. Bir kişinin nefsi kendisine musallat olup, onu velev itaat, ibâdet
ve tefekkür gibi şeylerle de olsa Rabbinden meşgul ediyorsa bu onun şeytanıdır.
Ona düşen nefsinin kötülüğünden ve bütün kötülerin şerrinden Allah’a sığınmaktır.” (Kuşeyrî, Letâifü’l-işârât, II, 172)
Aslında
şeytanın insan üzerinde vesvese haricinde herhangi bir nüfûz ve hâkimiyeti
yoktur. İnsanları zorla günaha itme ve onu yaptırma kudreti de yoktur. O,
sadece fırsat buldukça vesvese verir ve kalbe kötü düşünceler aşılar. İman
edenler ve yalnızca Rablerine güvenip dayananlar, Allah’a sığınarak şeytanın bu
vesvese ve iğvâlarından kendilerini kurtarırlar. Şeytanın kendi üzerlerinde bir
hâkimiyet kurmasına müsaade etmezler. Fakat Allah’ı bırakıp şeytanı dost
edinenler, Allah’ın emirlerine vermedikleri kadar onun ayartmalarına kulak
verenler, böyle değer verme ve itaat etme bakımından onu Allah’a ortak koşanlar
üzerinde şeytanın elbette ki bir hâkimiyeti olacaktır. Nitekim bu husus Hicr
sûresinde şöyle beyân edilmişti:
“İblîs
şöyle dedi: «Rabbim! Madem beni azdırıp saptırdın, yemin olsun ki, ben de
yeryüzünde günahları onlara çok cazip göstereceğim ve kesinlikle onların
hepsini azdırıp yoldan çıkaracağım. Ancak içlerinde ihlâsa erdirilmiş kulların
müstesnâ! Onları azdırmaya gücüm yetmez.» Allah şöyle buyurdu: «İşte bu ihlâs
ve teslimiyet yolu, bana varan dosdoğru yoldur. Benim ihlâsa erdirilmiş o has
kullarım ki, senin onlar üzerinde hiçbir zorlayıcı gücün yoktur. Senin nüfûzun
ancak senin peşine takılan azgınlar üzerindedir.»” (Hicr
15/39-42)
İşte şeytan ve onun yoldaşı olmuş şeytanî güçler,
daha önceki şeriatlerin yürürlükten kaldırılmasının ilâhî hikmete aykırı
olacağını söyleyerek Kur’an hakkında kalplere şüphe tohumu ekmeye çalışıyorlar.
Halbuki:
When thou dost read the Qur´an, seek Allah's protection from Satan the rejected one.
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Nahl Sûresi 98. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
Tahrîm sûresi Medine’de nâzil olmuştur. 12 âyettir. “Tahrîm”, “haram kılmak” demektir. Birinci âyette Resûlullah (s.a.s.)’in, bazı helâl gıdaları, geç ...
