En‘âm sûresi çoğunluğun görüşüne göre Mekke’de bir defada
inmiştir. Ancak üç veya altı âyetinin Medine’de indiğine dair bir görüş de
bulunmaktadır. 165 ayettir. Mushaftaki tertibe göre 6, iniş sırasına göre 55.
sûredir. Sûreye isim olan اَلأنْعَامُ
(en‘âm) kelimesi Arapça’da “deve, sığır ve koyun gibi evcil hayvanlar, ceylan,
geyik ve benzeri yabani hayvanlar ve bir takım binek hayvanları” mânasında
kullanılmaktadır. Bu kelime sûrenin 136, 138, 139 ve 142. âyetlerinde altı kez
tekrar edilmiştir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada 6., iniş sırasına göre 55. sûredir. Hicr sûresinden sonra, Sâffât sûresinden önce Mekke’de nâzil olmuştur. Tamamına yakınının Mekke’de indiği hususunda ittifak vardır. Abdullah b. Ömer’e ulaşan bir rivayete göre Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur: “En‘âm sûresi bana toplu olarak indi. 70.000 melek tesbih ve hamd sözleriyle bu sûrenin inişine eşlik etti” (Taberânî, el-Mu‘cemü’s-sağ^r, I, 145). Abdullah b. Abbas’tan aktarılan bir rivayette de Mekke’de “bir defada” indiği teyit edilmiştir (Taberânî, el-Mu‘cemü’l-kebîr, XX, 215). Ancak birkaç âyetinin Medine’de indiğine dair görüşler de vardır (bk. İbn Atıyye, II, 265; Elmalılı, III, 1861).
Konusu
Esasen İslâm’ın inanç esaslarının işlendiği bu sûrede özetle şu
mevzular yer almaktadır:
›Allah’ın
birliğinin delilleri; ilim, irade, kudret gibi sıfatları beyân edilerek şirkin
geçersizliği ve âhirette sebep olacağı vahim neticeleri haber verilir. İslâm
inancını kabul etmeyen kâfirlerin, Kur’an’ın davetine bigâne kaldıkları
takdirde, kendilerinden önceki kâfirlerin uğradıkları hazin akıbete
uğrayacakları ikazı yapılır.
›Peygamberin
tebliğ vazifesi ve bu vazifeyi ifâ ederken kullandığı imkânların sınırlı oluşu,
zengin veya fakir her seviyeden muhatapla münâsebetleri ele alınmakta,
özellikle çevreden gelen baskılar sebebiyle fakir müslümanlara olması gereken
ilginin azaltılmaması istenmektedir.
›Tevhid
mücâdelesinde Resûlullah (s.a.s.) ve etrafındaki müslümanları teselli etmek,
münkirlerden gelecek eziyetlere karşı sabırlı olmaya teşvik etmek ve takip
edilmesi gereken bir tebliğ metodunu öğretmek gayesiyle Hz. İbrâhim’in
putperest kavmiyle olan münâsebetleri, onları şirkten vazgeçirmek için
getirdiği deliller üzerinde durulur. Efendimiz’den önceki bütün peygamberlerin
hep aynı hidâyet yolunun yolcuları oldukları ve insanları bu doğru yola davet
ettikleri, dolayısıyla Peygamberimiz’e düşen vazifenin onların nurlu izinden
yürümek olduğu beyân edilir.
›Bir kısım hayvanlar
ve ziraat mahsulleriyle alakalı olarak putperest Arapların benimsedikleri
yanlış uygulamalar dile getirilip reddedilir ve bu hususta uyulması gereken
İslâmî kâideler açıklanır. Haram ve helâli belirleme yetkisinin sadece Allah’a
ait olduğu ortaya konur.
›Son olarak
ana-babaya iyilik, çocukları öldürmemek, günahları terk etmek, yetim malı
yememek, adâletli olmak ve benzeri gibi İslâm’ın temel ahlâkî esasları tekrar
edilerek tabi olunacak dosdoğru yolun bu olduğu, bütün ilâhî kitapların hep bu
esasları getirdiği, dolayısıyla ölüp âhiret gerçeği ile karşılaşmadan önce bu
esaslara uygun bir şekilde iman ederek sadece Allah için bir kulluk yapmanın
gereği üzerinde durulur. Yaratılmış olmanın ve imtihan edilmenin gayesi de
zaten budur.
Fazileti
En‘âm sûresinin faziletine dâir Allah Resûlü (s.a.s.)’in şöyle
buyurduğu rivayet edilir:
“En‘âm sûresi bana toplu olarak indirildi. Yetmiş bin melek tesbih
ve hamdederek bu sûrenin indirilişine eşlik etti.” (Taberânî, el-Mu‘cemü’s-sağîr,
I, 145)
“En‘âm sûresi, Kur’ân-ı Kerîm’in en üstün sûrelerinden biridir.” (Dârimî, Fezâilü’l-Kur’ân
17)
44: Kendilerine verilen öğüt ve yapılan uyarıları unutunca, bu defa üzerlerine bütün nimetlerin kapılarını açtık. Nihâyet kendilerine verilen nimetler yüzünden iyice şımardıkları sırada, onları ansızın yakalayıverdik de birdenbire bütün ümitlerini yitirdiler.
45: Böylece zulmedip duran o kavmin kökü büsbütün kesilmiş oldu. Âlemlerin Rabbi Allah’a hamdolsun!
TEFSİR:
Bu
yol bollukla imtihan yoludur. Şeytanın güzel gösterdiği çirkin işlere dalmaları
sebebiyle peygamberlerin uyarılarını dikkate almayan, başlarına gelen darlık ve
sıkıntıları da unutan bu toplumlara bu kez Allah belki şükrederler diye bol bol
nimetler verdi, bütün nimetlerin kapılarını üzerlerine açtı. Her türlü
rahatlıklar, sıhhatler, zaferler, başarılar, zevkler, safa ve eğlenceler
hizmetlerine amâde oldu. Ne arzu etseler bulabilecek, ne isteseler yapabilecek
bir hale geldiler. Kendilerine, bizzat kendi arzu ve iradelerinden başka yasak
koyacak bir merci, bir güç görmüyorlardı. Onlar da Allah’ın bu nimetlerinin
kıymetini bilip şükredecekleri yerde şımardılar. Tuttukları yolun iyi olduğuna
ve bütün bunların kendi hakları olduğuna ve her türlü mesuliyetten azat
olduklarına hükmettiler. Her şey kendilerininmiş, Allah ve âhiret yokmuş gibi
zevk u sefaya daldılar. Tam böyle ferahlandıkları, şımardıkları, adeta “gel
keyfim gel” dedikleri bir sırada Allah onları azabıyla yakalayıverdi. Bütün
ümitleri kesildi. Büyük bir ümitsizlik ve tam bir mahrumiyet içinde
donakaldılar. Ebedi bir pişmanlık ve hasret içine düştüler. Zulümleri sebebiyle
kökleri kesildi, soyları, nesilleri kurudu. Arkalarında hiçbir kimse
bırakılmadı, hepsi yok edildi ve bu şekilde zulümlerine son verildi. Kâfirlerin
ve asilerin helak edilmesi, onların bozuk inançlarının ve kötü amellerinin
uğursuzluğundan geride kalan yeryüzü ehli için bir kurtuluştur. Hamdi
gerektiren büyük bir nimettir. Bu sebeple ayet “Âlemlerin Rabbi Allah’a
hamdolsun!” (En‘âm 6/45)diye sona ermektedir.
Resûl-i
Ekrem (s.a.s.): “Allah Teâlâ’nın, günah ve masiyetlere dalmış birine sevdiği
dünya nimetlerini verdiğini gördüğün zaman bil ki bu, onu yavaş yavaş, farkına
varmadan felakete sürüklemek içindir” buyurmuş, sonra da bu 44. âyeti
okumuştur. (Ahmed b. Hanbel, Müsned, IV, 145)
Kullarını
başlarına gelebilecek ceza ve musibetlere karşı uyaran Yüce Allah, elbette
söyediklerini ve istediği her şeyi yapacak güç sahibidir:
Kendilerine verilen öğüt ve yapılan uyarıları unutunca, bu defa üzerlerine bütün nimetlerin kapılarını açtık. Nihâyet kendilerine verilen nimetler yüzünden iyice şımardıkları sırada, onları ansızın yakalayıverdik de birdenbire bütün ümitlerini yitirdiler.
2.
Diyanet Vakfı Meali
Kendilerine yapılan uyarıları unuttuklarında, (indirmiş olduğumuz sıkıntı ve musibetleri kaldırıp) üzerlerine her şeyin kapılarını açtık. Nihayet kendilerine verilenler yüzünden şımardıkları zaman onları ansızın yakaladık, birdenbire onlar bütün ümitlerini yitirdiler.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
Kendilerine hatırlatılanı unuttuklarında, onlara her şeyin kapısını açtık; kendilerine verilene sevinince ansızın onları yakaladık da umutsuz kalıverdiler.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
Derken onlar kendilerine hatırlatılanı unuttuklarında, (önce) üzerlerine her şeyin kapılarını açtık. Sonra kendilerine verilenle sevinip şımardıkları sırada, onları ansızın yakaladık da bir anda tüm ümitlerini kaybedip yıkıldılar.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Kendilerine hatırlatılanları unuttuklarında, onlara her şeyin kapısını açtık. Nihayet kendilerine verilen o nimetlerle sevinip zevke dalınca onları azabımızla ansızın yakalayıverdik. Hemen ümitsizliğe kapılıp şaşkına döndüler.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Bu sebeble vaktâki edilen ıhtarları unuttular, üzerlerine her şey'in kapılarını açıverdik, nihayet kendilerine verilen bu genişlik ve serbeslik ile tam ferahlandıkları sırada ansızın tuttuk kendilerini yakalayıverdik ne bakarsın hepsi bir anda bütün ümidlerinden mahrum düştüler
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Onun için bunlar kendilerine ne hatırlatıldı, öğüd verildiyse onları unutunca üzerlerine her şey'in (her zevkin, her nimetin) kapılarını açdık, nihayet kendilerine verilen o şeyler (o genişlik ve o serbestlik) yüzünden (tam şımarıb) ferahlandıkları vakit da onları ansızın tutub yakalayıverdik ve artık o anda onlar bütün ümîdlerinden mahrum kaldılar.
8.
Hayrat Neşriyat Meali
Buna rağmen kendisiyle nasîhat edildikleri şeyleri unutunca, üzerlerine herşeyin(bütün ni'metlerin) kapılarını açtık (ve kendilerini bollukla imtihân ettik). Nihâyet kendilerine verilenler yüzünden (tam) ferahlandıkları zaman, onları ansızın yakaladık; bir anda hepsi ümidsizliğe düşen kimseler oldular.
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Böylece, ne zaman ki yapılan ihtarları unuttular, üzerlerine nimet ve zevklerden her şeyin kapılarını açtık. Nihayet kendilerine verilen bu genişlik ve serbestlikle tam ferahlandıkları sırada, onları ansızın yakaladık. Artık o anda, bütün ümitlerinden mahrum kaldılar.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Vaktâ ki, onlar kendilerine ne ile öğüt verildiğini unuttular, onların üzerine herşeyin kapılarını açıverdik, nihâyet kendilerine verilen şeyler ile ferahlandıkları vakit onları ansızın tuttuk. Artık onlar o anda bütün umduklarından mahrum kaldılar.
11.
Ümit Şimşek Meali
Kendilerine verilen öğütü unuttuklarında, bu defa onlara bütün nimetlerin kapılarını açtık. Nihayet, kendilerine verilenle şımardıkları zaman, onları ansızın yakalayıverdik de umduklarından mahrum kaldılar.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
But when they forgot the warning they had received, We opened to them the gates of all (good) things, until, in the midst of their enjoyment of Our gifts, on a sudden, We called them to account, when lo! they were plunged in despair!
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. En'âm Sûresi 44. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
"Meryem oğlu İsa da: “Ey İsrâiloğulları! Ben size Allah tarafından gönderilmiş bir peygamberim; daha önce inen Tevrat’ı doğrulamak ve benden sonra g ...
"Allah’a ve Rasûlü’ne gerektiği gibi inanır, mallarınızla ve canlarınızla Allah yolunda cihâd edersiniz. Eğer bilirseniz, sizin için hayırlı olan bu ...
