En‘âm sûresi çoğunluğun görüşüne göre Mekke’de bir defada
inmiştir. Ancak üç veya altı âyetinin Medine’de indiğine dair bir görüş de
bulunmaktadır. 165 ayettir. Mushaftaki tertibe göre 6, iniş sırasına göre 55.
sûredir. Sûreye isim olan اَلأنْعَامُ
(en‘âm) kelimesi Arapça’da “deve, sığır ve koyun gibi evcil hayvanlar, ceylan,
geyik ve benzeri yabani hayvanlar ve bir takım binek hayvanları” mânasında
kullanılmaktadır. Bu kelime sûrenin 136, 138, 139 ve 142. âyetlerinde altı kez
tekrar edilmiştir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada 6., iniş sırasına göre 55. sûredir. Hicr sûresinden sonra, Sâffât sûresinden önce Mekke’de nâzil olmuştur. Tamamına yakınının Mekke’de indiği hususunda ittifak vardır. Abdullah b. Ömer’e ulaşan bir rivayete göre Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur: “En‘âm sûresi bana toplu olarak indi. 70.000 melek tesbih ve hamd sözleriyle bu sûrenin inişine eşlik etti” (Taberânî, el-Mu‘cemü’s-sağ^r, I, 145). Abdullah b. Abbas’tan aktarılan bir rivayette de Mekke’de “bir defada” indiği teyit edilmiştir (Taberânî, el-Mu‘cemü’l-kebîr, XX, 215). Ancak birkaç âyetinin Medine’de indiğine dair görüşler de vardır (bk. İbn Atıyye, II, 265; Elmalılı, III, 1861).
Konusu
Esasen İslâm’ın inanç esaslarının işlendiği bu sûrede özetle şu
mevzular yer almaktadır:
›Allah’ın
birliğinin delilleri; ilim, irade, kudret gibi sıfatları beyân edilerek şirkin
geçersizliği ve âhirette sebep olacağı vahim neticeleri haber verilir. İslâm
inancını kabul etmeyen kâfirlerin, Kur’an’ın davetine bigâne kaldıkları
takdirde, kendilerinden önceki kâfirlerin uğradıkları hazin akıbete
uğrayacakları ikazı yapılır.
›Peygamberin
tebliğ vazifesi ve bu vazifeyi ifâ ederken kullandığı imkânların sınırlı oluşu,
zengin veya fakir her seviyeden muhatapla münâsebetleri ele alınmakta,
özellikle çevreden gelen baskılar sebebiyle fakir müslümanlara olması gereken
ilginin azaltılmaması istenmektedir.
›Tevhid
mücâdelesinde Resûlullah (s.a.s.) ve etrafındaki müslümanları teselli etmek,
münkirlerden gelecek eziyetlere karşı sabırlı olmaya teşvik etmek ve takip
edilmesi gereken bir tebliğ metodunu öğretmek gayesiyle Hz. İbrâhim’in
putperest kavmiyle olan münâsebetleri, onları şirkten vazgeçirmek için
getirdiği deliller üzerinde durulur. Efendimiz’den önceki bütün peygamberlerin
hep aynı hidâyet yolunun yolcuları oldukları ve insanları bu doğru yola davet
ettikleri, dolayısıyla Peygamberimiz’e düşen vazifenin onların nurlu izinden
yürümek olduğu beyân edilir.
›Bir kısım hayvanlar
ve ziraat mahsulleriyle alakalı olarak putperest Arapların benimsedikleri
yanlış uygulamalar dile getirilip reddedilir ve bu hususta uyulması gereken
İslâmî kâideler açıklanır. Haram ve helâli belirleme yetkisinin sadece Allah’a
ait olduğu ortaya konur.
›Son olarak
ana-babaya iyilik, çocukları öldürmemek, günahları terk etmek, yetim malı
yememek, adâletli olmak ve benzeri gibi İslâm’ın temel ahlâkî esasları tekrar
edilerek tabi olunacak dosdoğru yolun bu olduğu, bütün ilâhî kitapların hep bu
esasları getirdiği, dolayısıyla ölüp âhiret gerçeği ile karşılaşmadan önce bu
esaslara uygun bir şekilde iman ederek sadece Allah için bir kulluk yapmanın
gereği üzerinde durulur. Yaratılmış olmanın ve imtihan edilmenin gayesi de
zaten budur.
Fazileti
En‘âm sûresinin faziletine dâir Allah Resûlü (s.a.s.)’in şöyle
buyurduğu rivayet edilir:
“En‘âm sûresi bana toplu olarak indirildi. Yetmiş bin melek tesbih
ve hamdederek bu sûrenin indirilişine eşlik etti.” (Taberânî, el-Mu‘cemü’s-sağîr,
I, 145)
“En‘âm sûresi, Kur’ân-ı Kerîm’in en üstün sûrelerinden biridir.” (Dârimî, Fezâilü’l-Kur’ân
17)
32: Dünya hayatı bir oyun ve eğlenceden başka değildir! Âhiret yurdu ise Allah’a karşı gelmekten sakınanlar için daha hayırlıdır. Hâlâ aklınızı başınıza almayacak mısınız?
TEFSİR:
Uhrevî
bir gaye ve maksadı olmaksızın bütün himmetlerini dünyaya yönlendirenler ve
onunla meşgul olanlar için dünya hayatı bir oyun ve eğlenceden başka bir şey
değildir. “Oyun”, kişiyi faydalı olan şeylerden alıkoyup uzaklaştıran
şeylerdir. “Eğlence” ise kişinin ciddi işlerden uzaklaşıp, gayr-i ciddi ve mânasız
şeylerle uğraşmasıdır. İnsan oyun ve eğlenceden onlarla meşgul olduğu anda zevk
alır, ondan ayrıldıktan sonra pişman olur, huzursuzluk duyar. Eğlenceye dalınca
da ömür çabuk geçer. İşte dünya hayatı da böyledir. Yaşandığı sürece zevkli
gelir, çabuk geçer, fakat ondan ayrılınca kişi, kendisini başka bir hayata
hazırlamamış ise dünyadan kendisine sadece pişmanlık kalır. Oyun ve eğlencenin
süresi azdır, kısadır. Âhirete göre dünyanın süresi de çok azdır. Bu bakımdan
fani olan hayatı anlamlı ve değerli kılan şeyler, oyun ve eğlence değil,
Allah’ın rızâsını kazanma ve O’na yakınlaşma arzusuyla yapılan hayırlı
işlerdir. Bu sebeple aklını kullanabilen muttaki kullar, bu eğlence ve oyalanma
hayatına dalmaz, âhiret hayatı için hazırlanırlar, âhireti dünyaya tercih
ederler. Âhirete inanır, onu kazanmak için hidâyet yolunda yürürler. Dünyada
yaptıkları her işin hesabını Allah’ın huzurunda vereceklerini düşünerek yaşar;
ilâhî buyruklara âsi olmaktan, yasakları çiğnemekten sakınırlar. Böylece
dünyada kendilerine tanınan fırsatı hakkıyla değerlendirdikleri için bunlar hakkında
âhiret yurdu dünyadan daha hayırlı, daha güzel olacaktır. Bu açıdan bakılınca
dünyada âhiret için yapılan hayırlı ve güzel amellerin oyun ve eğlence
kabilinden olmadığı anlaşılacaktır.
Dünyanın
üç yüzü vardır: Birinci yüzü Allah Teâlâ’nın isimlerine bakar. Dünyadaki her
şey Cenâb-ı Hakk’ın isimlerinin neticesi olmakla, sıfatları ve isimleriyle
Allah’ın varlık, birlik ve sonsuz kudretine delildir, işarettir. Âhirete bakan
ikinci yüzüyle dünya, âhiretin tarlasıdır. Cennet ve cehennem, bu dünya tarlasında
ekilen ya iman ve amel-i sâlih tohumlarının veya küfür ve günah tohumlarının
boy vermiş şekli olarak karşımza çıkacaktır. Dünya bu iki yüzüyle çok
önemlidir. O kadar ki “yer”, “gökler ve yer” şeklinde Kur’an’da bir arada
anılmakla göklere denk tutulmuştur. Dünyanın üçüncü yüzü, insanın nefsi
arzularına, oyun ve eğlenceye, beşerî tutkulara bakar ki, işte Kur’ân-ı Kerîm’de
yerilen dünyanın bu yüzüdür. Bu yüzüyle dünya fânî, boş, oyun, eğlence, mal
biriktirip evlat ve mal çokluğu ile övünmeden ibarettir.
Bu
sebepledir ki, bir kimse Hz. Ali’nin yanında dünyayı yerince, Ali (r.a.) ona
şöyle der. “Dünya ona karşı doğru davrananlar için doğruluk yurdudur. Ondan
anlaması gerekeni anlayan için kurtuluş yurdudur. Ondan azık edinen kimseler
için de zenginlik yurdudur.” (Kurtubî, el-Câmi‘, VI, 414) Sevgili
Peygamberimiz (s.a.s.) de pek çok hadis-i şeriflerinde dünya hayatının mâhiyeti
hakkında bilgi vermiş, onun aldatıcı yönlerine dikkat çekmiş, imtihan için
verilen bu hayattan istifade için: “…Orada Allah’ı zikretmeye ve Allah’ı
zikretmeye götüren şeylere ehemmiyet verilmesini; ya öğreten ya öğrenen olmayı
ve bunların hepsinin ecirde ortak olacağını” haber vermiştir. (Tirmizî,
Zühd 14)
Bütün
bu gerçeklere rağmen insanlar, bu gerçekleri kendilerine şefkat ve merhametle
öğreten en büyük bir muallimi niçin üzerler, anlamak zordur:
Dünya hayatı bir oyun ve eğlenceden başka değildir! Âhiret yurdu ise Allah’a karşı gelmekten sakınanlar için daha hayırlıdır. Hâlâ aklınızı başınıza almayacak mısınız?
2.
Diyanet Vakfı Meali
Dünya hayatı bir oyun ve eğlenceden başka bir şey değildir. Müttakî olanlar için ahiret yurdu muhakkak ki daha hayırlıdır. Hâla akıl erdiremiyor musunuz?
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
Dünya hayatı sadece oyun ve oyalanmadır; ahiret yurdu, sakınanlar için daha iyidir. Düşünmüyor musunuz?
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
Dünya hayatı ancak bir oyun ve bir eğlencedir. Elbette ki ahiret yurdu Allah’a karşı gelmekten sakınanlar için daha hayırlıdır. Hâlâ akıllanmayacak mısınız?
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Dünya hayatı, eğlence ve oyundan başka bir şey değildir. Ahiret yurdu ise, Allah'tan korkanlar için daha hayırlıdır. Aklınızı kullanmaz mısınız?
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Dünya hayat, bir oyundan, bir oyalanmadan başka nedir? Elbette dâri Âhıret korunan müttekıler için daha hayırlıdır, hâlâ akıllanmayacak mısınız?
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Dünyâ hayâtı bir oyundan, bir oyalanmadan başka bir şey değildir. Âhiret yurdu ise sakınacaklar (takvaaya erecekler) için elbet daha hayırlıdır. Haalâ aklınız başınıza gelmeyecek mi?
8.
Hayrat Neşriyat Meali
İşte dünya hayâtı bir oyun ve bir eğlenceden başka birşey değildir! Ve elbette âhiret yurdu, (günahlardan) sakınmakta olanlar için daha hayırlıdır. Hiç akıl erdirmez misiniz?
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Dünya hayatı, bir oyun ve eğlenceden başka bir şey değildir. Elbette ahiret yurdu, takvâ sahipleri (Allah'dan korkanlar) için daha hayırlıdır. Hâlâ aklınız başınıza gelmiyecek mi?
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Ve dünya hayatı bir oyundan, bir lehivden (oyalanmadan) başka bir şey değildir. Ve elbette ahiret yurdu ittikada bulunanlar için hayırlıdır. (Buna) Akıl erdiremez misiniz?
11.
Ümit Şimşek Meali
Dünya hayatı oyun ve eğlenceden başka nedir? Âhiret yurdu ise, takvâ sahipleri için daha hayırlıdır. Bu kadarını akıl edemiyor musunuz?
12.
Yusuf Ali (English) Meali
What is the life of this world but play and amusement? But best is the home in the hereafter, for those who are righteous. Will ye not then understand?
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. En'âm Sûresi 32. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
