En‘âm sûresi çoğunluğun görüşüne göre Mekke’de bir defada
inmiştir. Ancak üç veya altı âyetinin Medine’de indiğine dair bir görüş de
bulunmaktadır. 165 ayettir. Mushaftaki tertibe göre 6, iniş sırasına göre 55.
sûredir. Sûreye isim olan اَلأنْعَامُ
(en‘âm) kelimesi Arapça’da “deve, sığır ve koyun gibi evcil hayvanlar, ceylan,
geyik ve benzeri yabani hayvanlar ve bir takım binek hayvanları” mânasında
kullanılmaktadır. Bu kelime sûrenin 136, 138, 139 ve 142. âyetlerinde altı kez
tekrar edilmiştir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada 6., iniş sırasına göre 55. sûredir. Hicr sûresinden sonra, Sâffât sûresinden önce Mekke’de nâzil olmuştur. Tamamına yakınının Mekke’de indiği hususunda ittifak vardır. Abdullah b. Ömer’e ulaşan bir rivayete göre Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur: “En‘âm sûresi bana toplu olarak indi. 70.000 melek tesbih ve hamd sözleriyle bu sûrenin inişine eşlik etti” (Taberânî, el-Mu‘cemü’s-sağ^r, I, 145). Abdullah b. Abbas’tan aktarılan bir rivayette de Mekke’de “bir defada” indiği teyit edilmiştir (Taberânî, el-Mu‘cemü’l-kebîr, XX, 215). Ancak birkaç âyetinin Medine’de indiğine dair görüşler de vardır (bk. İbn Atıyye, II, 265; Elmalılı, III, 1861).
Konusu
Esasen İslâm’ın inanç esaslarının işlendiği bu sûrede özetle şu
mevzular yer almaktadır:
›Allah’ın
birliğinin delilleri; ilim, irade, kudret gibi sıfatları beyân edilerek şirkin
geçersizliği ve âhirette sebep olacağı vahim neticeleri haber verilir. İslâm
inancını kabul etmeyen kâfirlerin, Kur’an’ın davetine bigâne kaldıkları
takdirde, kendilerinden önceki kâfirlerin uğradıkları hazin akıbete
uğrayacakları ikazı yapılır.
›Peygamberin
tebliğ vazifesi ve bu vazifeyi ifâ ederken kullandığı imkânların sınırlı oluşu,
zengin veya fakir her seviyeden muhatapla münâsebetleri ele alınmakta,
özellikle çevreden gelen baskılar sebebiyle fakir müslümanlara olması gereken
ilginin azaltılmaması istenmektedir.
›Tevhid
mücâdelesinde Resûlullah (s.a.s.) ve etrafındaki müslümanları teselli etmek,
münkirlerden gelecek eziyetlere karşı sabırlı olmaya teşvik etmek ve takip
edilmesi gereken bir tebliğ metodunu öğretmek gayesiyle Hz. İbrâhim’in
putperest kavmiyle olan münâsebetleri, onları şirkten vazgeçirmek için
getirdiği deliller üzerinde durulur. Efendimiz’den önceki bütün peygamberlerin
hep aynı hidâyet yolunun yolcuları oldukları ve insanları bu doğru yola davet
ettikleri, dolayısıyla Peygamberimiz’e düşen vazifenin onların nurlu izinden
yürümek olduğu beyân edilir.
›Bir kısım hayvanlar
ve ziraat mahsulleriyle alakalı olarak putperest Arapların benimsedikleri
yanlış uygulamalar dile getirilip reddedilir ve bu hususta uyulması gereken
İslâmî kâideler açıklanır. Haram ve helâli belirleme yetkisinin sadece Allah’a
ait olduğu ortaya konur.
›Son olarak
ana-babaya iyilik, çocukları öldürmemek, günahları terk etmek, yetim malı
yememek, adâletli olmak ve benzeri gibi İslâm’ın temel ahlâkî esasları tekrar
edilerek tabi olunacak dosdoğru yolun bu olduğu, bütün ilâhî kitapların hep bu
esasları getirdiği, dolayısıyla ölüp âhiret gerçeği ile karşılaşmadan önce bu
esaslara uygun bir şekilde iman ederek sadece Allah için bir kulluk yapmanın
gereği üzerinde durulur. Yaratılmış olmanın ve imtihan edilmenin gayesi de
zaten budur.
Fazileti
En‘âm sûresinin faziletine dâir Allah Resûlü (s.a.s.)’in şöyle
buyurduğu rivayet edilir:
“En‘âm sûresi bana toplu olarak indirildi. Yetmiş bin melek tesbih
ve hamdederek bu sûrenin indirilişine eşlik etti.” (Taberânî, el-Mu‘cemü’s-sağîr,
I, 145)
“En‘âm sûresi, Kur’ân-ı Kerîm’in en üstün sûrelerinden biridir.” (Dârimî, Fezâilü’l-Kur’ân
17)
133: Rabbin hiç kimseye ve hiçbir şeye muhtaç değildir, aynı zamanda sonsuz rahmet sahibidir. Nasıl sizi bir başka topluluğun soyundan getirip onların yerine ikâme etmişse, aynı şekilde, dilerse sizi de ortadan kaldırır ve peşinizden dilediği bir topluluğu yerinize yerleştirir.
134: Geleceğe ve âhirete dair size olacağı bildirilen şeyler elbette gerçekleşecektir; bunun önüne asla geçemezsiniz.
TEFSİR:
Allah
ganîdir; zengindir, hiçbir şeye muhtaç değildir. O, her şeyden müstağnîdir.
Kullarının ibâdetlerine de ihtiyacı yoktur. Bilakis herkes O’na muhtaçtır. O,
sonsuz merhamet sahibidir. İnsanlara emrettiği hususlar da O’nun rahmetinin bir
tecellisidir. Zira insan, insanlık haysiyet ve şerefine, Cenâb-ı Hakk’ın rahmet
ve ihsanına ancak bu ilâhî emirlere uygun hareket ederek ulaşma imkânı
bulacaktır. Bu sebeple Yüce Rabbimiz, kullarından gönderdiği peygamberlere ve
indirdiği kitaplara iman ve ittiba etmelerini istemektedir. Zira onların
yaratılış maksatları kulluktur. Bundan yüz çevirdikleri takdirde, Allah’ın,
kendilerini helak edip yerlerine başkalarını getirmeye kadir olduğunu bilmeleri
hatırlatılmaktadır. Nitekim insanlık tarihi buna canlı şâhittir. Nice toplumlar
helak edilerek, yerlerine başkaları geçirilmiştir. Bu konuya temas eden âyet-i kerîmelerde
şöyle buyrulur:
“Ey insanlar! Allah dilerse sizi yok eder, yerinize başkalarını
getirir. Bunu yapmaya Allah’ın kudreti elbette yeter.” (Nisâ 4/133)
“Eğer din yolunda fedakârlıktan yüz çevirirseniz, Allah sizin
yerinize başka bir toplum getirir de, sonra onlar sizin gibi hayırsız ve
itaatsiz olmazlar!” (Muhammed 47/38)
Dolayısıyla
Allah’ın rahmetini umarak ve azabından korkarak O’nun emrine imtisalden ve O’na
ihlasla kulluktan başka çıkar yol yoktur. Çünkü Allah’ın Kur’an’da va‘dettiği
her şey; ölüm, kabir, kıyamet, mahşer, hesap, cennet ve cehennemle ilgili bütün
haberler bir bir gerçekleşecek, söylendiği gibi hepsi gelip çatacaktır. Hiç kimsenin
buna mâni olma güç ve yetkisi de yoktur. Tek çare teslim olup kurtulmaktır.
Geleceğe ve âhirete dair size olacağı bildirilen şeyler elbette gerçekleşecektir; bunun önüne asla geçemezsiniz.
2.
Diyanet Vakfı Meali
Size vadedilen mutlaka gelecektir; siz bunu önleyemezsiniz.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
Size vadedilen, mutlaka yerine gelecektir; siz O'nu aciz kılamazsınız.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
Şüphesiz size va’dedilen şeyler mutlaka gelecektir. Siz bunun önüne geçemezsiniz.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Size vaad edilenler muhakkak gelecektir, siz, onun önüne geçemezsiniz.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Size edilen va'd-ü vaîd muhakkak başınıza gelecektir, siz onun önüne geçemezsiniz
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Hakıykat, size (başınıza geleceği) va'd olunan şeyler elbette gelib çatacakdır. Siz, önüne geçebilecekler değilsiniz.
8.
Hayrat Neşriyat Meali
Şübhesiz ki ne va'd olunuyorsanız mutlaka gelecektir ve siz (ona) mâni' olacak kimseler değilsiniz!
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Size edilen vaad (kıyametin kopması gibi şeyler) muhakkak başınıza gelecektir, siz onun önüne geçemezsiniz.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Şüphe yok ki, vaad olunduğunuz şey elbette gelecektir. Ve siz onu bertaraf edebilecek değilsinizdir.
11.
Ümit Şimşek Meali
Size vaad edilen mutlaka gelecektir; onun önüne geçemezsiniz.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
All that hath been promised unto you will come to pass: nor can ye frustrate it (in the least bit).
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. En'âm Sûresi 134. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
