En‘âm sûresi çoğunluğun görüşüne göre Mekke’de bir defada
inmiştir. Ancak üç veya altı âyetinin Medine’de indiğine dair bir görüş de
bulunmaktadır. 165 ayettir. Mushaftaki tertibe göre 6, iniş sırasına göre 55.
sûredir. Sûreye isim olan اَلأنْعَامُ
(en‘âm) kelimesi Arapça’da “deve, sığır ve koyun gibi evcil hayvanlar, ceylan,
geyik ve benzeri yabani hayvanlar ve bir takım binek hayvanları” mânasında
kullanılmaktadır. Bu kelime sûrenin 136, 138, 139 ve 142. âyetlerinde altı kez
tekrar edilmiştir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada 6., iniş sırasına göre 55. sûredir. Hicr sûresinden sonra, Sâffât sûresinden önce Mekke’de nâzil olmuştur. Tamamına yakınının Mekke’de indiği hususunda ittifak vardır. Abdullah b. Ömer’e ulaşan bir rivayete göre Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur: “En‘âm sûresi bana toplu olarak indi. 70.000 melek tesbih ve hamd sözleriyle bu sûrenin inişine eşlik etti” (Taberânî, el-Mu‘cemü’s-sağ^r, I, 145). Abdullah b. Abbas’tan aktarılan bir rivayette de Mekke’de “bir defada” indiği teyit edilmiştir (Taberânî, el-Mu‘cemü’l-kebîr, XX, 215). Ancak birkaç âyetinin Medine’de indiğine dair görüşler de vardır (bk. İbn Atıyye, II, 265; Elmalılı, III, 1861).
Konusu
Esasen İslâm’ın inanç esaslarının işlendiği bu sûrede özetle şu
mevzular yer almaktadır:
›Allah’ın
birliğinin delilleri; ilim, irade, kudret gibi sıfatları beyân edilerek şirkin
geçersizliği ve âhirette sebep olacağı vahim neticeleri haber verilir. İslâm
inancını kabul etmeyen kâfirlerin, Kur’an’ın davetine bigâne kaldıkları
takdirde, kendilerinden önceki kâfirlerin uğradıkları hazin akıbete
uğrayacakları ikazı yapılır.
›Peygamberin
tebliğ vazifesi ve bu vazifeyi ifâ ederken kullandığı imkânların sınırlı oluşu,
zengin veya fakir her seviyeden muhatapla münâsebetleri ele alınmakta,
özellikle çevreden gelen baskılar sebebiyle fakir müslümanlara olması gereken
ilginin azaltılmaması istenmektedir.
›Tevhid
mücâdelesinde Resûlullah (s.a.s.) ve etrafındaki müslümanları teselli etmek,
münkirlerden gelecek eziyetlere karşı sabırlı olmaya teşvik etmek ve takip
edilmesi gereken bir tebliğ metodunu öğretmek gayesiyle Hz. İbrâhim’in
putperest kavmiyle olan münâsebetleri, onları şirkten vazgeçirmek için
getirdiği deliller üzerinde durulur. Efendimiz’den önceki bütün peygamberlerin
hep aynı hidâyet yolunun yolcuları oldukları ve insanları bu doğru yola davet
ettikleri, dolayısıyla Peygamberimiz’e düşen vazifenin onların nurlu izinden
yürümek olduğu beyân edilir.
›Bir kısım hayvanlar
ve ziraat mahsulleriyle alakalı olarak putperest Arapların benimsedikleri
yanlış uygulamalar dile getirilip reddedilir ve bu hususta uyulması gereken
İslâmî kâideler açıklanır. Haram ve helâli belirleme yetkisinin sadece Allah’a
ait olduğu ortaya konur.
›Son olarak
ana-babaya iyilik, çocukları öldürmemek, günahları terk etmek, yetim malı
yememek, adâletli olmak ve benzeri gibi İslâm’ın temel ahlâkî esasları tekrar
edilerek tabi olunacak dosdoğru yolun bu olduğu, bütün ilâhî kitapların hep bu
esasları getirdiği, dolayısıyla ölüp âhiret gerçeği ile karşılaşmadan önce bu
esaslara uygun bir şekilde iman ederek sadece Allah için bir kulluk yapmanın
gereği üzerinde durulur. Yaratılmış olmanın ve imtihan edilmenin gayesi de
zaten budur.
Fazileti
En‘âm sûresinin faziletine dâir Allah Resûlü (s.a.s.)’in şöyle
buyurduğu rivayet edilir:
“En‘âm sûresi bana toplu olarak indirildi. Yetmiş bin melek tesbih
ve hamdederek bu sûrenin indirilişine eşlik etti.” (Taberânî, el-Mu‘cemü’s-sağîr,
I, 145)
“En‘âm sûresi, Kur’ân-ı Kerîm’in en üstün sûrelerinden biridir.” (Dârimî, Fezâilü’l-Kur’ân
17)
118: Eğer Allah’ın âyetlerine hakkıyla inanmış mü’minlerseniz, O’nun ismi anılarak kesilmiş hayvanların etlerinden yiyin.
119: Allah’ın ismi anılarak kesilmiş hayvanların etlerini yemenize engel olan nedir? Oysa Allah, zarûret hâlinde yiyebileceğiniz şeyler dışında, size neleri haram kıldığını açık açık bildirmiştir. Doğrusu pek çok kimse, kesin bir bilgiye dayanmaksızın kendi temelsiz ve asılsız görüşleriyle insanları doğru yoldan saptırıyorlar. Şüphesiz Rabbin haddi aşanları çok iyi bilir.
TEFSİR:
Allah’ın
âyetlerine inanan müslümanlar, Allah’ın ismi anılarak kesilen hayvanların
etlerinden yerler. Allah’tan başkası adına kesilen ve âyetlerin yasaklamış
olduğu hayvanların etlerinden yemezler. Çünkü Kur’an’a inanmak, Allah’ın helâl
saydığını helâl saymayı, haram kıldığını da haram kılmayı gerektirir. Ancak
Allah’ın helâl kıldığı yiyeceklerden de usulüne uygun olarak faydalanmak; helâl
olan yiyeceklere haram muamelesi yapmamak gerekir. Zaten Cenab-ı Hak, etler
başta olmak üzere yenmesi haram olan yiyecekleri Kur’an’da açıkça beyân
buyurmuştur. (bk. Bakara 2/173; Mâide 5/3; En‘âm 6/145) Zaruret hallerinde ise
haram olan bir kısım şeylerin asgari ihtiyaç seviyesinde kullanılmasına ruhsat
vermiştir. Fakat Allah’ın emir ve yasaklarını hiçe sayan bir kısım insanlar,
doğru bir bilgiye, sağlam bir delile sahip olmaksızın, herhangi bir araştırma
ve inceleme yapmaksızın sırf kendi keyiflerini, nefsânî temâyüllerini,
gönüllerinin istemesini veya istememesini yegâne ölçü kabul ederek harama helâl,
helâle haram demek suretiyle insanları saptırmaya çalışırlar. Fakat hiçbir şey
Allah Teâlâ’nın ilmi ve ihatası dışına çıkamaz. O, kimlerin sınırı aştığını,
hakkı bırakıp bâtıla, helâli terk edip harama geçtiğini çok iyi bilmekte ve ona
göre bir karşılık takdir etmektedir. Bu bakımdan kullara düşen vazife haram ve
günahın her türlüsünden sakınmaktır:
Allah’ın ismi anılarak kesilmiş hayvanların etlerini yemenize engel olan nedir? Oysa Allah, zarûret hâlinde yiyebileceğiniz şeyler dışında, size neleri haram kıldığını açık açık bildirmiştir. Doğrusu pek çok kimse, kesin bir bilgiye dayanmaksızın kendi temelsiz ve asılsız görüşleriyle insanları doğru yoldan saptırıyorlar. Şüphesiz Rabbin haddi aşanları çok iyi bilir.
2.
Diyanet Vakfı Meali
Üzerine Allah'ın adı anılıp kesilenden yememenize sebep ne? Oysa Allah, çaresiz yemek zorunda kaldığınız dışında, haram kıldığı şeyleri size açıklamıştır. Doğrusu bir çokları bilgisizce kendi kötü arzularına uyarak saptırıyorlar. Muhakkak ki Rabbin haddi aşanları çok iyi bilir.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
Size ne oluyor ki, Allah size darda kalmanızın dışında, haram olanları genişçe anlatmışken adının üzerine anıldığı şeyden yemiyorsunuz? Doğrusu çoğunluk, heva ve heveslerine uyarak, bilmeden sapıtıyorlar. Aşırı gidenleri en iyi bilen Rabbindir.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
Allah, yemek zorunda kaldıklarınız dışında size neleri haram kıldığını tek tek açıklamışken, üzerine adının anıldığı hayvanları yememenizin sebebi nedir. Gerçekten birçokları nefislerinin arzularına uyarak bilmeden (halkı) saptırıyorlar. Şüphesiz senin Rabbin, haddi aşanları çok iyi bilir.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Size ne oluyor da Allah'ın adı anılarak kesilenlerden yemiyorsunuz? Halbuki O size, mecbur kalmanızın dışında haram olan şeyleri genişce açıklamıştır. Doğrusu birçokları bilmeden keyiflerine uyarak insanları doğru yoldan saptırıyorlar. Muhakkak ki, Rabbin, sınırı aşanları çok iyi bilir.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
O size muztarr olduklarınız müstesna olmak üzere harâm kıldığı neler ise ayrı ayrı bildirmiş iken üzerlerine Allâh ismi anılmış olanlardan neye yimeyeceksiniz? Evet bir çokları bildiklerinden değil, mücerred hevâlariyle halkı behemehal dalâlete düşürüyorlar, şüphesiz ki rabbındır o mütecavizleri en ziyade bilen
7.
Hasan Basri Çantay Meali
O, size — kendisine kat'î suretde muztar ve muhtâc bulunduklarınız müstesna olmak üzere — neleri haram kıldığını ayrı ayrı bildirmişken üzerlerine Allahın adı anılmış olanlardan yememeniz de ne oluyor ya? Muhakkak ki bir çokları ilim (ifâde edebilecek deliller) ile (hiç bir münâsebeti) olmayarak hevâ (ve heves) leriyle (halkı) her halde sapdıracaklardır. Şübhesiz ki Rabbin haddi aşanları en çok bilenin ta kendisidir.
8.
Hayrat Neşriyat Meali
Kendisine mecbur kaldığınız (ölmeyecek kadar yemek zorunda olduğunuz)şeyler müstesnâ olmak üzere, (Rabbiniz) üzerinize haram kıldığı şeyleri gerçekten size iyice açıkladığı hâlde, üzerine Allah'ın ismi zikredilmiş olan (besmele ile kesilmiş hayvan)lardan neden yemeyesiniz? Hiç şübhesiz birçokları, bilgisizce kendi (nefsî) arzularıyla (insanları)açıkça saptırıyorlar. Muhakkak ki haddi aşanları gerçekten en iyi bilen ancak O Rabbindir.
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Çaresiz muhtaç bulunduklarınız müstesna olmak üzere, o, size neleri haram kıldığını ayrı ayrı bildirmişken, üzerlerine Allah'ın ismi anılmış olanlardan ne diye yemiyeceksiniz? Gerçekten bir çokları bildiklerinden değil, yalnız nefis arzularıyla halkı sapıklığa düşürüyorlar. Muhakkak ki Rabbindir, o tecavüz edenleri, en iyi bilen...
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Size ne var ki, üzerine Allah Teâlâ'nın ismi zikredilmiş olanı yemeyesiniz. Ve muhakkak size haram olan şeyler mufassalan bildirilmiştir. Ancak kendisine muzdar kaldığınız şey müstesna. Ve şüphe yok ki birçokları bilmeksizin kendi hevâlarıyla (halkı) dalâlete düşürürler. Senin Rabbin ise muhakkak ki, mütecavizleri en ziyâde bilendir.
11.
Ümit Şimşek Meali
Üzerine Allah'ın adı anılmış olan şeylerden ne diye yemeyeceksiniz? Zarurete düştüğünüz haller dışında size neyi haram ettiğini Allah açıkça size bildirmiştir. Fakat çokları, birşey bilmedikleri halde, kendi hevesleriyle insanları saptırıyorlar. Rabbin ise haddi aşanları pek iyi bilir.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
Why should ye not eat of (meats) on which Allah.s name hath been pronounced, when He hath explained to you in detail what is forbidden to you - except under compulsion of necessity? But many do mislead (men) by their appetites unchecked by knowledge. Thy Lord knoweth best those who transgress.
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. En'âm Sûresi 119. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
Sahabe, Kur’ân’a her zaman hürmet gösterir, ona olan saygılarını değişik şekillerde gösterirlerdi.
SAHABENİN KUR’AN’A OLAN SAYGISI
Hazret-i Ömer ve ...
Kul hakları içinde en mühim olanı ana-baba hakkıdır. Allah ve Resûlü’ne itaatten sonra ana-babaya itaat gelir. Çünkü anne ve babalarımız varlık sebebi ...
