Yâsîn
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 83 âyettir. İsmini birinci âyette geçen يٰسٓ (Yâsîn) kelimesinden alır. Resmî sıralamada
36, iniş sırasına göre 41. sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada otuz altıncı, iniş sırasına göre kırk birinci sûredir. Cin sûresinden sonra, Furkan sûresinden önce Mekke’de inmiştir. Yerinde açıklanacak bir sebeple 12. âyetin Medine’de indiğini ileri sürenler de olmuştur.
Konusu
Sûrede
üç ana mevzu üzerinde durulur. Öncelikle Resûlullah (s.a.s.)’e hitap edilerek,
kesinlikle peygamber olduğu ve ona indirilen Kur’ân-ı Kerîm’in de Allah’tan
geldiği beyân edilir. Efendimiz (a.s.)’ı, İslâm’ı tebliğ ederken müşriklerden
gördüğü eziyetlere sabredip katlanmaya teşvik ve teselli etmek için önceki
peygamberler ve onlara inananların mücâdelelerinden dikkat çekici misaller arz
edilir. Bunun en güzel misallerinden biri, dini uğruna canını fedâ edip şehâdet
şerbetini içen Habîb-i Neccâr’ın kıssasıdır. Bu misallerde aynı zaman da
inkârcılara da ciddi bir ikaz ve tehdit vardır. İkinci olarak sûrede Allah’ın
varlığını, birliğini, nihâyetsiz ilim ve kudretini gösteren kevnî delillere ve
Allah’ın insanlığa olan müstesnâ lutuflarına yer verilerek beşeriyet tevhide
çağrılır. Üçüncü olarak da âhiret gerçeği işlenir. Ölüm ve kıyâmetten,
mahşerden, cennet ve cehennemden son derece canlı; bir taraftan ümitlendiren,
bir taraftan korkutan manzaralar sunulur. Neticede insanın dikkat nazarı, kendi
yaratılışı üzerine çekilerek, hiç olmazsa buradan hareketle göklerin ve yerin
melekûtuna, açık ve gizli hükümranlığına sahip olan Allah’ın birliğini, kudret
ve azametini anlaması istenir.
Fazileti
Resûlullah
(s.a.s.) şöyle buyurur:
“Her
şeyin bir kalbi vardır; Kur’an’ın kalbi de Yâsîn’dir.” (Tirmizî,
Fezâilü’l-Kur’ân 7)
Yine
Efendimiz (s.a.s.) buyurur:
“Ölülerinizin
yanında Yâsîn’i okuyun.” (İbn Mâce, Cenâiz 4; Ahmed b. Hanbel, Müsned, V, 26)
Bu
hadis-i şerifi iki türlü anlamak mümkündür. Birincisi, “Ölmek üzere
olanlarınıza okuyun.” Çünkü Yâsîn sûresi hep imanî mevzulardan bahsettiği için,
son nefeslerini vermekte olan bir kişi onu dinlediği zaman imanı takviye olacak
ve biiznillâh imanla âhirete intikâline yardımcı olacaktır. Bir kısım
âlimlerimiz ise, hadisin zahiri mânasını dikkate alarak, “Yâsîn’i ölüp
defnettiğiniz mevtâlarınız üzerine okuyun” şeklinde anlamışlardır. Her iki
mânada dinimiz açısından doğrudur. Çünkü, ölülerimizin hayrına yaptığımız
duaların, istiğfarların, kestiğimiz kurban ve verdiğimiz sadakaların onlara
faydalı olacağını haber veren çok sayıda âyet-i kerîme ve hadis-i şerif vardır.
Nitekim şu âyet-i kerîme bu açıdan dikkat çekicidir:
“…Rabbimiz
bizi ve bizden önce geçmiş olan mü’min kardeşlerimizi bağışla! Kalplerimizde
iman edenlere karşı hiçbir kin ve kötü duygu bırakma! Rabbimiz! Şüphesiz sen
çok şefkatli, çok merhametlisin!” (Haşr 59/10)
Peygamber
Efendimiz (s.a.s.) şöyle buyurur:
“İnsan öldüğü zaman bütün amelleri kesilir.
Ancak şu üç şey bundan müstesnâdır: Sadaka-i câriye, istifade edilen
ilim ve kendisine dua eden hayırlı evlât.” (Müslim, Vasıyet
14)
Sa‘d
b. Ubâde (r.a.), yanında bulunmadığı bir esnâda annesinin vefât ettiğini,
onun adına sadaka verdiği takdirde kendisine bir faydası olup
olmayacağını sormuştu. Allah Resûlü (s.a.s.) “Evet” buyurunca, Sa‘d
sahip olduğu meyve bahçesini annesi adına tasadduk etmişti. (Buhârî, Vesâyâ
15)
Çünkü
dinimiz kabir âlemini ve âhiret hayatını dünyanın tabii bir devamı saymakta,
ölüsüyle dirisiyle Müslümanları tek ruh olarak görmekte, mü’minlerin
gönüllerinde âhirete imanı kökleştirecek hususlara çok önem vermekte, bu
sebeple dirilerin ölülerle, daha açık bir ifadeyle hayattakilerin kabir
âlemiyle irtibatlarını hep canlı tutmaktadır. Efendimiz (s.a.s.)
kabirdekilerini selamlarken buyurduğu وَ اِنَّا اِنْ
شَاءَ اللّٰهُ بِكُمْ لَاحِقُونَ(ve innâ
inşâellâhu bikum lâhikûn) “İnşallah biz de yakın zamanda size kavuşacağız”
(Müslim, C3nâiz 104) sözü bu açıdan çok mânidardır.
Yâsîn
sûresi İslâm toplumlarında öylesine mühim bir yere sahiptir ki hatta “Yâsîn
sütü” diye bir tabir ortaya çıkmıştır. Nitekim anlatıldığına göre imanlı bir
kadın, çocuğunu emzirirken daima Yâsîn sûresini baştan sona kadar okurdu. Kadın
sûreyi bitirinceye kadar da çocuk emmeyi bitirir ve bu âdetini muntazaman devam
ettirirdi. Çocuk büyüdü; hayırlı, âlim, fâzıl bir zat oldu. Kadın oğluna ara -
sıra şöyle derdi:
“-
Oğlum! Sakın bu fazileti hep kendinden bilme, zira ben seni Yâsîn sütü ile
büyüttüm!..”
Şimdi Yüce Rabbimiz, Kur’an’ın kalbi olan Yâsîn
sûresinin muhteşem talimatlarıyla kalbimizi harekete geçirmek, Yâsîn sütünden
içerek manen tekamül etmemizi sağlamak üzere buyuruyor ki:
7: İnsanların çoğu üzerine Allah’ın azap sözü kesinleşmiştir; çünkü onlar iman etmeyecekler.
8: Biz onların boyunlarına demir halkalar geçirdik. O halkalar tâ çenelerine kadar dayanmıştır da bu yüzden başları yukarı doğru çivilenmiş gibidir.
9: Onların önlerine bir set, arkalarına bir set yaptık; böylece onları öylesine perdeleyip kuşattık ki artık hiçbir şey göremezler.
TEFSİR:
Hz.
Muhammed (s.a.s.)son ve en şerefli
peygamber, Kur’ân-ı Kerîm de en yüce ilâhî kitap olmakla birlikte, insanların
çoğu onlara iman etmeyecek, ebedî azaba uğrayacaklardır. Bunlar hakkında
kesinleşen söz, “İnsanların ve cinlerin azgınlarıyla cehennemi kesinlikle
ağzına kadar dolduracağım” (Secde 32/13) şeklinde vârid olan “azap”
sözüdür. Anlaşılan o ki, Allah Teâlâ, Kur’an ve sünnet-i seniyye ile beyân
ettiği İslâm dininin dışına çıkanları cezalandıracaktır. “İmansız” diye
nitelendirilen bu kimselerin 8 ve 9. âyetlerde dünyadaki hâlet-i rûhiyeleri
canlı bir tablo halinde şöyle tasvir edilir:
Allah
Teâlâ onların boyunlarına demir halkalar geçirmiştir. Bu halkalar boğazlarını
tümüyle kapatıp çenelerine kadar dayanmıştır. Öyle ki kafaları iyice yukarı
kalkmış ve gözleri kapanmıştır. Ayrıca önlerinden bir set, arkalarından bir set
çekilip üzerleri bütünüyle kapatılmıştır. Dolayısıyla herhangi bir şeyi bakıp
görecek halleri kalmamıştır. Zâten âyette kullanılan اَلإقْمَاحُ
(ikmâh) kelimesi de “başı kaldırıp gözü yummak” mânasına gelir. Kâfirler,
yapılan her daveti red için başını arkaya doğru kaldıran kibirli kimselerdir.
İşte red için başlarını kaldıra kaldıra âdetâ inkârları, boyunlarının altına
kalın bir kelepçe gibi geçirilmiş, çeneleri kalkmış, başları arkaya doğru ve
gözleri yumuk vaziyette kalmıştır. Yine inkârları önlerine ve arkalarına birer
set oluşturmuş, üstlerini de kapatmıştır. Buna ferdin yaratılış kabiliyetlerini
yanlış hedeflere sevk eden toplum baskısını, imandan uzaklaştırıp küfür ve
günahlara yönlendiren temâyüllerini, yaygın hâle gelen bâtıl inançlar ve çirkin
alışkanlıkları da ilâve edebiliriz. Bahsedilen bu ferdî ve içtimâî kötü şartlar
insanı, alıştıra alıştıra menfi yönde değişmez bir yapıya ulaştırmaktadır.
Böyle insanlar artık ne başlarını hareket ettirebilirler, ne de bir tarafı
görebilirler. İnkârlarının ve cehâletlerinin içinde bocalayıp dururlar. Ancak
şuna dikkat etmek gerekir ki bu, tamâmen kendi tercih ve istekleri
doğrultusunda ortaya çıkmış bir neticedir. Kendi inkârları, inat ve
câhillikleri yine kendilerini böylece engellemekte, basîretlerini kapatıp
karanlıklar içinde bırakmakta ve gerçeği göremez duruma getirmektedir. Nitekim
Peygamberimiz (s.a.s.)’in davetine karşı: “Bizi çağırdığın şeye karşı
kalplerimiz kapalıdır. Kulaklarımızda ağırlık, seninle aramızda da perde
vardır. Artık ne yapacaksan yap; biz de bildiğimizi yapacağız” (Fussilet
41/5) sözleri, onların izaha çalıştığımız manevî durumlarını daha net ortaya
koymaktadır. Fakat bütün bunlar, Allah’ın insan varlığına yerleştirdiği
psikolojik kanunları çerçevesinde meydana geldiği için burada Cenâb-ı Hakk’a
izafe edilir.
Bununla birlikte İslâm’ı tebliğ ederken muhatap
kitlenin birbirinden farklı psikolojik ve sosyolojik durumlarını dikkate
almanın gerekliliği hususunda şöyle buyruluyor:
Onların önlerine bir set, arkalarına bir set yaptık; böylece onları öylesine perdeleyip kuşattık ki artık hiçbir şey göremezler.
2.
Diyanet Vakfı Meali
Önlerinden bir set ve arkalarından bir set çektik de onları kapattık, artık göremezler.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
Önlerine ve arkalarına sed çekmişizdir. Gözlerini perdelediğimizden artık göremezler.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
Biz, onların önlerine bir set, arkalarına da bir set çekip gözlerini perdeledik. Artık görmezler.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Hem önlerinden bir sed, arkalarından bir sed çekmişiz, kendilerini sarmışızdır. Baksalar da görmezler.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Hem önlerinden bir sedd ve arkalarından bir sedd çekmişiz, kendilerini sarmışızdır da baksalar da görmezler
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Biz hem önlerinden bir sed, hem arkalarından bir sed çektik. Böylece onları sarıverdik. Artık görmezler.
8.
Hayrat Neşriyat Meali
(İsyanlarındaki ısrarları yüzünden) önlerinden bir sed, arkalarından da bir sed çektik de onları(n gözlerini) perdeledik; artık onlar görmezler.
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Biz onların önlerine (ahiret işlerine) bir engel, arkalarına (dünya işlerine) bir engel çekip kendilerini sarmışız da artık onlar (hakkı) göndermezler.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Ve Biz onların önlerinde bir sed ve arkalarında bir sed vücuda getirdik, öylece onları sarıverdik. Artık onlar göremezler.
11.
Ümit Şimşek Meali
Önlerine bir sed, arkalarına bir sed çekip onları öyle bir kuşattık ki, birşey görecek halleri yoktur.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
And We have put a bar in front of them and a bar behind them, and further, We have covered them up; so that they cannot see.
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Yâsin Sûresi 9. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
"Gerçekten biz Âdemoğullarını şerefli kıldık, onlara karada ve denizde kendilerini taşıyacak vasıtalar lutfettik, onları temiz ve hoş nimetlerle rız ...
