Kasas
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 88 âyettir. İsmini 25. âyette yer alıp Hz.
Mûsâ’nın doğumundan Medyen’e gelişine kadar başından geçen olayları ifade eden
“Kasas” kelimesinden alır. اَلْقَصَصُ
(kasas), sözlükte hâdiseleri uygunluk sırasına göre zikretmek mânasına gelir.
Mushaf tertibine göre 28, iniş sırasına göre 49. sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada yirmi sekizinci, iniş sırasına göre kırk dokuzuncu sûredir. Neml sûresinden sonra, İsrâ sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 85. âyetinin hicret esnasında Cuhfe denen yerde,52-55. âyetlerinin de Medine’de indiğine dair bir rivayet bulunmaktadır (Şevkânî, IV, 152).
Konusu
Kasas
sûresinin esas hedefi, Resûlullah (s.a.s.)’in nübüvveti etrafında çoğalan şüphe
ve itirazları bertaraf edip, ona inanmamak için ileri sürülen mazeretleri
geçersiz kılmaktır. Bu sebeple sûrede Hz. Mûsâ’nın kıssası, nâzil olduğu
dönemin dinî, siyâsî, ahlâkî ve içtimâî problemlerine ışık tutacak yönleriyle
en geniş bir tarzda anlatılır. Annesi tarafından Nil’e bırakıldıktan sonra
Firavun’un sarayına alınıp orada yetiştirilmesi; yanlışlıkla kıptıyi öldürüp,
öldürülme korkusuyla Mısır’dan Medyen’e kaçması; Hz. Şuayb’e damat olması ve
ona hizmet etmesi; Mısır’a dönüş esnâsında Tur dağında vahye nâil olup, kendine
verilen mûcizelerle Firavun’a gönderilmesi; Firavun’un tavrı ve meydan okuması
en dikkat çekici yönleriyle nazarlara sunulur. Bunlar anlatılırken Allah
Teâlâ’nın peygamberini muzaffer kılmak için hangi görünmez kuvvetleri, vasıta
ve sâikleri devreye soktuğu; din düşmanlarına ise nasıl tahmin edemedikleri
noktalardan müdâhale edip onların çabalarını boşa çıkardığı ve neticede kendi
iradesini gerçekleştirdiği gösterilir.
Bu kıssadan hareketle Kur’an karşısında Ehl-i kitabın ve müşriklerin
halleri mizan olunur. Kur’an’ın gerçekliği, âhiretin varlığı can alıcı
ifadelerle beyân edildikten sonra Allah Teâlâ’nın azamet ve kudret nişânelerine
şöyle bir atf-ı nazarda bulunulur. Dünyanın fâniliği, âhiretin ebedi ve gerçek
hayat oluşuyla ilgili Kârun misali verilir. Bütün hazineleriyle birlikte bir
gecede yerin dibine geçirilen Karun, Allah’ı bırakıp dünya malını
putlaştıranlara ve ona aldananlara ne müthiş bir misaldir. Ne malı ne de Hz.
Mûsâ’ya yakınlığı ona bir fayda sağlamaz. Sûre, İslâm’ın kemâle ereceği ve
dünyaya hâkim olacağı müjdesiyle nihâyete erer. Fakat bu kutlu davayı
omuzlanacak Peygamberimiz (s.a.s.)’in izinden yürüyen, kâfirlere arka çıkmayan,
Allah’ın âyetlerine göre hareket eden, gerçek tevhid ehli civanmertlere, cengâverlere,
mücâhitlere gerek olduğu belirtilir.
5: Biz ise o ülkede hor ve hakir görülenlere lutufta bulunmak, onları önderler yapmak ve onları Firavun’un devlet ve saltanatına mirasçı kılmak istiyorduk.
6: Böylece onlara yeryüzünde kuvvet ve hâkimiyet vermeyi; Firavun, Hâmân ve ordularına da, İsrâiloğulları eliyle geleceğinden korktukları şeyleri başlarına geçirip göstermeyi diliyorduk.
TEFSİR:
Cenâb-ı
Hakk’ın muradı, Firavun’un arzusunun tam tersi istikâmette tecelli edecekti.
Firavun, her ne kadar İsrâiloğulları’nı ezme ve bitirme siyaseti gütse de,
netice Firavun’un aleyhine ve İsrâiloğullarının lehine vuku bulacaktı. Çünkü
Yüce Allah şunları murad ediyordu:
Zayıf ve güçsüz düşürülen İsrâiloğulları’na lutuf ve ihsanda
bulunmak.
Onları dünyanın önderleri, liderleri, hükümdarları yapmak.
Onları hem Firavun’un devlet ve saltanatına, hem de mukaddes
topraklara vâris kılmak.
topraklarda İsrâiloğulları’na güç ve iktidar vererek onları hâkim
kılmak.
Sonunda
gerçekten korktukları oldu. Firavun ve ordusu boğularak helak edildi. Hem onun
devletine hem de mukaddes topraklara, aralarından çıkan Hz. Dâvûd ve Hz.
Süleyman gibi hükümdar peygamberler vesilesiyle İsrâiloğulları hâkim oldu.
Nitekim âyet-i kerîmede şöyle buyrulur:
“Asırlardır
hor görülüp ezilmekte olan İsrâiloğulları halkını da, feyiz ve bereketlerle
donattığımız o toprakların doğusuna ve batısına vâris kıldık. Böylece Rabbinin
İsrâiloğulları için verdiği o güzel söz, sabretmelerinin bir neticesi olarak
tamamen gerçekleşmiş oldu. Firavun ve kavminin, o sanat ve sanayi ürünü
eserlerini; yükseltmekte oldukları köşkleri, sarayları; yetiştirdikleri bağ ve
bahçeleri yıkıp yerle bir ettik.” (A‘râf 7/137)
Şâir
ne güzel söyler:
“Kemâl-î
câha mağrûr olmasun, erbâb-ı ikbâlin
Dem-î
idbâr olur kim aybınî ızhâr eder dünya.” (Hersekli Ârif Hikmet)
“Mevki
ve makâm sahibi olanlar buna aldanmasınlar. Zira bu dünya dönektir. Bugün
yüksek mevkilerde bulunanların kusurlarını, yarın gözden düştükleri zaman
ortaya döker, onları rezîl rüsvâ eder.”
Bu
girizgâhtan sonra şimdi son derece ilginç sahneler halinde kıssanın tafsilâtı
gelmektedir:
Venurîdu en nemunne ‘alâ-lleżîne-stud’ifû fî-l-ardi venec’alehum e-immeten venec’alehumu-lvâriśîn(e)
1.
Ömer Çelik Meali
Biz ise o ülkede hor ve hakir görülenlere lutufta bulunmak, onları önderler yapmak ve onları Firavun’un devlet ve saltanatına mirasçı kılmak istiyorduk.
2.
Diyanet Vakfı Meali
Biz ise, o yerde güçsüz düşürülenlere lütufta bulunmak, onları önderler yapmak ve onları (mukaddes topraklara) vâris kılmak istiyorduk.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
5,6. Biz, memlekette güçsüz sayılanlara iyilikte bulunmak, onları önderler kılmak, onları varis yapmak, memlekete yerleştirmek; Firavun, Haman ve her ikisinin askerlerine, çekinmekte oldukları şeyleri göstermek istiyorduk.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
Biz ise, istiyorduk ki yeryüzünde ezilmekte olanlara lütufta bulunalım, onları önderler yapalım ve onları varisler kılalım.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Biz ise istiyorduk ki, o yerde güçsüz düşürülenlere lütufta bulunalım, onları önderler yapalım, onlara (ötekilerin) yerini aldıralım.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Biz de istiyorduk ki o yerde ezilmekte olanlara lûtfedelim, onları öncül imamlar yapalım, hem onları vârisler kılalım
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Biz ise diliyoruz ki o yerde za'fa uğratılanlara lütfedelim, onları (hayırda) muktedâbihler yapalım, onları (Fir'avn mülkünün) vârisler (i) kılalım.
8.
Hayrat Neşriyat Meali
Hâlbuki (biz, onları bu devrelerden geçirmekle) istiyorduk ki, o memlekette güçsüz düşürülenlere lütufta bulunalım, onları (insanlara) rehberler yapalım ve onları (Fir'avun'un memleketine) vâris olan kimseler kılalım.
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Biz de istiyorduk ki, o yerde ezilmekte olanlara lütûf yapalım, onları hayırda önderler yapalım ve kendilerini (Firavun'un yerine Mısır'da) mirasçılar kılalım.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Biz de o yerde zayıf düşürülmeleri istenilen kimselere lütfetmek ve onları ileri gelenler kılmak ve onları (o yere) varisler kılmak diledik.
11.
Ümit Şimşek Meali
Biz de istiyorduk ki, o memlekette zayıf düşürülmüş olanlara lütufta bulunalım, onları önder yapalım ve diğerlerine vâris kılalım.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
And We wished to be Gracious to those who were being depressed on the land. To make them leaders (in Faith) and make them heirs,
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Kasas Sûresi 5. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
"Meryem oğlu İsa da: “Ey İsrâiloğulları! Ben size Allah tarafından gönderilmiş bir peygamberim; daha önce inen Tevrat’ı doğrulamak ve benden sonra g ...
"Allah’a ve Rasûlü’ne gerektiği gibi inanır, mallarınızla ve canlarınızla Allah yolunda cihâd edersiniz. Eğer bilirseniz, sizin için hayırlı olan bu ...
