Kasas
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 88 âyettir. İsmini 25. âyette yer alıp Hz.
Mûsâ’nın doğumundan Medyen’e gelişine kadar başından geçen olayları ifade eden
“Kasas” kelimesinden alır. اَلْقَصَصُ
(kasas), sözlükte hâdiseleri uygunluk sırasına göre zikretmek mânasına gelir.
Mushaf tertibine göre 28, iniş sırasına göre 49. sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada yirmi sekizinci, iniş sırasına göre kırk dokuzuncu sûredir. Neml sûresinden sonra, İsrâ sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 85. âyetinin hicret esnasında Cuhfe denen yerde,52-55. âyetlerinin de Medine’de indiğine dair bir rivayet bulunmaktadır (Şevkânî, IV, 152).
Konusu
Kasas
sûresinin esas hedefi, Resûlullah (s.a.s.)’in nübüvveti etrafında çoğalan şüphe
ve itirazları bertaraf edip, ona inanmamak için ileri sürülen mazeretleri
geçersiz kılmaktır. Bu sebeple sûrede Hz. Mûsâ’nın kıssası, nâzil olduğu
dönemin dinî, siyâsî, ahlâkî ve içtimâî problemlerine ışık tutacak yönleriyle
en geniş bir tarzda anlatılır. Annesi tarafından Nil’e bırakıldıktan sonra
Firavun’un sarayına alınıp orada yetiştirilmesi; yanlışlıkla kıptıyi öldürüp,
öldürülme korkusuyla Mısır’dan Medyen’e kaçması; Hz. Şuayb’e damat olması ve
ona hizmet etmesi; Mısır’a dönüş esnâsında Tur dağında vahye nâil olup, kendine
verilen mûcizelerle Firavun’a gönderilmesi; Firavun’un tavrı ve meydan okuması
en dikkat çekici yönleriyle nazarlara sunulur. Bunlar anlatılırken Allah
Teâlâ’nın peygamberini muzaffer kılmak için hangi görünmez kuvvetleri, vasıta
ve sâikleri devreye soktuğu; din düşmanlarına ise nasıl tahmin edemedikleri
noktalardan müdâhale edip onların çabalarını boşa çıkardığı ve neticede kendi
iradesini gerçekleştirdiği gösterilir.
Bu kıssadan hareketle Kur’an karşısında Ehl-i kitabın ve müşriklerin
halleri mizan olunur. Kur’an’ın gerçekliği, âhiretin varlığı can alıcı
ifadelerle beyân edildikten sonra Allah Teâlâ’nın azamet ve kudret nişânelerine
şöyle bir atf-ı nazarda bulunulur. Dünyanın fâniliği, âhiretin ebedi ve gerçek
hayat oluşuyla ilgili Kârun misali verilir. Bütün hazineleriyle birlikte bir
gecede yerin dibine geçirilen Karun, Allah’ı bırakıp dünya malını
putlaştıranlara ve ona aldananlara ne müthiş bir misaldir. Ne malı ne de Hz.
Mûsâ’ya yakınlığı ona bir fayda sağlamaz. Sûre, İslâm’ın kemâle ereceği ve
dünyaya hâkim olacağı müjdesiyle nihâyete erer. Fakat bu kutlu davayı
omuzlanacak Peygamberimiz (s.a.s.)’in izinden yürüyen, kâfirlere arka çıkmayan,
Allah’ın âyetlerine göre hareket eden, gerçek tevhid ehli civanmertlere, cengâverlere,
mücâhitlere gerek olduğu belirtilir.
43: İşte biz, önceki çağlarda yaşayan isyânkâr nesilleri böylece helâk ettikten sonra Mûsâ’ya, insanların gözlerini açıp kalplerine gerçekleri gösterecek apaçık deliller, doğru yolu gösteren bir rehber ve büyük bir rahmet olmak üzere o kitabı verdik. Umulur ki, üzerinde etraflıca düşünüp, gerekli dersleri alırlar.
TEFSİR:
Allah
Teâlâ, “kurûn-i ûlâ” sayılan Firavun ve ordusunu denizde boğup helak ettikten
sonra Hz. Mûsâ’ya Tevrat’ı vermiştir. Demek ki, Kur’an lisanında “kurûn-i ûlâ:
ilk nesiller” Firavun’un helakiyle sona ermektedir. Böylece Tâhâ sûresinde
Firavun’un “Öyle ise geçmiş nesillerin hali ne olacak?” (Tâhâ 20/51)
sualine Mûsâ: “Onlara dair bilgi Rabbimin katında bir kitaptadır. Rabbim
asla şaşırmaz, yanlış yapmaz ve unutmaz” (Tâhâ 20/52) cevabının mânasının
işte bu olduğu, buradan anlaşılmaktadır. Firavun’un yok olmasından veya
Tevrat’ın indirilmesinden İslâm’ın doğuşuna kadar “kurûn-ı vustâ: orta
nesiller” olmaktadır. İslâm’ın doğuşu ile de ahir zaman, yani “kurûn-ı uhrâ:
son nesiller” başlamaktadır.
Burada
Tevrat’ın üç hususiyetine dikkat çekilir:
›Besâir: Gözün
insana yürüyeceği yolu gösterdiği gibi, kalplerin ilâhî gerçekleri görmesini
sağlayan nurlu deliller.
›Bir hidâyet:
Doğru yolu gösteren bir rehber, kılavuz.
›Bir rahmet:
Kendine uyanları Allah’ın rahmetine ve cennetine eriştiren bir kitap.
Bu
ilâhî kitabın indirilişinden maksat, insanların etraflıca düşünüp ders ve öğüt
almalarını sağlamaktır. Önceki nesillerin halini düşündürmek, ibret almalarını
sağlamak, böylece Firavun ve askerleri gibi zulüm ve haksızlık yapmayarak
cehennem azabından kurtulmalarına vesile olmaktır. İlâhî kudret elinin din
düşmanı müstekbirler ile ezilenler arasındaki mücadeleye nasıl müdahale
ettiğini, en sonunda nasıl müstekbirleri yerle bir ediverdiğini ve nasıl zulme
uğrayanlara iyilikte bulunup onları yeryüzüne hâkim kıldığını düşündürmektir.
Bu telkinler, Mekke’de ezilen ve zulme uğrayan küçük bir müslüman topluluğun
son derece ihtiyaç duyduğu telkinlerdir. Onlara karşı büyüklük taslayan
müşriklerin de bunları iyi düşünmeleri gerekiyordu. Hâsılı bu âyetlerin ifade
ettiği mânalar, hak yoluna davetin söz konusu olduğu ve düşmanlarının bu
davetin karşısına dikildiği her yerde tekrar tekrar yenilenip durmaktadır.
Bu
şekilde Tevrat’ın indiriliş hikmeti açıklandıktan sonra söz Kur’an’ın indiği
zamana getirilmekte ve aynı husûsiyetleri fazlasıyla taşıyan Kur’ân-ı Kerîm’in
indiriliş hikmeti ile Hz. Muhammed (s.a.s.)in peygamberliği şöyle beyân
buyrulmaktadır:
İşte biz, önceki çağlarda yaşayan isyânkâr nesilleri böylece helâk ettikten sonra Mûsâ’ya, insanların gözlerini açıp kalplerine gerçekleri gösterecek apaçık deliller, doğru yolu gösteren bir rehber ve büyük bir rahmet olmak üzere o kitabı verdik. Umulur ki, üzerinde etraflıca düşünüp, gerekli dersleri alırlar.
2.
Diyanet Vakfı Meali
Andolsun biz, ilk nesilleri yok ettikten sonra Musa'ya, -düşünüp öğüt alsınlar diye- insanlar için apaçık deliller, hidayet rehberi ve rahmet olarak o Kitab'ı (Tevrat'ı) vermişizdir.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
And olsun ki, Musa'ya, ilk nesilleri yok ettikten sonra, insanlar düşünsünler diye Kitap'ı, açık belgeler, doğruluk rehberi ve rahmet olarak verdik.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
Andolsun, ilk nesilleri yok ettikten sonra Mûsâ’ya -düşünüp ibret alsınlar diye- insanların kalp gözünü açan deliller ve bir hidayet rehberi, bir rahmet olarak Kitab’ı (Tevrat’ı) verdik.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Andolsun ki biz, ilk nesilleri yok ettikten sonra Musa'ya olur ki düşünür, öğüt alırlar diye, insanlar için apaçık deliller, hidayet rehberi ve rahmet olarak o Kitab'ı (Tevrat'ı) vermişizdir.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Celâlim hakkı için biz Mûsâya o kitabı kurûnı ûlâyı ihlâk ettiğimizden sonra nâsın vicdanlarını tenvir edecek basîretler, ve bir hidayet-ü rahmet olmak üzere verdik, gerek ki tezekkür ederler
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Andolsun ki biz evvelki nesilleri belâk etdiğimizden sonra Musâya — (insanlara kalb gözlerini açacak) basıyretler (vermek) ve bir hidâyet ve rahmet olmak üzere — o kitabı (Tevrâtı) vermişizdir. Olur ki onlar nasıyhat kabul ederler (diye).
8.
Hayrat Neşriyat Meali
Celâlim hakkı için, (önceki asırlarda azgınlık yapan) ilk nesilleri helâk ettikten sonra, insanlar için (hakikatleri gösteren) deliller ve bir hidâyet ve bir rahmet olmak üzere Mûsâ'ya o Kitâb'ı (Tevrât'ı) verdik; olur ki ibret alırlar.
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Azametim hakkı için, biz evvelki nesilleri helâk edişimizden sonra, Mûsa'ya Tevrat'ı verdik ki, insanların kalbleri için aydınlıklarla bir hidayet ve rahmet olsun. Olur ki, düşünür de iman ederler.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Celâlim hakkı için evvelki asırlardakileri helâk ettikten sonra nâs için kalp gözleri ve bir hidâyet ve bir rahmet olmak üzere Mûsa'ya kitap verdik. Gerek ki, düşünürler (diye).
11.
Ümit Şimşek Meali
Biz Musa'ya, evvelki nesilleri helâk ettikten sonra, düşünüp öğüt alsınlar diye, insanlara gerçeği gösteren bir hidayet ve bir rahmet olarak, kitabı verdik.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
We did reveal to Moses the Book after We had destroyed the earlier generations, (to give) Insight to men, and guidance and Mercy, that they might receive admonition.
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Kasas Sûresi 43. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
"Meryem oğlu İsa da: “Ey İsrâiloğulları! Ben size Allah tarafından gönderilmiş bir peygamberim; daha önce inen Tevrat’ı doğrulamak ve benden sonra g ...
"Allah’a ve Rasûlü’ne gerektiği gibi inanır, mallarınızla ve canlarınızla Allah yolunda cihâd edersiniz. Eğer bilirseniz, sizin için hayırlı olan bu ...
