Furkân
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 77 âyettir. İsmini 1. âyette geçen ve Kur’ân-ı
Kerîm’in isimlerinden biri olan اَلْفُرْقَانُ
(Furkân) kelimesinden alır. Furkân ismi, Kur’an’ın hakla bâtılı birbirinden
ayırması ve parça parça inmesi husûsiyetlerine dikkat çeker. Mushaf tertibine göre 25, iniş sırasına göre
42. sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada yirmi beşinci, iniş sırasına göre kırk ikinci sûredir. Yâsîn sûresinden sonra, Fâtır sûresinden önce Mekke’de inmiştir. Abdullah b. Abbas’tan nakledilen bir rivayette 68-70. âyetlerin Medine’de indiği belirtilirse de Buhârî’nin kaydettiği bir rivayette (“Tefsîr”, 25), 68. âyetin Mekke’de indiğini belirten bir bilginin yer alması, bu üç âyetin de Mekke’de indiği ihtimalini güçlendirmektedir. Sûrenin ilk üç âyetinin Medine’de indiği yolunda da bir rivayet vardır (İbn Âşûr, XVIII, 313).
Konusu
Furkân
sûresi ağırlıklı olarak müşriklerin Kur’ân-ı Kerîm ve Resûlullah (s.a.s.)’in
nübüvvetine karşı ileri sürdükleri şüphe ve itirazları dile getirerek bunlara
lâzım gelen cevâbı verir. Buna göre Hz. Muhammed (s.a.s.) gerçek bir peygamber,
Kur’ân-ı Kerîm de Allah’tan gelen ilâhî bir kelâmdır. Bunların haber verdiği şekilde
Allah Teâlâ sonsuz kudret, ilim ve hikmet sahibi en yüce yaratıcıdır. Ayrıca
kâinatta tezâhür eden ilâhî kudret akışları ve azamet tecellileri bu hakîkatin
apaçık delilleridir. Yine bu sağlam bilgi kaynaklarının bildirdiği gibi âhiret,
cennet ve cehennemin varlığı kesindir. Bu gerçeklere sırt çevirenleri dünyada
hazin bir son beklediği gibi, onlar mahşer günü büyük bir pişmanlık duyacak ve
cehennemde can yakıcı bir azaba düçâr olacaklardır. Kur’an ve sünnet karşısında
nefsinin arzularını putlaştırıp onların zebûnu olan akılsızların ulaşacağı
sonuç bundan başka ne olabilir ki? Sûrenin sonunda ise Kur’ân-ı Kerîm’in
terbiye edip yetiştirmeyi hedeflediği, “Rahmân’ın has kulları” diye vasfedip
insanlığa örnek gösterdiği model insan şahsiyetinin mühim husûsiyetleri beyân
edilir. Mü’minlerin, sadece kendilerini düşünen hodgâm bir ruh halinden
kurtularak, sulblerinden kıyâmete kadar gelecek zürriyetlerinin derdinde
olmaları, hayattayken onları İslâm ahlâkıyla ve takvâ ölçüleri içinde
yetiştirmeye çalışmaları, kendilerinden sonra gelecek nesilleri için de dua
etmeleri istenerek sûre sona erdirilir.
7: Bir de şöyle dediler: “Bu nasıl Peygamber böyle? Bizim gibi yiyip içiyor, çarşı pazarda dolaşıyor. Bari, yanısıra bir melek indirilmiş olsaydı da, kendisiyle birlikte gezip hem onun peygamberliğini doğrulasa hem de bizi Allah’ın azabına karşı uyarsaydı ya?”
8: “Yahut kendisine bir hazine verilseydi veya kendisinin zahmetsizce yiyip içeceği, geçimini temin edeceği bir bahçesi olsaydı.” Bu zâlimler mü’minlere de: “Siz, başka değil, gerçekten büyülenmiş bir adamın peşine düşmüşsünüz!” dediler.
9: Rasûlüm! Bak, senin hakkında nasıl da böyle tuhaf tuhaf ve tutarsız yakıştırmalarda bulunuyorlar. Onlar işte bu yüzden sapıp gittiler; bu gidişle bir daha da doğru yolu bulamazlar.
10: O şânı öyle yüce, öyle feyiz ve bereket kaynağı bir Allah’tır ki, eğer dilese, senin için bundan daha hayırlısını verir, sana altlarından ırmaklar akan cennetler lutfeder ve senin için köşkler, saraylar yapar.
TEFSİR:
Bu
âyet-i kerîmelerin iniş sebebiyle ilgili olarak şöyle bir hâdise nakledilir:
Mekke’de
bir grup müşrik toplanıp: “Muhammed’e haber gönderelim, gelsin de kendisiyle
konuşalım ki, sonra ona yapacaklarımızda mazur olalım” dediler ve gelmesi için
Efendimiz (s.a.s.)’e haber gönderdiler. Peygamberimiz (s.a.s.) yanlarına geldi.
Ona:
“-
Ey Muhammed! Seni çağırdık ki konuşalım da sonra sana yapacaklarımızda mazur
olalım! Eğer bu getirdiğin dâvâ ile mal peşinde isen, toplayıp biriktirdiğimiz
malları sana verelim. Eğer şan şeref peşinde isen seni başımıza geçirelim. Eğer
kral olmak istiyorsan gel seni kral yapalım” diye tekliflerde bulundular. Allah
Resûlü (s.a.s.) şöyle cevap verdi:
“-
Söylediklerinizin hiçbirine ihtiyacım yok. Bunları ne malınızı istemek, ne
aranızda şan ve şeref sahibi olmak, ne de kral olmak için getirdim. Bilakis
Allah beni size peygamber gönderdi, bana kitap indirdi ve sizi müjdeleyip
uyarmamı emretti. Ben size O’nun dinini tebliğ ettim, size öğüt verdim,
nasihatte bulundum. Eğer benim getirdiklerimi kabul edecek olursanız bu, dünya
ve âhirette size fayda verecek pek kıymetli bir nasiptir. Reddedecek olursanız,
Allah benimle sizin aranızı ayırıncaya kadar Allah’ın takdirine sabredeceğim” buyurdu.
Onlar:
“Ey
Muhammed! Bu tekliflerimizin hiçbirini kabul etmeyeceksen o takdirde Rabbinden
bazı isteklerde bulun. Meselâ melek göndersin de o senin peygamberliğinin
gerçek olduğunu bize söylesin. Rabbinden dile, sana bağlar bahçeler, saraylar
versin. Çünkü biz senin, tıpkı bizim gibi, geçim derdine düşmüş çarşı pazarda
dolaşıp durduğunu görüyoruz. Bunları sana versin ki çarşı pazar dolaşıp çalışmaktan
kurtulasın, biz de iddia ettiğin gibi senin gerçekten Rabbinin katında üstün
bir merteben olduğunu bilelim” dediler. Bunun üzerine Allah Resûlü (s.a.s.):
“-
Bu söylediklerinizi yapacak değilim; bu söylediklerinizi Rabbimden isteyecek
değilim. Zaten ben bunun için de gönderilmedim. Şunu bilin ki, Allah beni, sizi
müjdelemem ve uyarmam için peygamber gönderdi” buyurdu.
Bunun üzerine bu âyet-i kerîmeler nâzil oldu. (Âlûsî, Rûhu’l-me‘ânî,
XVIII, 237)
Kâfirlerin
bunca inat ve itirazlarının arkasında yatan gerçek sebep şudur:
Rasûlüm! Bak, senin hakkında nasıl da böyle tuhaf tuhaf ve tutarsız yakıştırmalarda bulunuyorlar. Onlar işte bu yüzden sapıp gittiler; bu gidişle bir daha da doğru yolu bulamazlar.
2.
Diyanet Vakfı Meali
(Resûlüm!) Senin hakkında bak ne biçim temsiller getirdiler! Artık onlar sapmışlardır ve (hidayete) hiçbir yol da bulamazlar.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
Sana nasıl misaller getirdiklerine bir bak! Onlar sapmışlardır, yol bulamazlar.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
(Ey Muhammed!) Senin hakkında bak nasıl da temsiller getirdiler de (haktan) saptılar. Artık onlar doğru yolu bulamazlar.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Ey Muhammed! sana nasıl misaller getirdiklerine bir bak! Onlar sapmışlardır, yol bulamazlar.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Bak senin hakkında ne kıyaslar, ne temsiller - yaptılar da çıkmaza saptılar, artık hiç bir yol bulamazlar
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Bak, senin için ne misâller (kıyaslar) getirip sapdılar. Artık onlar (hidâyete) hiçbir yol bulamazlar.
8.
Hayrat Neşriyat Meali
Bak, senin hakkında nasıl misâller getirdiler de dalâlete düştüler; artık (onlar, hidâyete) hiçbir yol bulamazlar.
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
(Ey Rasûlüm) bak, senin hakkında ne temsiller yaptılar da haktan saptılar; artık hiç bir yol bulamazlar.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Bak senin için nasıl misaller irâd ettiler, dalâlete düştüler, hiçbir yol bulmaya da muktedir olamazlar.
11.
Ümit Şimşek Meali
Seni benzettikleri şeye bak! Onlar öyle bir saptılar ki, bir daha da yollarını bulamıyorlar.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
See what kinds of comparisons they make for thee! But they have gone astray, and never a way will they be able to find!
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Furkan Sûresi 9. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
Teğâbün sûresi Medine’de nâzil olmuştur. 18 âyettir. İsmini, 9. âyette geçen ve “aldanma, aldatma, kar-zarar” mânasına gelen اَلتَّغَابُنُ (teğâbün) k ...
Yâsîn sûresi, Mekke’de nâzil olmuştur. 83 âyettir. İsmini birinci âyette geçen يٰسٓ (Yâsîn) kelimesinden alır. Resmî sıralamada 36, iniş sırasına gör ...
