Furkân
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 77 âyettir. İsmini 1. âyette geçen ve Kur’ân-ı
Kerîm’in isimlerinden biri olan اَلْفُرْقَانُ
(Furkân) kelimesinden alır. Furkân ismi, Kur’an’ın hakla bâtılı birbirinden
ayırması ve parça parça inmesi husûsiyetlerine dikkat çeker. Mushaf tertibine göre 25, iniş sırasına göre
42. sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada yirmi beşinci, iniş sırasına göre kırk ikinci sûredir. Yâsîn sûresinden sonra, Fâtır sûresinden önce Mekke’de inmiştir. Abdullah b. Abbas’tan nakledilen bir rivayette 68-70. âyetlerin Medine’de indiği belirtilirse de Buhârî’nin kaydettiği bir rivayette (“Tefsîr”, 25), 68. âyetin Mekke’de indiğini belirten bir bilginin yer alması, bu üç âyetin de Mekke’de indiği ihtimalini güçlendirmektedir. Sûrenin ilk üç âyetinin Medine’de indiği yolunda da bir rivayet vardır (İbn Âşûr, XVIII, 313).
Konusu
Furkân
sûresi ağırlıklı olarak müşriklerin Kur’ân-ı Kerîm ve Resûlullah (s.a.s.)’in
nübüvvetine karşı ileri sürdükleri şüphe ve itirazları dile getirerek bunlara
lâzım gelen cevâbı verir. Buna göre Hz. Muhammed (s.a.s.) gerçek bir peygamber,
Kur’ân-ı Kerîm de Allah’tan gelen ilâhî bir kelâmdır. Bunların haber verdiği şekilde
Allah Teâlâ sonsuz kudret, ilim ve hikmet sahibi en yüce yaratıcıdır. Ayrıca
kâinatta tezâhür eden ilâhî kudret akışları ve azamet tecellileri bu hakîkatin
apaçık delilleridir. Yine bu sağlam bilgi kaynaklarının bildirdiği gibi âhiret,
cennet ve cehennemin varlığı kesindir. Bu gerçeklere sırt çevirenleri dünyada
hazin bir son beklediği gibi, onlar mahşer günü büyük bir pişmanlık duyacak ve
cehennemde can yakıcı bir azaba düçâr olacaklardır. Kur’an ve sünnet karşısında
nefsinin arzularını putlaştırıp onların zebûnu olan akılsızların ulaşacağı
sonuç bundan başka ne olabilir ki? Sûrenin sonunda ise Kur’ân-ı Kerîm’in
terbiye edip yetiştirmeyi hedeflediği, “Rahmân’ın has kulları” diye vasfedip
insanlığa örnek gösterdiği model insan şahsiyetinin mühim husûsiyetleri beyân
edilir. Mü’minlerin, sadece kendilerini düşünen hodgâm bir ruh halinden
kurtularak, sulblerinden kıyâmete kadar gelecek zürriyetlerinin derdinde
olmaları, hayattayken onları İslâm ahlâkıyla ve takvâ ölçüleri içinde
yetiştirmeye çalışmaları, kendilerinden sonra gelecek nesilleri için de dua
etmeleri istenerek sûre sona erdirilir.
7: Bir de şöyle dediler: “Bu nasıl Peygamber böyle? Bizim gibi yiyip içiyor, çarşı pazarda dolaşıyor. Bari, yanısıra bir melek indirilmiş olsaydı da, kendisiyle birlikte gezip hem onun peygamberliğini doğrulasa hem de bizi Allah’ın azabına karşı uyarsaydı ya?”
8: “Yahut kendisine bir hazine verilseydi veya kendisinin zahmetsizce yiyip içeceği, geçimini temin edeceği bir bahçesi olsaydı.” Bu zâlimler mü’minlere de: “Siz, başka değil, gerçekten büyülenmiş bir adamın peşine düşmüşsünüz!” dediler.
9: Rasûlüm! Bak, senin hakkında nasıl da böyle tuhaf tuhaf ve tutarsız yakıştırmalarda bulunuyorlar. Onlar işte bu yüzden sapıp gittiler; bu gidişle bir daha da doğru yolu bulamazlar.
10: O şânı öyle yüce, öyle feyiz ve bereket kaynağı bir Allah’tır ki, eğer dilese, senin için bundan daha hayırlısını verir, sana altlarından ırmaklar akan cennetler lutfeder ve senin için köşkler, saraylar yapar.
TEFSİR:
Bu
âyet-i kerîmelerin iniş sebebiyle ilgili olarak şöyle bir hâdise nakledilir:
Mekke’de
bir grup müşrik toplanıp: “Muhammed’e haber gönderelim, gelsin de kendisiyle
konuşalım ki, sonra ona yapacaklarımızda mazur olalım” dediler ve gelmesi için
Efendimiz (s.a.s.)’e haber gönderdiler. Peygamberimiz (s.a.s.) yanlarına geldi.
Ona:
“-
Ey Muhammed! Seni çağırdık ki konuşalım da sonra sana yapacaklarımızda mazur
olalım! Eğer bu getirdiğin dâvâ ile mal peşinde isen, toplayıp biriktirdiğimiz
malları sana verelim. Eğer şan şeref peşinde isen seni başımıza geçirelim. Eğer
kral olmak istiyorsan gel seni kral yapalım” diye tekliflerde bulundular. Allah
Resûlü (s.a.s.) şöyle cevap verdi:
“-
Söylediklerinizin hiçbirine ihtiyacım yok. Bunları ne malınızı istemek, ne
aranızda şan ve şeref sahibi olmak, ne de kral olmak için getirdim. Bilakis
Allah beni size peygamber gönderdi, bana kitap indirdi ve sizi müjdeleyip
uyarmamı emretti. Ben size O’nun dinini tebliğ ettim, size öğüt verdim,
nasihatte bulundum. Eğer benim getirdiklerimi kabul edecek olursanız bu, dünya
ve âhirette size fayda verecek pek kıymetli bir nasiptir. Reddedecek olursanız,
Allah benimle sizin aranızı ayırıncaya kadar Allah’ın takdirine sabredeceğim” buyurdu.
Onlar:
“Ey
Muhammed! Bu tekliflerimizin hiçbirini kabul etmeyeceksen o takdirde Rabbinden
bazı isteklerde bulun. Meselâ melek göndersin de o senin peygamberliğinin
gerçek olduğunu bize söylesin. Rabbinden dile, sana bağlar bahçeler, saraylar
versin. Çünkü biz senin, tıpkı bizim gibi, geçim derdine düşmüş çarşı pazarda
dolaşıp durduğunu görüyoruz. Bunları sana versin ki çarşı pazar dolaşıp çalışmaktan
kurtulasın, biz de iddia ettiğin gibi senin gerçekten Rabbinin katında üstün
bir merteben olduğunu bilelim” dediler. Bunun üzerine Allah Resûlü (s.a.s.):
“-
Bu söylediklerinizi yapacak değilim; bu söylediklerinizi Rabbimden isteyecek
değilim. Zaten ben bunun için de gönderilmedim. Şunu bilin ki, Allah beni, sizi
müjdelemem ve uyarmam için peygamber gönderdi” buyurdu.
Bunun üzerine bu âyet-i kerîmeler nâzil oldu. (Âlûsî, Rûhu’l-me‘ânî,
XVIII, 237)
Kâfirlerin
bunca inat ve itirazlarının arkasında yatan gerçek sebep şudur:
Ev yulkâ ileyhi kenzun ev tekûnu lehu cennetun ye/kulu minhâ(c) vekâle-zzâlimûne in tettebi’ûne illâ raculen meshûrâ(n)
1.
Ömer Çelik Meali
“Yahut kendisine bir hazine verilseydi veya kendisinin zahmetsizce yiyip içeceği, geçimini temin edeceği bir bahçesi olsaydı.” Bu zâlimler mü’minlere de: “Siz, başka değil, gerçekten büyülenmiş bir adamın peşine düşmüşsünüz!” dediler.
2.
Diyanet Vakfı Meali
Yahut kendisine bir hazine verilmeli veya içinden yeyip (meşakkatsizce geçimini sağlayacağı) bir bahçesi olmalıydı. (Ayrıca) o zalimler (müminlere): Siz, ancak büyüye tutulmuş bir adama uymaktasınız! dediler.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
7,8. Şöyle dediler: "Bu ne biçim peygamber ki yemek yer, sokaklarda gezer? Ona, beraberinde bulunup uyaran bir melek indirilseydi ya! Yahut, kendisine bir hazine verilseydi, veya besleneceği bir bahçe olsaydı ya!" Bu zalimler, inananlara: "Siz sadece büyülenmiş bir adama uyuyorsunuz" dediler.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
“Yahut kendisine bir hazine verilseydi veya ürününden yiyeceği bir bahçesi olsaydı ya!” Zalimler, (inananlara): “Siz ancak büyülenmiş bir adama uyuyorsunuz” dediler.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
"Yahut kendisine bir hazine verilseydi veya besleneceği bir bahçe olsaydı ya!" Bu zalimler, inananlara "Siz sadece büyülenmiş bir adama uyuyorsunuz" dediler.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Veya ona bir hazîne bırakılıverse, yâhud güzel bir bağçesi olsa da ondan yese ya! hem o zalimler «siz, sırf büyülenmiş bir adama tabi' oluyorsunuz» dediler
7.
Hasan Basri Çantay Meali
«Yahud ona (gökden) bir hazîne atılmalı, yahud onun, (meyvelerinden) yiyeceği bir bostanı bulunmalı değil miydi»? O zaalimler (kâfirler, mü'minlere) dedi ki: «Siz büyülenmiş bir adamdan başkasına tâbi' olmuyorsunuz»!
8.
Hayrat Neşriyat Meali
“Yâhut kendisine bir hazîne bırakılmalı, ya da ondan yiyeceği bir bahçesi olmalı(değil miydi?)” Ayrıca o zâlimler (mü'minlere): “(Siz,) ancak sihirlenmiş bir adama tâbi' oluyorsunuz” dedi.
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Yahud O'na (gökten) bir hazine bırakılıverse (de onu harcasa, geçim derdinde olmasa), yahud güzel bir bahçesi olsa da ondan yese ya!” Hem o zalimler, müminlere dediler ki: “- Siz, ancak büyülenmiş bir adama tabi oluyorsunuz.”
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
«Yahut O'na bir hazine indirilmeli veya O'nun için bir bostan olmalı değil mi idi ki, ondan yiyiverse idi.» Ve zalimler dedi ki: «Siz başka değil, bir büyülenmiş adama tâbi oluyorsunuz.»
11.
Ümit Şimşek Meali
“Veya ona bir hazine verilseydi. Yahut bir bahçesi olsaydı da oradan yiyip içseydi.” Bir de o zalimler “Siz büyülenmiş bir adamın peşinden gidiyorsunuz” dediler.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
"Or (Why) has not a treasure been bestowed on him, or why has he (not) a garden for enjoyment?" The wicked say: "Ye follow none other than a man bewitched."
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Furkan Sûresi 8. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
Allah, inkâr edenlere Nûh’un karısı ile Lût’un karısını örnek verir. Her ikisi de, kullarımızdan iki sâlih kişinin nikâhları altında idiler, fakat o ...
