Furkân
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 77 âyettir. İsmini 1. âyette geçen ve Kur’ân-ı
Kerîm’in isimlerinden biri olan اَلْفُرْقَانُ
(Furkân) kelimesinden alır. Furkân ismi, Kur’an’ın hakla bâtılı birbirinden
ayırması ve parça parça inmesi husûsiyetlerine dikkat çeker. Mushaf tertibine göre 25, iniş sırasına göre
42. sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada yirmi beşinci, iniş sırasına göre kırk ikinci sûredir. Yâsîn sûresinden sonra, Fâtır sûresinden önce Mekke’de inmiştir. Abdullah b. Abbas’tan nakledilen bir rivayette 68-70. âyetlerin Medine’de indiği belirtilirse de Buhârî’nin kaydettiği bir rivayette (“Tefsîr”, 25), 68. âyetin Mekke’de indiğini belirten bir bilginin yer alması, bu üç âyetin de Mekke’de indiği ihtimalini güçlendirmektedir. Sûrenin ilk üç âyetinin Medine’de indiği yolunda da bir rivayet vardır (İbn Âşûr, XVIII, 313).
Konusu
Furkân
sûresi ağırlıklı olarak müşriklerin Kur’ân-ı Kerîm ve Resûlullah (s.a.s.)’in
nübüvvetine karşı ileri sürdükleri şüphe ve itirazları dile getirerek bunlara
lâzım gelen cevâbı verir. Buna göre Hz. Muhammed (s.a.s.) gerçek bir peygamber,
Kur’ân-ı Kerîm de Allah’tan gelen ilâhî bir kelâmdır. Bunların haber verdiği şekilde
Allah Teâlâ sonsuz kudret, ilim ve hikmet sahibi en yüce yaratıcıdır. Ayrıca
kâinatta tezâhür eden ilâhî kudret akışları ve azamet tecellileri bu hakîkatin
apaçık delilleridir. Yine bu sağlam bilgi kaynaklarının bildirdiği gibi âhiret,
cennet ve cehennemin varlığı kesindir. Bu gerçeklere sırt çevirenleri dünyada
hazin bir son beklediği gibi, onlar mahşer günü büyük bir pişmanlık duyacak ve
cehennemde can yakıcı bir azaba düçâr olacaklardır. Kur’an ve sünnet karşısında
nefsinin arzularını putlaştırıp onların zebûnu olan akılsızların ulaşacağı
sonuç bundan başka ne olabilir ki? Sûrenin sonunda ise Kur’ân-ı Kerîm’in
terbiye edip yetiştirmeyi hedeflediği, “Rahmân’ın has kulları” diye vasfedip
insanlığa örnek gösterdiği model insan şahsiyetinin mühim husûsiyetleri beyân
edilir. Mü’minlerin, sadece kendilerini düşünen hodgâm bir ruh halinden
kurtularak, sulblerinden kıyâmete kadar gelecek zürriyetlerinin derdinde
olmaları, hayattayken onları İslâm ahlâkıyla ve takvâ ölçüleri içinde
yetiştirmeye çalışmaları, kendilerinden sonra gelecek nesilleri için de dua
etmeleri istenerek sûre sona erdirilir.
1: Bütün sorumlu varlıklara ve kıyâmete kadar tüm çağlara uyarıcı olması için seçkin kulu Muhammed’e hakkı bâtıldan ayıran kitabı bölüm bölüm indiren Allah çok yücedir, her türlü nimet, feyiz ve bereketin kaynağıdır.
TEFSİR:
تَبَارَكَ (tebâreke) kelimesi, bir taraftan Cenâb-ı
Hakk’ın zâtı ve sıfatları itibariyle yüceliğini ve büyüklüğünü; bir taraftan da
O’nun lutuf, ihsan ve ikrâmının bolluğunu haber verir. Allah Teâlâ’nın
kullarına olan en büyük lutuf tecellilerinden biri, şüphesiz, en seçkin kulu
Hz. Muhammed Mûsâtafa (s.a.s.)’e Furkân’ı inzâl buyurmasıdır. Sûrenin girişinde
de kısaca temas edildiği gibi Furkân, Kur’ân-ı Kerîm’in isimlerinden biridir.
Mânası: “Hakla bâtılı, doğruyla eğriyi, helâlle haramı birbirinden ayıran”
demektir. Bu mânasıyla Furkân, peygamberlere gelen ilâhî vahiylerin ortak vasfıdır.
(bk. Enbiyâ 21/48) Bu kelimenin “parça parça inme” anlamı da vardır. Buna göre
Kur’an’ın parça parça inen bir kitap olduğuna ışık tutmakta, böylece Kur’an’ın
bir bütün halinde indirilmesi gerektiği söyleyen müşriklere (bk. Furkân 25/32)
cevap vermektedir.
En
mühim indiriliş gayesi hakla bâtılı ayırıp gerçeği göstermek olan Kur’ân-ı
Kerîm, Allah Teâlâ’nın en seçkin kulu Hz. Muhammed (s.a.s.)’e, bütün âlemlere,
hususiyle kıyamete kadar gelecek akıl sahibi mükellef kişilere uyarıcı olması
için indirilmiştir. “Uyarıcı” olma vasfı, hem Resûlullah (s.a.s.), hem de
Kur’an için geçerlidir. Her ikisi de bir bütünün eşit iki parçası gibi
birbirini tamamlamakta ve her ikisi de akıl sahibi varlıkları, nefsânî
temâyüllerinden vazgeçip Allah’ın emrine tâbi olmadıkları takdirde kahr-ı ilâhî
ve ebedî azap ile korkutmaktadırlar.
Bu
âyet Nebiyy-i Ekrem (s.a.s.)’in risâletinin cihânşumûl olduğunu beyân eden
âyetlerden biridir. Nitekim bu hususa yer veren başka âyetler de vardır:
“Rasûlüm!
Bütün insanlara şunu ilan et: «Ey insanlar! Şüphesiz ki ben Allah’ın, sizin
hepinize gönderilmiş peygamberiyim.»” (A‘râf 7/158)
“…Bu
Kur’an, kendisiyle sizi ve ulaştığı herkesi ebedî azaba karşı uyarmam için bana
vahyedildi.” (En‘âm 6/19)
“Rasûlüm!
Biz seni ancak bütün insanlara müjdeci ve uyarıcı olarak gönderdik.” (Sebe’
34/28)
İbadete
layık gerçek ve tek ilâh, Furkân’ı indiren Allah Teâlâ’dır:
Bütün sorumlu varlıklara ve kıyâmete kadar tüm çağlara uyarıcı olması için seçkin kulu Muhammed’e hakkı bâtıldan ayıran kitabı bölüm bölüm indiren Allah çok yücedir, her türlü nimet, feyiz ve bereketin kaynağıdır.
2.
Diyanet Vakfı Meali
1, 2. Âlemlere uyarıcı olsun diye kulu Muhammed'e Furkan'ı indiren, göklerin ve yerin hükümranlığı kendisine ait olan, hiç çocuk edinmeyen, mülkünde ortağı bulunmayan, her şeyi yaratıp ona bir nizam veren ve mukadderatını tayin eden Allah, yüceler yücesidir.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
1,2. Göklerin ve yerin hükümranlığı kendisinin olan, çocuk edinmeyen, hükümranlıkta ortağı bulunmayan, herşeyi yaratıp bir ölçüye göre düzenleyen ve dünyaları uyarmak üzere kuluna hakkı batıldan ayırdeden Kuran'ı indiren Allah yücelerin yücesidir.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
Âlemlere bir uyarıcı olsun diye kuluna Furkân’ı indiren Allah’ın şanı yücedir.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
"Tebareke" ne yüce feyyazdır o ki, dünyaları uyarmak üzere kulu Muhammed'e, hakkı batıldan ayırdeden Kur'ân'ı indirdi.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
«Tebarek» ne yüce (feyyaz)dır o ki bütün âlemine bir nezîr olsun diye kuluna fürkanı indirdi
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Furkaanı, aalemlerin (ilâhî azâb ile) bir korkutucusu olsun diye, kuluna indiren (Allahın şânı) ne yücedir!
8.
Hayrat Neşriyat Meali
Âlemlere bir korkutucu (bir uyarıcı) olsun diye, Furkan'ı (hak ile bâtılı ayıran Kur'ân'ı) kuluna indiren (Allah) ne yücedir!
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Bütün âlemlere, (insan ve cinlere) bir korkutucu (peygamber) olsun diye kuluna Kur'an'ı indiren Allah'ın şanı ne yücedir!...
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Hayır ve bereketi nihayetsizdir o Zâtın ki, Furkân'ı kulu üzerine indirdi ki, bütün âlemlere bir sakındırıcı olsun(diye).
11.
Ümit Şimşek Meali
Şânı ne yücedir Onun ki, kuluna, bütün insanlara ve çağlara bir uyarıcı olsun diye, Furkan'ı indirmiştir.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
Blessed is He who sent down the Criterion to His servant, that it may be an admonition to all creatures;-
Cenab-ı Hak ayet-i kerimede buyuruyor:
"Gizli konuşmalar şeytandandır." (Mücâdele sûresi, 10)
Necvâ, gizli gizli konuşmak, fısıldaşmak demektir. İsl ...
Allah tarafından gönderilen ilahi kitapların sonuncusu olan Kur’an’ı Kerim, son peygamber Hz. Muhammed’e sallallahu aleyhi ve sellem indirilmiştir. Sö ...
Allah'ın (c.c) rahmeti ve mağfireti geniştir. Allah'a (c.c) ve Resulüne (s.a.v) layık bir kul olma adına çaba gösteren her Müslüman Allah'ın (c.c) rah ...
Gösteriş (Riya) hakkında ayet-i kerimeler.
"Onlara sadece şu emredilmişti: Bâtıl dinleri bırakarak yalnız Allah'a yönelip O'na itaat etsinler, namaz ...
