Mü’min
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 85 âyettir. İsmini, 28-45. âyetlerde kıssası
anlatılan ve kendisinden “mü’min adam” diye bahsedilen Firavun ailesinden Hz.
Mûsâ’ya inanan bir kimseden alır. Sûrenin bir ismi de اَلْغَافِرُ
(Ğâfir)dir. Bu ismini ise 3. âyette geçen ve Allah Teâlâ’nın “bağışlayıcı”
mânasına gelen Ğâfir güzel isminden alır. Resmî tertibe göre 40, iniş sırasına
göre 60. sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada kırkıncı, iniş sırasına göre altmışıncı sûredir. Zümer sûresinden sonra, Fussılet sûresinden önce Mekke’de inmiştir. “Hâ-mîm” diye başlayan ve arka arkaya gelen yedi sûrenin ilkidir.
Konusu
Sûrenin, müşriklerin
müslümanlara işkencelerinin iyice arttığı ve artık Resûlullah (s.a.s.)’i öldürme
planları yaptıkları bir dönemde indiği anlaşılmaktadır. Çünkü verilen misaller
hep bu istikâmettedir. Daha önce geçen inkârcılar da peygamberlerini öldürmek
istemişlerdi, fakat Allah, peygamberlerini onların elinden kurtarmış ve
kendilerini helak etmişti. Firavun Mûsâ (a.s.)’ı öldürmek istedi, Firavun’u
suda boğmak suretiyle onu da kurtardı. Sûrede uzunca kıssası anlatılan “mü’min
adam” ise, Hz. Mûsâ’nın öldürülmesine karşı çıkan ve onu savunan bir
mücâhittir. O, hak-bâtıl mücâdelesinde hakkın üstün gelmesi için gerçekten çok
akıllı ve dengeli bir tebliğ siyâseti güden kâmil bir mü’min modeli olarak
takdim edilir. Bu akıllı kişinin, ortamı germeden, incitmeden, ibretli
misallerle akıllara ve duygulara dengeli hitap ederek sonuç almaya çalıştığı
görülür. Aynı tavrı Mekke’de müşriklere karşı Hz. Ebubekir’in sergilediğini
görürüz. Sûrede bu esas konuya binâen Resûlullah (s.a.s.)’in zafere erişeceği
ve müşriklerin mağlup olacağı haber verilir. Allah’ın sonsuz kudret ve
azametinin bir kısım kevnî delilleri sergilenir. O’nun insanlığa olan büyük
nimetlerinden bahsedilir. Neticede Peygamber (s.a.s.)’in davetini reddedip
Allah ve âhiretin varlığını kabul etmeyenlerin hazin âkıbet ve
pişmanlıklarından; cehennem azabını gördükten sonra inanmalarının artık bir
fayda vermeyeceğinden söz edilir.
Fazileti
Mü’min suresi, حٰمٓ (Hâ.
Mîm) diye başlayan yedi surenin ilkidir. Bu surenin de dâhil olduğu “Hâ. Mîm”le
başlayan yedi sureye حَوَام۪يمْ (Havâmîm) yani
“Hâmîmler” denir. Bu sûrelerin okunmasını teşvik eden bazı hadisler ve sahâbe
sözleri nakledilir. Nitekim Resûl-i Ekrem (s.a.s.), Mü’min sûresinin ilk üç
âyeti ile Bakara sûresinin 255. âyeti olan Âyete’l-Kürsî’yi sabah akşam okuyan
bir kimsenin bu sâyede muhafaza olacağını haber vermektedir. (Tirmizî,
Sevâbu’l-Kur’an 21)
13: O Allah ki, size kudret ve azametine dâir delillerini göstermekte ve sizin için gökten rızık indirmektedir. Fakat ancak gönülden Allah’a yönelen kimse, bunlar üzerinde düşünüp öğüt alır.
14: Öyleyse ey mü’minler, kâfirlerin hoşuna gitmese de her türlü şirk ve gösterişten uzak durup ibâdet ve taati yalnızca Allah’a has kılarak O’na yalvarın!
15: Dereceleri yükselten ve arşın sahibi olan Allah, o büyük buluşma gününün dehşeti ile korkutmak üzere kendi emrinden olan vahyi kullarından dilediğine indirir.
TEFSİR:
Kâinat
Allah’ın birliğini ve kudretini gösteren âyetlerle, işaret ve delillerle
doludur. Gökler, yerler, güneş, ay ve yıldızlar, rüzgârlar, bulutlar,
yağmurlar, ırmaklar, pınarlar, dağlar ve ağaçlar bunlara birkaç misaldir.
Canlılar için gökten indirdiği yağmur vesilesiyle rızık ihsan eden de O’dur.
Âyetler dini ayakta tutarken, rızıklar da bedeni ayakta tutar. Bu varlıklarda
sergilenen ilâhî kudret akışlarını ve azamet tecellilerini, ancak tüm gönlüyle
Allah’a yönelen insanlar anlayabilir ve gereken dersi çıkarabilir. Bu
başarılınca ibâdet ve itaati sadece Allah’a tahsis ederek O’na yalvarmak mümkün
olur.
Cenâb-ı
Hakk’ın sıfatı olarak beyân edilen رَف۪يعُ
الدَّرَجَاتِ (Rafî‘u’d-deracât)
tâbirindeki “rafî” kelimesi hem “yüksek” hem de “yükselten” mânasına gelir.
Buna göre âyete iki farklı mâna verilebilir:
✺“Allah’ın
dereceleri yüksektir”: Allah, kendisinin kudret, azamet ve yüceliğini gösteren
sayılamayacak derecede üstün sıfatlara sahiptir. Bu sebeple dua ve ibâdete de
ancak O lâyıktır. Allah’ı bir kenara bırakarak asla O’nun derecesine ulaşması
düşünülemeyecek varlıkları tanrı yerine koyup onlara tapmak doğru olamaz.
✺“Allah,
dereceleri yükseltendir”: Meleklerin, peygamberlerin, sevdiği ve himayesine
aldığı diğer kullarının derecesini yükselten O’dur. Şu halde ister maddî ister
manevî sahada terakki ve gelişmenin ancak O’nun lütf u inâyetiyle mümkün
olacağına işaret edilir.
15.
âyette geçen اَلرُّوحُ (ruh)tan maksat,
vahiy ve nübüvvettir. Bedenler, kendilerine üfürülen ruhla hayat bulduğu gibi,
kalpler de ancak vahiy ruhuyla mânen hayat bulur, dirilirler. Bu sebeple “İşte
biz böylece sana emrimizle ölü kalplere hayat bahşeden bu Kur’an’ı vahyettik”
(Şûrâ 42/52) âyetiyle Kur’ân-ı Kerîm’in bir isminin “ruh” olduğu haber verilir.
Allah Teâlâ bu vahiy ve nübüvvet ruhunu dilediği kuluna ihsan eder, dilediği
kulunu peygamberlikle şereflendirir. Bu hususta hiç kimseye seçme ve itiraz
hakkı verilmemiştir. Vahiy ve nübüvvetin asıl maksadı ise insanları o büyük
buluşma günüyle korkutmaktır. O gün, insanlar, cinler ve şeytanlar Allah’ın
huzurunda toplanacaklardır. İnsanlar amelleriyle buluşacak, putperestlerle
taptıkları putlar, müstekbirlerle mustaz’aflar, zâlimlerle mazlumlar karşı
karşıya gelecek, müthiş bir hengâme ve hesaplaşma olacaktır.
Rafî’u-dderacâti żû-l’arşi yulkî-rrûha min emrihi ‘alâ men yeşâu min ‘ibâdihi liyunżira yevme-ttelâk(i)
1.
Ömer Çelik Meali
Dereceleri yükselten ve arşın sahibi olan Allah, o büyük buluşma gününün dehşeti ile korkutmak üzere kendi emrinden olan vahyi kullarından dilediğine indirir.
2.
Diyanet Vakfı Meali
Dereceleri yükselten, Arş'ın sahibi Allah, kavuşma günüyle korkutmak için kullarından dilediğine iradesiyle ilgili vahyi indirir.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
Arş sahibi, varlıkların en yücesi olan Allah, kavuşma gününü ihtar etmek için kullarından dilediğine emriyle vahyi indirir.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
O, dereceleri hakkıyla yükseltendir, Arş’ın sahibidir. Buluşma günü hakkında (insanları) uyarmak için, irâdesiyle ilgili vahyi kullarından dilediğine, kendi indirir.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
O dereceleri yükselten Arş'ın sahibi Allah, o buluşma gününün (kıyametin) dehşetini haber vermek için kullarından dilediği kimseye emrinden ruh (melek) indiriyor.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
O dereceleri yüksek, Arşın sahibi telâkıy gününün dehşetini haber vermek için kullarından dilediğine ruh indiriyor
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Sıfatları yüce, arşın saahibi (Allah, insanları) o kavuşma günü ile korkutmak için, kendi emrinden olan vahyi kullarından kimi dilerse ona ilkaa eder.
8.
Hayrat Neşriyat Meali
(O, ihlâslı kullarının) dereceleri(ni) hakkıyla yükseltendir, Arşın sâhibidir. Karşılaşma günü ile korkutmak için, kendi emrinden olan rûhu (vahyi), kullarından dilediği kimseye ilka eder (indirir).
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
O dereceleri yükselten arşın sahibi (Allah, mahlûkatın birbirine kavuşacağı) kıyamet gününün dehşetini haber vermek için kullarından dilediğine (Hz. Muhammed Aleyhissalâtü vesselâm'a), kendi emrinden vahy indiriyor.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Dereceleri yükselten Arş'ın sahibi olan Allah Teâlâ, kendi emrinden olan vahyi, kullarından dilediğine ilkâ buyurur ki, kavuşulacak gün ile korkutulmakta bulunsun.
11.
Ümit Şimşek Meali
Dereceleri yükselten ve Arş'ın sahibi olan Allah, kendi emrinden olan ruhu, kavuşma günü hakkında insanları uyarması için kullarından dilediğine indirir.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
Raised high above ranks (or degrees), (He is) the Lord of the Throne (of Authority): by His Command doth He send the Spirit (of inspiration) to any of His servants he pleases, that it may warn (men) of the Day of Mutual Meeting,-
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Mü'min Sûresi 15. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
Allah’ın emirlerine sarılıp yasaklarından kaçınanlara[1] ve bütün insanlara bir hidayet kaynağı olan Kur’an’ın indirilmeye başlandığı rahmet ayı olan ...
Haşr sûresi Medine’de inmiştir. 24 âyettir. İsmini, ikinci âyette geçip “sevkiyat için bir yere toplama” mânasına gelen اَلْحَشْرُ (haşr) kelimesinden ...
Malik b. Yesâr`dan rivayet edildiğine göre Rasûlüllah (sav) şöyle buyurmuştur: "Kim sabahleyin üç defa "euzubillahis-Semî`il-Alîmi mines-şeytanirrac ...
Ramazan oruç ve Kur’an ayıdır. Bakara 183’te daha öncekilere olduğu gibi İslam ümmetine de farz kılındığı bildirilen oruçtan maksadın takvaya erişmek ...
