Rahmân
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 78 âyettir. İsmini 1. âyette geçen Allah
Teâlâ’nın اَلرَّحْمٰنُ (Rahmân) ism-i şerîfinden alır. Bu isim, sûrenin muhtevasıyla da
alakalıdır. Zira sûrede baştan sona kadar Allah’ın rahmeti ve rahmetinin
tezahürleri zikredilir. Mushaf tertîbine göre 55, nüzûl sürecine göre 97.
sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada elli beşinci, iniş sırasına göre doksan yedinci sûredir. Ra‘d sûresinden sonra, İnsân sûresinden önce Medine’de nâzil olmuştur. Tamamının Mekkî olduğu veya bir kısmının Mekke’de bir kısmının ise Medine’de indiği görüşleri de vardır (Zemahşerî, IV, 49). Şevkânî, sûrenin hem Mekke’de hem de Medine’de indiğine dair rivayetler bulunduğu dikkate alınarak kısmen Mekkî kısmen Medenî olduğunu kabul etmenin uygun olacağını belirtir (V, 151).
Konusu
Allah
Teâlâ’nın nihâyetsiz rahmeti ve bu rahmetin en büyük tecellisinin Kur’ân-ı
Kerîm’i indirip insanı onu anlayacak ve anlatacak şekilde yaratması olduğu
hatırlatılır. Kamer süresi 49. âyette bahsedilen “her şeyin bir ölçüye göre
yaratılmasının” bir tefsiri sadedinde göklerde ve yerde bulunan ilâhî nizama,
şaşmaz ölçü ve ahenge dikkat çekilir. Cenâb-ı Hakk’ın insan ve cinlere
bahşettiği büyük nimetleri sayılır. Her nimet hatırlatıldıkça “Öyleyse, ey
insanlar ve cinler, Rabbinizin hangi nimet ve kudretini yalanlayabilirsiniz?”
(Rahmân 55/13) ikazı tekrar edilir. İnkârcı ve nankörlerin cehennemdeki
cezalarına kısaca temas edildikten sonra, iyilik ve ihsan sahiplerine
va’dedilen kat kat cennetlerin ve o cennetlerde yığınla kaynaşan nimetlerin
genişçe tasviri yapılır.
Fazileti
Sûrede, edebiyatımızda terciibend denen edebî sanat benzeri bir üslûpla, “Artık rabbinizin nimetlerinden hangisini inkâr edebilirsiniz?” anlamındaki cümleye otuz bir defa yer verilmiştir.
42: Öyleyse, ey insanlar ve cinler, Rabbinizin hangi nimet ve kudretini yalanlayabilirsiniz?
43: İşte kâfirlerin dünyada iken varlığını inkâr edip durdukları cehennem!
44: Şimdi onlar, cehennem ateşiyle kaynar su arasında devamlı döner dururlar.
45: Öyleyse, ey insanlar ve cinler, Rabbinizin hangi nimet ve kudretini yalanlayabilirsiniz?
TEFSİR:
Kıyâmet
kopmaya başladığında gök yarılacak, yanmış ve kızarmış yağ gibi kıpkırmızı bir
güle dönüşecek. Kırmızılığı bakımından gül gibi, sıcaklığı ve akıcılığı bakımından
yağ gibi olacak. Demek ki gök yarılıp çatlayarak cehennem ateşinin
sıcaklığından ötürü kıpkızıl bir renk alıncaya kadar eriyecek, inceliği ve
erimesi dolayısıyla yağ gibi olacaktır. Âyet-i kerîmede şöyle buyrulur:
“O
gün gök erimiş maden gibi olur.” (Meâric 70/8)
İşte
bu demde insan aklının ve tasavvurunun kavrayamayacağı çok dehşetli hadiseler,
yerde ve gökte büyük değişiklikler olacaktır. İnsanlar ve cinler diriltilip
mahşer yerine toplanacaklardır. Kıyamet günü, uzunluğu sebebiyle çeşitli
safhaların yaşanacağı ve değişik hallerin olacağı bir gündür. Âhiretle alakalı
âyet-i kerîme ve hadisi-i şerifler bu safhalarda nelerin yaşanacağını haber
vermektedir. Bir safha var ki, orada günahlardan sorulmayacak, bir safha var ki
orada herkese mutlaka yaptıklarından sorguya çekilecek (bk. Hicr 15/92-93), bir
safha var ki kimse konuşamayacak, bir safha var ki konuşacak, bir safha var ki
şâhitler şâhitliklerini yapacak, bir safha var ki ameller tartılacak, bir safha
var ki amel defterleri dağıtılacak, bir safha var ki kâfirler birbiriyle,
ezilenler ezenlerle, müşrikler putlarıyla cedelleşeceklerdir. Burada 39.
âyette, insan ve cin hiç kimseye günahından sorulmayacak bir safhaya işaret
edilmektedir. Çünkü Allah Teâlâ o günahları tespit etmiş, melekler yazmış, şâhitler
şâhitliklerini yapmış, ameller tartılmış, sonuç kesin olarak ortaya çıkmıştır.
Artık inkârcı suçlular, hiçbir sorguya hacet kalmayacak şekilde simalarından
ayan beyân tanınacak bir durumdadır. Geriye bunların son derece güçlü zebaniler
tarafından kıskıvrak yakalanıp cehenneme fırlatılması kalmıştır. Onlar da dünya
hayatında günaha dalmakta tereddüt etmeyen bu suçluların ellerini kollarını
uzun demir zincirlere vurup (bk. Hâkka 69/32), perçemleri ve ayaklarından tutup
bellerinden ikiye katlayarak cehenneme fırlatacaklardır. Onların cehennemde
işleri, dünyadayken cehenem misâli küfür, isyân ve günah bataklıklarında
bocalayıp durdukları gibi, cehennem ateşiyle sımsıcak kaynar su arasında
durmadan gidip gelmek, şaşkın şaşkın bocalayıp dolaşmak olacaktır.
O hâlde, Rabbinizin hangi nimetlerini yalanlıyorsunuz?
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Şimdi Rabbinizin hangi nimetlerini yalanlıyorsunuz?
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Şimdi rabbınızın hangi eltafına dersiniz yalan?
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Şimdi Rabbinizin hangi ni'metlerini yalan sayabilirsiniz?
8.
Hayrat Neşriyat Meali
Şimdi Rabbinizin ni'metlerinden hangisini yalanlarsınız?
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
O halde, Rabbinizin hangi nimetlerini edersiniz inkâr?
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Artık Rabbinizin hangi nîmetlerini tekzîp edersiniz?
11.
Ümit Şimşek Meali
Rabbinizin nimetlerinden hangi birini inkâr edersiniz?
12.
Yusuf Ali (English) Meali
Then which of the favours of your Lord will ye deny?
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Rahmân Sûresi 45. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
