Sebe’
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 54 âyettir. İsmini, 15. âyette geçen ve
Yemen’de bir kavmin ismi olan Sebe’ kelimesinden almıştır. Resmi tertibe göre
34, iniş sırasına göre 58. sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada otuz dördüncü, iniş sırasına göre elli sekizinci sûredir. Lokman sûresinden sonra, Zümer sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 6. âyetinin Medine’de nâzil olduğuna dair bir rivayet de vardır.
Konusu
Sûrede,
diğer Mekkî sûrelerde olduğu gibi esasen tevhid, nübüvvet ve âhiret mevzuları
işlenir. Bir taraftan Hz. Dâvûd ve Hz. Süleyman’ın dünya saltanatı misal
verilip dünya nimetlerinin ancak şükürle devam edeceği belirtilir. Bir taraftan
da, aynı dönemde yaşayan Sebe’ halkının maddî zenginlik ve refahları misal
verilip nankörlük edilince nimetlerin nasıl geri alındığı dersi verilir.
Kendileri inanmadıkları gibi zayıf insanları da dinden döndüren müstekbirlerle
onlara kanan mustaz’aflar arasında mahşerde vuku bulacak bir cedelleşme
manzarası arz edilerek, mal ve evlatlarının çokluğuna güvenip müslümanların
fakirliği ile alay eden kibirli müşriklere hazin âkibetleri seyrettirilir.
Çünkü iman ve sâlih amel olmadığı sürece mal da evlat da insana bir fayda
sağlamayacaktır. Hepsinin âkıbeti hüsrândır. Ancak Allah yolunda harcanan küçük
büyük ne olursa, Allah onun dünyada da âhirette de karşılığını verecektir.
Sûrenin sonunda inkârcılar tek tek Allah’ı birlemeye davet edilerek, bâtılın
yok olup gideceği, hakkın ise bütün yücelik ve haşmetiyle gâlip geleceği müjdesi
verilir.
40: Kıyâmet günü Allah herkesi huzurunda toplayacak, sonra da meleklere: “Şunlar size mi tapıyordu” diye soracak.
41: Melekler ise: “Seni noksan sıfatlardan ve herhangi bir ortağının bulunmasından pak ve uzak tutarız. Bizim dostumuz, sahibimiz ve koruyucumuz ancak sensin! Bizim onlarla bu mânada hiçbir münâsebetimiz olmamıştır, olamaz da! Hayır, onlar, bize değil cinlere tapıyordu ve çoğu onlara inanıyordu” diye cevap verecekler.
42: O gün artık birbirinize ne bir yararınız dokunacak, ne de bir zararınız. Zulmedenlere ise: “Yalanlayıp durduğunuz ateş azabını tadın da, yalan mıymış gerçek miymiş görün!” diyeceğiz.
TEFSİR:
Müşrikler,
melekleri sembolize eden putlar yapıp onlara da tapıyorlardı. Bu neviden
onların yağmur tanrısı, şimşek tanrısı, rüzgar tanrısı, zenginlik tanrısı,
hayat tanrısı ve ölüm tanrısı vardı. Bunun kıyâmet günü meleklere sorulması,
onların bunu tasvip edip etmediklerini ortaya çıkarmak, böylece müşriklerin
hatalarını kendilerine fark ettirip bundan vazgeçmelerini sağlamaktır. Nitekim
bu sorunun sadece meleklere değil, dünyada iken ilâh olarak kendilerine tapılan
herkese sorulacağı haber verilir:
“O
gün Rabbin müşrikler ile onların Allah’tan başka taptıklarını huzurunda
toplayacak, sonra da o tapılanlara: «Şu kullarımı siz mi sapıklığa düşürdünüz,
yoksa onlar kendi kendilerine mi yoldan çıktılar?» diye soracak.” (Furkan
25/17)
Yine
Allah Teâlâ Hz. İsa’ya:
“Ey
Meryem oğlu İsa! İnsanlara: «Allah’ın yanı sıra beni ve annemi de iki tanrı
kabul edin» diye sen mi söyledin?” buyuracak, o da şöyle diyecek: «Hâşâ! Sen,
ortağı bulunmaktan ve her türlünoksan
sıfatlardan pak ve uzaksın Allahım! Hakkım olmayan bir şeyi söylemek bana
düşmez. Eğer böyle bir şey söylemişsem sen onu elbette bilirsin. Çünkü sen
benimle ilgili her şeyi, içimden geçenleri dahî bilirsin; fakat ben sende
olanı, senin gizleyip de bana öğretmediğini bilemem. Şüphesiz bütün
gizlilikleri hakkiyle bilen ancak sensin.»” (Mâide 5/116)
Melekler
de, aynen Hz. İsa gibi, insanlara böyle bir şeyi söylemiş olmaktan Allah’a
sığınarak, onların cinlere taptıklarını ifade ederler. Çünkü melekler nurdan
yaratılmış günahsız ruhânî varlıklar olup kimseye bir kötülük telkininde
bulunmazlar. Bu onların tabiatlarında yoktur. Âyetteki “cin” ile de cinlerden
olan şeytanlar kastedilir. Çünkü sadece şeytanlar onlara, Allah’tan başkalarına
tapmalarını telkin ediyorlardı.
Müşrikler
ister melek, ister cin, isterse başka varlıklardan olsun taptıkları putların
kendilerine yardımcı olacaklarını ve kendilerine şefaat edeceklerini
sanıyorlardı. Oysa kıyâmet günü, Allah’ın izni olmadığı sürece ne meleklerin ne
de başkalarının bir başkasına fayda veya zarar vermeye yahut bir zararı defetmeye
güçleri yetmeyecektir. Dini yalanlayanların o yakıcı cehennem azabını
tatmalarına kimse mâni olamayacaktır. Dolayısıyla Allah’tan başkasına tapmanın
hiçbir yararı olmadığına göre, şirki terk etmekten başka yol kalmamaktadır.
Kıyâmet günü Allah herkesi huzurunda toplayacak, sonra da meleklere: “Şunlar size mi tapıyordu” diye soracak.
2.
Diyanet Vakfı Meali
O gün Allah, onların hepsini toplayacak; sonra meleklere: Size tapanlar bunlar mıydı? diyecek.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
Allah bir gün onların hepsini diriltip toplar, sonra meleklere: "Bunlar mı size tapıyordu?" der.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
Allah’ın, onları hep birden toplayacağı, sonra da meleklere, “Bunlar mı size ibadet ediyorlardı?” diyeceği günü bir hatırla!
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
O gün Allah, onları hep birlikte mahşere toplayacak, sonra meleklere: "Şunlar size mi tapıyorlardı?" diyecektir.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
O gün ki hep onları birlikte mahşere toplıyacağız, sonra Melâikeye diyeceğiz: şunlar size mi tapıyorlardı?
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Hatırla o günü ki (Allah) onların hepsini mahşerde toplayacak, sonra meleklere: «Bunlar mı size tapıyorlardı»? diyecek.
8.
Hayrat Neşriyat Meali
Ve o gün (Allah), onları hep berâber bir araya toplar; sonra meleklere: “Bunlar, size mi tapıyorlardı?” der.
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
(Allah) kıyamette o kâfirleri hep bir arada toplayacak, sonra meleklere: “-Şunlar (dünyada) size mi tapıyorlardı?” buyuracaktır.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Ve o gün ki, onları hep toplanılmış oldukları halde haşredecektir, sonra meleklere der ki: «Ya şunlar, size mi tapar olmuşlardı?»
11.
Ümit Şimşek Meali
O gün Allah herkesi huzurunda toplar, sonra da meleklere, “Bunlar size mi tapıyordu?” diye sorar.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
One Day He will gather them all together, and say to the angels, "Was it you that these men used to worship?"
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Sebe' Sûresi 40. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
Teğâbün sûresi Medine’de nâzil olmuştur. 18 âyettir. İsmini, 9. âyette geçen ve “aldanma, aldatma, kar-zarar” mânasına gelen اَلتَّغَابُنُ (teğâbün) k ...
Yâsîn sûresi, Mekke’de nâzil olmuştur. 83 âyettir. İsmini birinci âyette geçen يٰسٓ (Yâsîn) kelimesinden alır. Resmî sıralamada 36, iniş sırasına gör ...
