Rûm sûresi Mekke’de nâzil
olmuştur. 60 âyettir. İsmini, 2. âyetinde yer alan اَلرُّومُ
(Rûm) kelimesinden alır.
Mushaf tertibine göre 30, nüzûl sırasına göre 84. sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada otuzuncu, iniş sırasına göre seksen dördüncü sûredir. İnşikak sûresinden sonra, Ankebût sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 17. âyetinin Medine’de nâzil olduğuna dair bir rivayet de vardır (nüzûl sebebi için bk. 2-6. âyetlerin tefsiri).
Konusu
Rûm
sûresi, çok mühim bir gaybî hâdiseyi haber vererek başlar. Bu hâdise,
Bizanslılarla İranlılar arasında meydana gelecek savaşta Bizanslıların galip
gelmesidir. Kur’ân-ı Kerîm’in haber verdiği şekilde gerçekleşen bu hâdise,
Kur’an’ın en büyük mûcizelerinden biri olup Peygamberimiz (s.a.s.)’in getirdiği
vahyin doğruluğunu ispat eder. Rûm sûresinde; bir taraftan mü’minleri seven,
onlara yardım eden, onları zafere eriştireceğini va‘deden ve onları cennetle
müjdeleyen; diğer taraftan da âhirete inanmayıp hayatı sadece dünyadan ibaret
sayan kâfirleri cehennemle korkutan Yüce Allah’ın varlığının, birliğinin,
nihâyetsiz kudret ve azametinin delilleri peş peşe serdedilir. İnsanlar böyle
bir Allah’ın dinine girmeye ve o dinin itikâdî, amelî ve ahlâkî gereklerini
yapmaya davet edilir. Bu münâsebetle şirkin tutarsızlığı misallerle izah
edilirken, şirke bulaşmış hastalıklı ruhların içler acısı halleri ortaya konur.
Bunların tedavisi için açık ve anlaşılır reçeteler sunulur. Yine mecbûri
istikâmet olan âhiretin varlığı, tabiatta ve insanlarda durmadan cereyan eden
ölme ve yeniden dirilme delilleriyle ispat edilir. Mahşerdekilerin diliyle
dünyanın bir gün, hatta bir saat gibi çok kısa olduğuna temas edildikten sonra,
gönüller o dehşetli ve sonsuz âhiret âleminin manzalarını ibretle temâşâya,
kulaklar da, bütün bu hususlarda en doğru bilgiyi ve misalleri veren Kur’ân-ı
Kerîm’i dinlemeye yönlendirilir.
55: Kıyâmet koptuğu gün, inkârcı suçlular, dünyada sadece çok kısa bir süre kaldıklarına yemin edecekler. İşte onlar, vaktiyle hayattayken de hep böyle aldanıyor, hep böyle yanlışlara sürüklenip duruyorlardı.
56: Kendilerine ilim ve iman verilmiş olanlar ise şöyle diyecekler: “Siz dünyada ve kabirde Allah’ın kitabında belirlenen yeniden diriliş gününe kadar kaldınız. İşte bugün, size haber verilen o diriliş günüdür. Fakat siz bunu bir türlü anlamaya yanaşmıyordunuz.”
57: Artık o gün, zulmedenlere ileri sürdükleri özürler bir fayda sağlamayacak; onların dünyaya dönüp Allah’ı râzı edecek işler yapma isteklerine de olumlu cevap verilmeyecek.
TEFSİR:
Dünya
ve kabir hayatı, sonsuz âhiret hayatı yanında, sonsuzluğa uzanan bir çizginin
üzerindeki bir noktadan başka bir şey değildir. Gerçekten çok kısadır, fânîdir.
Bahar bulutu ve yaz yağmuru gibi gelip geçicidir. Dünyada veya kabirde
bulunurken bu durum tam fark edilemese bile, mahşer günü âhiret hayatı tüm
dehşetiyle gözler önüne serildiğinde, bu gerçek bütün netliği ile ortaya
çıkacaktır. Hususiyle ömürlerini küfür, şirk ve günahlarla geçirip, cehenneme
müstahak hâle gelmiş kimseler bu hususta son derece mustarip olacaklardır.
Ölümlerinden önce binlerce sene geçmiş olsa bile, dünyada ve kabirde çok kısa
kaldıklarını, hatta buradaki ifadesiyle “bir saat”ten fazla kalmadıklarını
sanacaklardır. Veya dünya hayatının kulluk yapamayacak kadar kısa olduğunu, bu
sebeple ibâdetleri yerine getirmeye fırsat bulamadıklarını söylemeye
çalışacaklardır. Halbuki dünyada nefis ve şeytana uyarak hak yolunu terk
etmişlerdi. Cenâb-ı Hak onların bu itirazlarına şöyle cevap verir:
“…Biz,
size, düşünüp öğüt alacak bir kişinin, düşünüp öğüt alabileceği bir ömür
vermedik mi? Hem size uyarıcı bir peygamber de gelmişti. O halde tadın azabı!
Artık zâlimler için hiçbir yardımcı yoktur.” (Fâtır 35/37)
Onların
bu acıklı durumlarını seyreden ilim ve iman sahipleri, daha vakur ve serinkanlı
bir şekilde, dünya ve kabir hayatının normal şartlar altında geçtiğini, nihâyet
Kur’an’ın va‘dettiği yeniden diriliş gününün vakti geldiğini, işte bu günün de
o yeniden diriliş günü olduğunu, fakat onların dünyadayken böyle bir günün
varlığını kabul etmediklerini söyleyeceklerdir. Artık bu günde ileri
sürecekleri mazeretler zalimlere bir fayda sağlamayacak ve onların tekrar
dünyaya dönüp Allah’ı râzı edecek ameller işleme talepleri de reddedilecektir.
Çünkü onlar, tevbe edip, iman ve sâlih amellere dönmek için verilen tüm
fırsatları kaçırmışlar ve imtihan için tanınan süreyi bitirip, sonucun
açıklanacağı saate ulaşmışlardır.
Bu
sebeple Resûlullah (s.a.s.) şöyle buyurur:
“Dünya
bir saatlik bir süreden ibarettir. Sen onu taatle geçirmeye gayret göster.” (Aclûnî, I,
416)
Sâlih bir kul da ölmek üzereyken şöyle
demiştir:
“Ben
hüzün, keder, hata ve günahlarla dolu olan dünyadan ayrılacağıma üzülmüyorum.
Benim üzüldüğüm şeyler; uykuyla geçirdiğim geceler, oruçsuz geçirdiğim günler
ve zikrullâhtan gâfil kaldığım saatlerdir.”
O halde, getirdiği çeşitli misaller ve yaptığı
açıklamalarla size doğru yolu gösteren Kur’an’ın irşâdına kulak verin:
Kıyâmet koptuğu gün, inkârcı suçlular, dünyada sadece çok kısa bir süre kaldıklarına yemin edecekler. İşte onlar, vaktiyle hayattayken de hep böyle aldanıyor, hep böyle yanlışlara sürüklenip duruyorlardı.
2.
Diyanet Vakfı Meali
Kıyamet koptuğu gün, günahkârlar, (dünyada) ancak pek kısa bir süre kaldıklarına yemin ederler. İşte onlar, (dünyada da haktan) böyle döndürülüyorlardı.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
Kıyamet koptuğu gün suçlular sadece çok kısa bir müddet kalmış olduklarına yemin ederler. Böylece onlar dünyada da aldatılıp haktan döndürülüyorlardı.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
Kıyametin kopacağı gün suçlular, (dünyada) bir andan fazla kalmadıklarına yemin ederler. Onlar (dünyada haktan) işte böyle döndürülüyorlardı.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Kıyamet kopacağı gün günahkarlar dünyada bir saatten fazla durmadıklarına yemin ederler. Onlar önceden de böyle haktan çevriliyorlardı.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
O gün ki saat gelir Kıyamet kopar, mücrimler, bir saatten fazla durmadıklarına yemîn ederler evvel de böyle çeviriliyorlardı
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Kıyametin kopacağı gün günahkârlar bir sâatden başka kalmadıklarına yemîn eder (ler). İşte onlar (dünyâda da haktan) böyle döndürülüyorlar (yalan söylüyorlar) dı.
8.
Hayrat Neşriyat Meali
Kıyâmet koptuğu gün günahkârlar, (dünyada) bir saatten başka kalmadıklarına yemîn eder. İşte (haktan) böyle çevriliyorlardı.
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Kıyamet kopacağı gün, mücrimler (Allah'a eş koşanlar) bir saatten fazla (kabirde veya dünyada) durmadıklarına yemin ederler. Onlar (dünyada iken de, doğruluktan yalan söylemeye), işte böyle çevriliyorlardı.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Ve o gün ki, Kıyamet kopar; günahkârlar (dünyada) bir saatten başka kalmadıklarına yemin ederler. İşte onlar (doğru sözden) böylece çevrilir kimseler olmuşlardı.
11.
Ümit Şimşek Meali
Kıyametin koptuğu gün, mücrimler dünyada bir saatten fazla kalmadıklarına yemin ederler. Önceden de onların böyle tersleri dönüveriyordu.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
On the Day that the Hour (of Reckoning) will be established, the transgressors will swear that they tarried not but an hour: thus were they used to being deluded!
Rasûlullah Efendimiz (s.a.v) şöyle buyurmuşlardır:
“Allah, güzel sesli bir peygamberin, Kur’ân’ı tegannî ile yüksek sesle okumasından râzı olduğu kad ...
“De ki, bilenlerle bilmeyenler hiç bir olur mu? Bunu ancak akıl sahipleri anlar.” (Zümer sûresi (39),9)
İnsanları birbirinden ayıran ve farklı kıla ...
Kur’ân okumanın bir takım usul ve kâideleri vardır. Onu, harflerinin mahreç ve sıfatlarına riâyet edip vakıf, vasıl, sekte vb. tilâvet kâidelerine uya ...
Cenâb-ı Hak şöyle buyurur:
“Ona tam bir sûrette temizlenmiş (yani tertemiz) olanlardan başkası dokunamaz.” (el-Vâkıa 56/79)
Rasûlullah (s.a.v) Efend ...
Kur’ân-ı Kerîm’den hakkıyla istifâde edebilmek, onu kalben ve huşû ile okuyabildiğimiz nisbette gerçekleşir. Kelâmullah’ı okuyan insan Allah Teâlâ’nın ...
Bir mü’min küçük yaşta “Kârî-i Kur’ân” olarak başlar yolculuğuna. Bir müddet sonra kendisinin, âilesinin ve hocalarının fedâkârâne gayretleri ile “Hâf ...
