Rûm sûresi Mekke’de nâzil
olmuştur. 60 âyettir. İsmini, 2. âyetinde yer alan اَلرُّومُ
(Rûm) kelimesinden alır.
Mushaf tertibine göre 30, nüzûl sırasına göre 84. sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada otuzuncu, iniş sırasına göre seksen dördüncü sûredir. İnşikak sûresinden sonra, Ankebût sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 17. âyetinin Medine’de nâzil olduğuna dair bir rivayet de vardır (nüzûl sebebi için bk. 2-6. âyetlerin tefsiri).
Konusu
Rûm
sûresi, çok mühim bir gaybî hâdiseyi haber vererek başlar. Bu hâdise,
Bizanslılarla İranlılar arasında meydana gelecek savaşta Bizanslıların galip
gelmesidir. Kur’ân-ı Kerîm’in haber verdiği şekilde gerçekleşen bu hâdise,
Kur’an’ın en büyük mûcizelerinden biri olup Peygamberimiz (s.a.s.)’in getirdiği
vahyin doğruluğunu ispat eder. Rûm sûresinde; bir taraftan mü’minleri seven,
onlara yardım eden, onları zafere eriştireceğini va‘deden ve onları cennetle
müjdeleyen; diğer taraftan da âhirete inanmayıp hayatı sadece dünyadan ibaret
sayan kâfirleri cehennemle korkutan Yüce Allah’ın varlığının, birliğinin,
nihâyetsiz kudret ve azametinin delilleri peş peşe serdedilir. İnsanlar böyle
bir Allah’ın dinine girmeye ve o dinin itikâdî, amelî ve ahlâkî gereklerini
yapmaya davet edilir. Bu münâsebetle şirkin tutarsızlığı misallerle izah
edilirken, şirke bulaşmış hastalıklı ruhların içler acısı halleri ortaya konur.
Bunların tedavisi için açık ve anlaşılır reçeteler sunulur. Yine mecbûri
istikâmet olan âhiretin varlığı, tabiatta ve insanlarda durmadan cereyan eden
ölme ve yeniden dirilme delilleriyle ispat edilir. Mahşerdekilerin diliyle
dünyanın bir gün, hatta bir saat gibi çok kısa olduğuna temas edildikten sonra,
gönüller o dehşetli ve sonsuz âhiret âleminin manzalarını ibretle temâşâya,
kulaklar da, bütün bu hususlarda en doğru bilgiyi ve misalleri veren Kur’ân-ı
Kerîm’i dinlemeye yönlendirilir.
41: İnsanların işledikleri kötülükler yüzünden karada ve denizde karışıklık ortaya çıktı, düzen bozuldu. Böylece Allah, belki doğru yola dönerler diye, yaptıklarından bir kısmının kötü sonuçlarını onlara tattırıyor.
42: De ki: “Yeryüzünde dolaşın da, daha öncekilerin âkıbeti nasıl olmuş ibretle bakın! Onların çoğu Allah’a orta koşan kimselerdi.”
TEFSİR:
İnsanların
işlediği kötülüklerin, yaptıkları günah, haksızlık ve yanlışların hem dünyada
hem de âhirette fenâ neticeleri olmaktadır. Burada sadece olayın dünya kısmından
söz edilir. Ancak ibret olsun diye dünyada iken verilen cezalar için “bir
kısmı” denmekle, esas cezanın âhirette olacağına işaret edilir. Cezanın bir
kısmının dünyada verilmesi, zâhiren musîbet gibi gözükse de bir ilâhî rahmet
tecellisidir. Çünkü Allah, bu vesileyle kullarının günahları terk edip doğru
yola gelmelerini istemektedir.
“Kara
ve deniz” lafızları umûmi bir mâna ifade etmekte olup, yeryüzünde, denizde,
havada; ferdî, ailevî ve içtimâî hayatta; devletler arası iktisâdî, siyâsi ve
askerî münâsebetlerde; bilim ve teknoloji ile alakalı gelişmelerin hayata menfi
yansımalarında tezâhür eden tüm bozulmaları ve çürümeleri içine almaktadır.
Buna göre insanların yaptıkları yanlış uygulamalar neticesinde dünya hayatında
karşımıza çıkan bozulma ve çürümeye şu misalleri verebiliriz:
›Karada ve
denizde tufan çıkması endişesi; bazı arazilerin bitki bitirmez duruma gelmesi,
tatlı suların tuzlu su haline dönüşmesi ve kaynak sularının azalması.
›Gerek
şehirlerde gerekse kırsal kesimde bozulmanın yaşanması; kıtlık, yangın, sel
gibi felâketlerin ve ölümlerin çoğalması; geçim sıkıntısının artması ve her
şeyin bereketinin kaçması.
›Tamamen
maddeci bir anlayışa dayanan teknolojik gelişmelerin ve çılgınca faaliyetlerin
insanlığı daha önce hayal bile edemediği çevresel felâketlerle karşı karşıya
getirmesi. Bu bağlamda toprağın, havanın ve suyun sanayi atıkları ve şehir
çöpleri yüzünden dizginlenemeyen bir şekilde kirlenmesi; bitki örtüsü ve
denizlerin artan bir şekilde zehirlenip yok olması.
›Dehşet verici
sonuçlarıyla dünya gündeminden düşmeyen bir husus olan ozon tabakasının
delinmesi.
›Yaygın
uyuşturucu ve görünürde faydalı gibi gözüken ilaç kullanımı sebebiyle insanın
kendi bedeninde ortaya çıkan her türlü genetik bozukluklar ve insanlara yararlı
birçok hayvan türünün giderek yok olması. Bütün bunlara, insanın sosyal
hayatındaki hızlı bozulma ve çürüme, cinsî sapıklıklar, suçlar ve şiddet ve son
safhada nükleer dehşet de ilave edilebilir.
Bunların
tümü, netice itibariyle insanın Allah’a ve manevî ve ahlâkî değerlere karşı
umursamazlığının ve bunun yerine, “maddî ilerleme”yi tek mühim hedef sayan
telakkilere mahkûmiyetinin fecî bir âkıbetidir.
Eğer insanlar Allah Teâlâ’nın tâlimatları
istikâmetinde bir hayat sürebilseler ve dünya imkânlarını, onları yaratıp
meccânen hizmetlerine âmâde kılan Yüce Yaratıcı’nın emir ve yasakları
doğrultusunda yerli yerince kullanabilecek olsalar, şüphesiz ki bu yöndeki
başarıları nispetinde bozulmanın daha az olması ve dünya hayatının bir cennet
hayatına dönüşmesi ihtimalden uzak değildir. Yoksa buradan Kur’an’ın bilim,
teknoloji ve maddî ilerlemeye karşı olduğu tarzında bir netice çıkarmak doğru
değildir. Eğer insanlar bu dünyada yaşayacaklarsa, dünyanın her türlü imkânını
kullanacaklardır. Kur’an’ın onlardan istediği, ister maddî ister manevî olsun
hayatın her sahasıyla alakalı ilâhî ölçülere dikkat etmeleri, günümüzde
karşımıza çıkan acı manzaralar gibi, ölçüleri tanımayıp bir bozgunluk ve
çürümeye sebebiyet vermemeleridir. Bunun faydası kendilerine döneceği gibi,
attığı taş dönüp kafasına çarpan kişi misâlinde olduğu üzere, bunun zararı da
yine dünyada kısmen, âhirette ise bütünüyle kendilerine dönecektir. Dolayısıyla
tek kurtuluş yolu, tüm insanlık olarak Allah’a dönmek, Allah’ın dinine
sarılmak, tüm varlığı O’nun bir emâneti olarak algılamak ve her birini
yaratılış gâyesi istikâmetinde yerli yerince kullanmaktır. Ancak daha önce
gelip geçmiş toplumlara baktığımızda pek müspet sonuçlarla karşılaşmak mümkün
olmamaktadır. Onların çoğunun müşrik oldukları, kâinattaki ilâhî nizamı
görmezden gelen çok yanlış bir anlayışa saptıkları ve bu sebeple hem dünya hem
de âhiretlerini mahvettikleri görülmektedir. Günümüz insanına ve bundan sonra
geleceklere düşen onların bu hazin âkıbetlerinden gereken dersi alabilmek ve
Hakk’ın nizamına tâbi olabilmektir:
Kul sîrû fî-l-ardi fenzurû keyfe kâne ‘âkibetu-lleżîne min kabl(u)(c) kâne ekśeruhum muşrikîn(e)
1.
Ömer Çelik Meali
De ki: “Yeryüzünde dolaşın da, daha öncekilerin âkıbeti nasıl olmuş ibretle bakın! Onların çoğu Allah’a orta koşan kimselerdi.”
2.
Diyanet Vakfı Meali
(Resûlüm!) De ki: Yeryüzünde gezip dolaşın da, daha öncekilerin âkıbetleri nice oldu, görün. Onların çoğu müşrik idi.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
De ki: "Yeryüzünde dolaşın da daha öncekilerden çoğu ortak koşan (müşrik) olanların sonunun nasıl olduğuna bir bakın."
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
De ki: “Yeryüzünde dolaşın da önceki milletlerin sonlarının nasıl olduğuna bakın.” Onların çoğu Allah’a ortak koşan kimselerdi.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
De ki, yeryüzünde bir gezin de bakın, bundan öncekilerin sonu nasıl olmuş! Onların pek çoğu müşrik idiler.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
De ki Arzda bir gezin de bakın: bundan evvelkilerin akıbeti nasıl olmuş? Onların ekserisi müşrik idiler
7.
Hasan Basri Çantay Meali
De ki: «Arzda gezib dolaşın da daha evvel (geçen) lerin aakıbeti nice oldu, görün. Onların çoğu müşriklerdi.
8.
Hayrat Neşriyat Meali
(Ey Resûlüm!) De ki: Yeryüzünde dolaşın da, öncekilerin âkıbeti nasıl olmuş, bakın! Onların çoğu müşrik kimseler idi.
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
(Ey Rasûlüm, Mekke'lilere) de ki: Yer yüzünde gezib dolaşın da, bundan evvelkilerin akıbeti nasıl olmuş, bir bakın (ve nasıl helâk edildiklerini bir düşünün). Onların çoğu müşrikler idi.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
De ki: «Yeryüzünde gezip dolaşın da bakınız ki, bundan evvelkilerin akibeti nasıl olmuştur? Onların ekserisi müşrik kimseler idi.»
11.
Ümit Şimşek Meali
De ki: Yeryüzünde gezin de, daha öncekilerin sonlarının nasıl olduğuna bir bakın. Onların çoğu Allah'a ortak koşan kimselerdi.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
Say: "Travel through the earth and see what was the end of those before (you): Most of them worshipped others besides Allah."
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Rûm Sûresi 42. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
"Meryem oğlu İsa da: “Ey İsrâiloğulları! Ben size Allah tarafından gönderilmiş bir peygamberim; daha önce inen Tevrat’ı doğrulamak ve benden sonra g ...
"Allah’a ve Rasûlü’ne gerektiği gibi inanır, mallarınızla ve canlarınızla Allah yolunda cihâd edersiniz. Eğer bilirseniz, sizin için hayırlı olan bu ...
