Kâf
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 45 âyettir. İsmini 1. âyette geçen ق(Kāf)
harfinden alır. Resmî tertîbe göre 50, iniş sırasına göre 34. sûredir.
Nuzül
Mürselât sûresinden sonra ve Beled’den önce Mekke’de nâzil olmuştur. Allah’ın gökleri ve yeri altı günde yarattığı, yorulduğu için de yedinci gün dinlendiği şeklindeki yahudi inancını reddeden 38. âyetin Medine’de indiğine dair bir rivayet vardır. Bu rivayet, Mekke döneminde halkın böyle bir bilgiye sahip bulunmadıkları için onu reddeden bir âyetin gelmesinin de uzak ihtimal olduğu düşüncesine dayanmaktadır. İbn Âşûr’un da haklı olarak ifade ettiği gibi, bu gerekçe 38. âyetin Medine’de geldiğini göstermez; çünkü Mekkeliler’in çevreyle kültürel ilişkileri vardı, bu bilgiyi Medine civarındaki yahudilerden öğrenmiş olabilirlerdi; ayrıca Allah Teâlâ her şeyi biliyordu ve gerekli gördüğü için bu inancı reddeden bir âyet gönderebilirdi (XVI, 274).
Konusu
Kudretinin
delilleri serdedilerek Allah Teâlâ’nın ölüleri diriltmeye kadir olduğu
vurgulanır. Buna rağmen gerçeği inkâr edenlerin hem dünyadaki şaşkın ve perişan
halleri, hem de mahşer yerindeki hazin durumları gözler önüne serilir. Cennete
girebilecek takvâ sahiplerinin mühim vasıfları ve orada onlara ikram edilecek
nimetlerden bahsedilir. Zira insana şah damarından daha yakın olan, onun bütün
gizliliklerini bilen, bununla birlikte vazifelendirdiği meleklerle de
insanların bütün yapıp ettiklerini kayıt altına alan Allah, o gün herkese hak
ettiği karşılığı verecek, kimseye en küçük bir haksızlık yapılmayacaktır. O
halde kıyametin, mahşerin ve cehennemin dehşetli manzaralarını tefekkürle
uyanarak Cenâb-ı Hakk’a samimi kulluk, hamd ve tesbihin şimdi tam zamanıdır. Bu
fırsatı iyi değerlendirmek gerekir.
Fazileti
Sahâbe döneminden beri Kur’an’ı düzenli ve devamlı okuyan müslümanlar, günlük okunacak bölümleri, sûrelerin uzunluklarını göz önüne alarak ayırmışlar, bu ayırmaya tahzîb, her bölüme de hizb demişlerdir. İlk bölüm üç sûredir: Bakara, Âl-i İmrân ve Nisâ. İkinci bölüm beş sûredir: Mâide, En‘âm, A‘râf, Enfâl, Tevbe (Berâe). Üçüncü bölüm yedi sûredir: Yûnus, Hûd, Yûsuf, Ra‘d, İbrâhim, Hicr, Nahl. Dördüncü bölüm dokuz sûredir: İsrâ, Kehf, Meryem, Tâhâ, Enbiyâ, Hac, Mü’minûn, Nûr, Furkån. Beşinci bölüm on bir sûredir: Şuarâ, Neml, Kasas, Ankebût, Rûm, Lokmân, Secde, Ahzâb, Sebe’, Fâtır, Yâsîn. Altıncı bölüm 13 sûredir: Sâffât, Sâd, Zümer, Mü’min (Gåfir), Fussılet, Şûrâ, Zuhruf, Duhân, Câsiye, Ahkåf, Muhammed, Fetih, Hucurât. Bundan sonraki bölümlerin genel adı “mufassal”dır; bunların uzun olanları Kåf, vasat (orta uzunlukta olanları) Abese, kısa (kısâr) olanları ise Duhâ sûreleri ile başlamaktadır. Mufassal genel bölümünün başında Hucurât mı yoksa Kåf mı bulunduğu konusunda görüş ayrılığı bulunmakla beraber çoğunluk Kåf sûresini mufassal bölümünün ilk sûresi olarak kabul etmişlerdir (İbn Kesîr, VII, 370-371; İbn Âşûr, XXVI, 214). Kåf sûresini, Hz. Peygamber’in cuma hutbesinde, kurban ve ramazan bayramlarında, sabah namazının farzında sık sık okuduğuna dair sağlam rivayetler vardır (Müslim, “Salât”, 165-171).
6: Peki onlar, üzerlerinde yükselip giden göğü nasıl mükemmel bir nizam içinde binâ ettiğimize, onu yıldızlarla nasıl süslediğimize ve onda en küçük bir çatlağın, kusur ve düzensizliğin olmadığına ibretle bakmazlar mı?
7: Yeryüzünü de döşedik, oraya sağlam dağlar yerleştirdik, orada gönüller, gözler açan her türlü bitkiyi çift çift bitirdik.
8: Bütün bunları, Allah’a yönelecek her bir kula, kalp gözünü açıp ilâhî kudretin büyüklüğünü gösterecek bir delil ve ders alınacak bir öğüt olması için yaptık.
TEFSİR:
Gökle
alakalı üç hususa dikkat çekilir: Binâ edilmesi, yıldızlarla süslenmesi, onda
hiçbir çatlağın, yarığın, ayıp ve kusurun olmaması. Buna mukâbil yeryüzü ile
alakalı da üç husus dile getirilir: Yayılıp döşenmesi, içine sabit sapasağlam
dağların yerleştirilmesi, orada gözler, gönüller açan, huzur ve neş’e veren her
güzel çiftten sevimli bitki ve canlıların yaratılıp çıkarılması. Buna göre
yeryüzü için zikredilen “yayıp döşeme”, gök için zikredilen “binâ edilmenin”
mukabilidir. Çünkü اَلْمَدُّ (medd), koymak ve
yerleştirmek, اَلْبِنَاءُ (binâ) ise kaldırmak
ve dikmek demektir. Dağlar, yerde sabittir. Yıldızlar da gökte yer almış ve
göğü süslemişlerdir. Yeryüzünde “bitkileri bitirme”, yeri yarmak mânasına
gelir. Nitekim “Biz yağmuru şarıl şarıl akıtıyoruz. Sonra toprağı uygun
şekilde yarıyoruz” (Abese 80/25-26) âyeti bunu beyân eder ki, gökleri
deliksiz gediksiz yaratmanın zıddı bir durumdur. Gök ve yer için zikredilen bu
hususiyetlerin her biri insan için de geçerlidir. Nitekim o gök gibi bina
edilmiş ve yer gibi yayılıp döşenmiştir. Onda burun ve kulak gibi sabit,
gözbebeği ve dil gibi hareketli, kafatası gibi deliksiz azalar; kılların
altında bulunan deri gibi dokunmuş örtüler ve burun delikleri, gözenekler, ağız
ve sâire gibi yarılmış, delinmiş uzuvlar vardır. Bütün bunlar, Rabbine gönül
verecek, tüm varlığı ile Mevlâsı’na yönelecek her kulun gözüne hakikatleri
göstermek, basîretini açmak, fikrini ve zihnini harekete geçirmek, öğüt vermek,
ibret verici bir delil ve hatırlatma vesilesi kılmak hikmetine matuftur.
Dolayısıyla gökte ve yeryüzünde birbirine zıt şeyler yaratmaya kadir olan
Allah, bu bedenleri de öldürdükten sonra diriltmeye ve onlara yeniden ruh
üflemeye kadirdir.
Şâir
ne güzel öğüt verir:
“Sirr-i
takdir-i vukuât-ı cihândır nazar et
Çeşm-i
ibret gibi hiç âdeme mîzân olmaz.” (Gâlib, Lefkoçyalı Mustafa)
“Etrafına
bir bak! Gördüğün her şey Allah’ın takdirinden birer eserdir. Allah’ın
büyüklüğünü ve kudretini anlayabilmek için bunlara ibret alıcı bir gözle bakmak
kadar isâbetli bir ölçü olamaz.”
Bütün bunları, Allah’a yönelecek her bir kula, kalp gözünü açıp ilâhî kudretin büyüklüğünü gösterecek bir delil ve ders alınacak bir öğüt olması için yaptık.
2.
Diyanet Vakfı Meali
Allah'a yönelen her kula gönül gözünü açmak ve ibret vermek için (bütün bunları yaptık).
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
7,8. Allah'a yönelen her kula öğüt ve bir belge olarak yeryüzünü yaydık, oraya sabit dağlar yerleştirdik, orada her güzel türden yetiştirdik.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
Bütün bunlar, içtenlikle Allah’a yönelen her kulun gönül gözünü açmak ve ona öğüt ve ibret vermek içindir.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Bunlar, Allah'a yönelen her kula gönül gözünü açmak ve ona ibret vermek içindir.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Gözler gönüller açar, yaradanın kudretini ıhtar eder, dersler verir birer nişanei basîret ve nümunei ıbret olmak üzere, hakka yüz tutan her kul için
7.
Hasan Basri Çantay Meali
(Biz, bütün bunları) tâatımıza dönen her kulun kalb gözünü açmak, (ona) ibret vermek için (yapdık).
8.
Hayrat Neşriyat Meali
(Bütün bunlar, Rabbine) yönelen her kula basîreti(ni) açmak ve (ona) ibret vermek içindir.
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Bütün bunları, hakka ve hakikata dönen her kul için (Allah'ın kudretini görüp anlamaya) bir ihtar ve ibret dersi olsun diye yaptık.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
(Bunları) hakka müteveccih olan her bir kul için bir ibret ve bir mev'iza olarak (vücûda) getirdik.
11.
Ümit Şimşek Meali
Hakka yönelecek herbir kulun gönül gözünü açsın ve ibret olsun diye.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
To be observed and commemorated by every devotee turning (to Allah..
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Kaf Sûresi 8. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
Kur’ân-ı Kerîm, Allah Teâlâ tarafından biz insanlara gönderilmiş büyük bir hidâyet rehberidir. Allâh’ın kelâmıdır. Gökten indirilmiş, sağlam bir iptir ...
