Kâf
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 45 âyettir. İsmini 1. âyette geçen ق(Kāf)
harfinden alır. Resmî tertîbe göre 50, iniş sırasına göre 34. sûredir.
Nuzül
Mürselât sûresinden sonra ve Beled’den önce Mekke’de nâzil olmuştur. Allah’ın gökleri ve yeri altı günde yarattığı, yorulduğu için de yedinci gün dinlendiği şeklindeki yahudi inancını reddeden 38. âyetin Medine’de indiğine dair bir rivayet vardır. Bu rivayet, Mekke döneminde halkın böyle bir bilgiye sahip bulunmadıkları için onu reddeden bir âyetin gelmesinin de uzak ihtimal olduğu düşüncesine dayanmaktadır. İbn Âşûr’un da haklı olarak ifade ettiği gibi, bu gerekçe 38. âyetin Medine’de geldiğini göstermez; çünkü Mekkeliler’in çevreyle kültürel ilişkileri vardı, bu bilgiyi Medine civarındaki yahudilerden öğrenmiş olabilirlerdi; ayrıca Allah Teâlâ her şeyi biliyordu ve gerekli gördüğü için bu inancı reddeden bir âyet gönderebilirdi (XVI, 274).
Konusu
Kudretinin
delilleri serdedilerek Allah Teâlâ’nın ölüleri diriltmeye kadir olduğu
vurgulanır. Buna rağmen gerçeği inkâr edenlerin hem dünyadaki şaşkın ve perişan
halleri, hem de mahşer yerindeki hazin durumları gözler önüne serilir. Cennete
girebilecek takvâ sahiplerinin mühim vasıfları ve orada onlara ikram edilecek
nimetlerden bahsedilir. Zira insana şah damarından daha yakın olan, onun bütün
gizliliklerini bilen, bununla birlikte vazifelendirdiği meleklerle de
insanların bütün yapıp ettiklerini kayıt altına alan Allah, o gün herkese hak
ettiği karşılığı verecek, kimseye en küçük bir haksızlık yapılmayacaktır. O
halde kıyametin, mahşerin ve cehennemin dehşetli manzaralarını tefekkürle
uyanarak Cenâb-ı Hakk’a samimi kulluk, hamd ve tesbihin şimdi tam zamanıdır. Bu
fırsatı iyi değerlendirmek gerekir.
Fazileti
Sahâbe döneminden beri Kur’an’ı düzenli ve devamlı okuyan müslümanlar, günlük okunacak bölümleri, sûrelerin uzunluklarını göz önüne alarak ayırmışlar, bu ayırmaya tahzîb, her bölüme de hizb demişlerdir. İlk bölüm üç sûredir: Bakara, Âl-i İmrân ve Nisâ. İkinci bölüm beş sûredir: Mâide, En‘âm, A‘râf, Enfâl, Tevbe (Berâe). Üçüncü bölüm yedi sûredir: Yûnus, Hûd, Yûsuf, Ra‘d, İbrâhim, Hicr, Nahl. Dördüncü bölüm dokuz sûredir: İsrâ, Kehf, Meryem, Tâhâ, Enbiyâ, Hac, Mü’minûn, Nûr, Furkån. Beşinci bölüm on bir sûredir: Şuarâ, Neml, Kasas, Ankebût, Rûm, Lokmân, Secde, Ahzâb, Sebe’, Fâtır, Yâsîn. Altıncı bölüm 13 sûredir: Sâffât, Sâd, Zümer, Mü’min (Gåfir), Fussılet, Şûrâ, Zuhruf, Duhân, Câsiye, Ahkåf, Muhammed, Fetih, Hucurât. Bundan sonraki bölümlerin genel adı “mufassal”dır; bunların uzun olanları Kåf, vasat (orta uzunlukta olanları) Abese, kısa (kısâr) olanları ise Duhâ sûreleri ile başlamaktadır. Mufassal genel bölümünün başında Hucurât mı yoksa Kåf mı bulunduğu konusunda görüş ayrılığı bulunmakla beraber çoğunluk Kåf sûresini mufassal bölümünün ilk sûresi olarak kabul etmişlerdir (İbn Kesîr, VII, 370-371; İbn Âşûr, XXVI, 214). Kåf sûresini, Hz. Peygamber’in cuma hutbesinde, kurban ve ramazan bayramlarında, sabah namazının farzında sık sık okuduğuna dair sağlam rivayetler vardır (Müslim, “Salât”, 165-171).
30: O gün cehenneme: “Doldun mu?” diye soracağız, o da her seferinde: “Daha yok mu?” diye nâra atacak!
TEFSİR:
Cehennemin
verdiği cevabı iki türlü anlamak mümkündür:
›“Artık ağzıma kadar doldum. İçimde daha fazla insana yer kalmadı.”
Çünkü orasını kâfirler ve günahkârlar iğne ucu kadar boş yer kalmayıncaya kadar
doldurmuş olacaklardır. Zira Cenâb-ı Hakk’ın cehennemi insan ve cinlerle tıka
basa dolduracağı vaadi vardır. (bk. Secde 32/13)
›“Daha ne kadar kâfir, günahkâr varsa hepsini alın gelin. Bende
hepsi için yer bulunur.”
Resûlullah
(s.a.s.) bu âyeti şöyle tefsir etmiştir:
“Cehennemlikler
oraya atıldıkça cehennem durmadan «Daha fazlası yok mu» diye söylenecek.
Nihâyet Allah Teâlâ cehennemin üzerine basacak, bu defa da «Artık yetişir,
yetişir» diyecek.” (Buhârî, Tefsir 30/1; Müslim, Cennet 37, 38)
Nitekim
âyet-i kerîmelerde de sık sık “Sanki cehennemde kâfirlere yer yok mu?”
(Ankebût 29/68), “Sanki cehennemde büyüklük taslayanlara yer yok mu?” (Zümer
39/60) ifadesi tekrarlanır.
Efendimiz (s.a.s.), bir başka hadis-i şerifinde
şöyle buyurur:
“Cennet ile cehennem münâkaşa ettiler. Cehennem:
«−Bende zorbalar ve kibirliler var» dedi. Cennet:
«−Bende zayıflar ve yoksullar var» dedi.
Bunun üzerine Allah Teâlâ onların çekişmesini şöyle
hâlletti:
«−Ey cennet! Sen benim rahmetimsin, dilediğime
seninle merhamet ederim. Ey cehennem! Sen de benim azâbımsın. Dilediğime
seninle azâb ederim. Ben, her ikinizi de dolduracağım.»” (Müslim,
Cennet 34; Buhârî, Tefsir 50/1)
İnkâr edenlerin fecî âkibeti budur. İman ve takvâ
üzere bir hayat sürenlere gelince:
Yevme nekûlu licehenneme heli-mtele/ti ve tekûlu hel min mezîd(in)
1.
Ömer Çelik Meali
O gün cehenneme: “Doldun mu?” diye soracağız, o da her seferinde: “Daha yok mu?” diye nâra atacak!
2.
Diyanet Vakfı Meali
O gün cehenneme «Doldun mu?» deriz. O da «Daha var mı?» der.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
O gün cehenneme: "Doldun mu?" deriz, o: "Daha var mı?" der.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
O gün Cehenneme, “Doldun mu?” deriz. O da, “daha var mı?” der.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Biz O gün cehenneme: "Doldun mu?" diyeceğiz. O da: "Daha fazla var mı?" diyecektir.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
O gün ki Cehenneme doldunmu? diyeceğiz, o, daha ziyade varmı? diyecek
7.
Hasan Basri Çantay Meali
O gün cehenneme «Doldun mu?» diyeceğiz. O da «Daha var mı?» diyecek!
8.
Hayrat Neşriyat Meali
O gün Cehenneme: “Doldun mu?” deriz; (o da:) “Daha var mı?” der!
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
O gün cehenneme: “- Doldun mu?” diyeceğiz. O, “- Daha ziyade var mı?” diyecek.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
O gün ki, cehenneme deriz ki: «Doluverdin mi?» O da der ki: «Daha ziyâde var mı?»
11.
Ümit Şimşek Meali
Biz o gün Cehenneme “Doldun mu?” dedikçe, o “Daha yok mu?” der.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
One Day We will ask Hell, "Art thou filled to the full?" It will say, "Are there any more (to come)?"
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Kaf Sûresi 30. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
Teğâbün sûresi Medine’de nâzil olmuştur. 18 âyettir. İsmini, 9. âyette geçen ve “aldanma, aldatma, kar-zarar” mânasına gelen اَلتَّغَابُنُ (teğâbün) k ...
Yâsîn sûresi, Mekke’de nâzil olmuştur. 83 âyettir. İsmini birinci âyette geçen يٰسٓ (Yâsîn) kelimesinden alır. Resmî sıralamada 36, iniş sırasına gör ...
