Ankebût
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 69 âyettir. İsmini, 41. âyetinde misâli verilen
örümcek mânasındaki اَلْعَنْكَبُوتُ
(ankebût) kelimesinden alır. Mushaf tertîbine göre 29, iniş sırasına göre 85.
sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada yirmi dokuzuncu, iniş sırasına göre seksen beşinci sûredir. Rûm sûresinden sonra, Mutaffifîn sûresinden önce ağırlıklı görüşe göre– Mekke’de inmiştir. Tamamının Medine’de indiği de söylenmektedir. Bir rivayete göre büyük bir bölümü Mekke’de, baş tarafından on veya on bir âyeti de Medine’de inmiştir. Aksine ilk dokuz âyetinin Mekke’de, daha sonraki kısmının Medine’de indiği de söylenmiştir. Bu rivayetlerden çıkan sonuca göre tamamı hicretin hemen öncesine ve/veya sonrasına denk gelen bir zaman dilimi içinde inmiştir.
Konusu
Sûre,
hak katında makbûl bir imanın özelliklerinden bahseder. Buna göre sadece dil
ile “inandık” demek yeterli değildir. Dünya hayatında bir kısım imtihan ve
sorumluluklarla imanlar sınanacak, yalancılarla doğru söyleyenler birbirinden
tefrik edilecek ve bu imtihanlardan başarıyla geçenlere “mü’min mührü”
vurulacaktır. Sûrede Hz. Nûh, Hz. İbrâhim, Hz. Lût, Hz. Şuayb ve Hz. Mûsâ’nın
kıssalarından kısa kısa tesirli alıntılar yapılarak “iman-küfür” ayırımı iyice
netleştirilir. Son olarak hakiki imanın meyveleri sadedinde Allah’tan başka bir
şeye gönül bağlamamak; namazı dosdoğru kılmak; Kur’ân-ı Kerîm’in en büyük
mûcize olduğunu kabulle onun getirdiği hidâyetten istifade etmek; sadece gerçek
bir iman ve ona bağlı sâlih amellerin, sabır ve Allah’a tevekkül gibi ahlâkî
güzelliklerin fayda vereceği âhiret gününe hazırlanmak hususları hatırlatılır.
Yaşanılan ülkedeki şartlar, dinî vecîbeleri yerine getirmeye müsait değilse,
Allah’ın arzının geniş olduğu hatırlatılarak daha iyi bir müslümanlık için
hicret tavsiye edilir. Hepsinin ötesindeki en büyük gâye ise Allah’ın varlığını,
birliğini ve sonsuz kudretini tanımak, gerçek hayatın âhiret hayatı olduğunu
bilmek ve sadece başımız dara düşünce değil dâimâ halisane bir şekilde olarak
O’nun huzurunda boynu bükük bir kul olabilmektir. Niyet ve iradesini bu
istikâmete yönlendiren kullarına Rabbimiz başarı müjdesi vermektedir.
Fazileti
Dârekutnî’nin Sünen’inde (II, 64) nakledilen bir hadise göre Hz. Âişe, “Resûlullah aleyhisselâm, güneş ve ay tutulmalarında dört rükûlu, dört secdeli iki rek‘at namaz kılar, bu namazın ilk rek‘atında Ankebût veya Rûm sûresini, ikinci rek‘atında Yâsîn sûresini okurdu” demiştir.
50: İnkârcılar: “Muhammed’e Rabbinden bir kısım mûcizeler verilse ya!” diyorlar. De ki: “Mûcizeleri yaratmak ve indirmek ancak Allah’ın irade ve kudretine bağlıdır. Ben ise, gerçeği apaçık tebliğ eden bir uyarıcıyım.”
51: Hem, kendilerine okunan bu kitabı sana indiriyor olmamız onlara mûcize olarak yeterli değil mi? Hiç şüphesiz bunda iman eden bir toplum için elbette bir rahmet ve öğüt vardır.
52: De ki: “Benimle sizin aranızda şâhit olarak Allah yeter. O göklerde ve yerde ne varsa hepsini bilir. Bâtıla inanıp Allah’ı inkâr edenler yok mu, gerçekten zarara uğrayıp kendilerini helâke sürükleyenler işte onlardır.”
TEFSİR:
Müşrikler,
Peygamberimiz (s.a.s.)’den, Hz. Mûsâ’ya verilen asâ, Hz. Sâlih’e verilen deve,
Hz. İsa’ya verilen ölüleri diriltme gibi hissî mûcizeler getirmesini
istiyorlardı. Halbuki devamlı surette kendilerine okunan ve okunacak olan
Kur’ân-ı Kerîm en büyük mûcize olarak karşılarında durmaktadır. Hissî
mûcizeler, belki gösterildikleri an bir tesir icra ettiler, sonra tarihin
sayfaları arasında kaldılar. Fakat akla, ilim ve irfana hitap eden Kur’ân-ı
Kerîm’in mûcizeliği hiçbir zaman eskimeyecek, her an canlılığını koruyarak
kıyâmete kadar devam edecektir. Dolayısıyla Resûl-i Ekrem (s.a.s.)’in en büyük
mûcizesi Kur’ân-ı Kerîm’dir. İnsanlara asıl lâzım olan da gelip geçici hissî
mûcizeler değil, benzerini asla ortaya koyamayacakları ve hayatın her alanında
feyzinden istifade edecekleri bu mûcizedir. Kur’an akla ve kalbe hitap eder.
Beşeriyetin dünya huzuru ve âhiret saadeti için lâzım gelen doğru akîde ve
nizamlı bir hayatın kâidelerini bildirir. Kur’an’ın bu hususiyeti burada iki
kelimeyle beyân edilmiştir:
Rahmet,
Zikrâ: öğüt, ders ve ibret.
Kur’an’ın
rahmet olması, kulların dünya ve âhirette ilâhî rahmete erişmelerini sağlayacak
doğru yolu göstermesidir. Mü’minler onun tâlimatlarına tâbi olarak Allah’ın
sınırsız rahmet ve sayısız lutuflarına nâil olurlar. Öğüt olması ise Kur’an
uslubunun karakteristik bir özelliğidir. O başından sonuna kadar akıl
sahiplerine öğütler verir, onlara apaçık deliller ve belgeler sunar; gerekli
her hususta tesirli ve tatmin edici dersler verir. Hz. Muhammed (s.a.s.)’in
peygamber, ona inen Kur’an’ın da vahiy mahsûlü olduğunun en büyük şâhidi,
göklerin ve yerin bütün esrârını bilen Allah’tır. Dinî gerçeklere uyanlar,
dünya ve âhiretin nimetlerine gark olacakları gibi, dinin apaçık gerçeklerini
bir tarafa bırakıp bâtıl yollara sapanlar da kesinlikle zarara uğrayacaklardır.
Hal
böyleyken, işledikleri bunca günaha rağmen, hâlâ başlarına bir felâketin
inmediğini görüp bundan cesâret alan zâlimler, Peygamber’e karşı küstahça
meydan okuyorlar:
Eve lem yekfihim ennâ enzelnâ ‘aleyke-lkitâbe yutlâ ‘aleyhim(c) inne fî żâlike lerahmeten veżikrâ likavmin yu/minûn(e)
1.
Ömer Çelik Meali
Hem, kendilerine okunan bu kitabı sana indiriyor olmamız onlara mûcize olarak yeterli değil mi? Hiç şüphesiz bunda iman eden bir toplum için elbette bir rahmet ve öğüt vardır.
2.
Diyanet Vakfı Meali
Kendilerine okunmakta olan Kitab'ı sana indirmemiz onlara yetmemiş mi? Elbette iman eden bir kavim için onda rahmet ve ibret vardır.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
Kendilerine okunan bir Kitap'ı sana indirmiş olmamız onlara yetmiyor mu? Bunda, inanan topluluk için rahmet ve ibret vardır.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
Kendilerine okunan kitabı sana indirmiş olmamız onlara yetmedi mi? Şüphesiz bunda inanan bir kavim için bir rahmet ve bir öğüt vardır.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Sana indirdiğimiz ve onlara okunmakta olan kitap, kendilerine yetmedi mi? Bunda iman edecek bir kavim için elbette bir rahmet ve öğüt vardır.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Yetişmedi mi daha onlara ki sana kitab indirdik, karşılarında okunup duruyor? Şübhesiz ki onda iyman edecek bir kavm için muhakkak bir rahmet ve ilâhî bir ıhtar var
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Sana indirdiğimiz o kitâb — ki (müstemirren) karşılarında okunub duruyor — onlara kâfi gelmedi mi? Onda îman edecek bir kavm için elbette (büyük) bir rahmet (ve ni'met) ve bir öğüt var.
8.
Hayrat Neşriyat Meali
Şübhesiz bizim sana indirdiğimiz (ve) kendilerine okunup durmakta olan bu Kitab, onlara yetmedi mi? Şübhesiz bunda, îmân edecek bir kavim için, gerçekten bir rahmet ve bir nasîhat vardır.
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Sana indirdiğimiz bu Kur'an, o mucize istiyenlere karşı okunub dururken, (hâlâ mucize olarak) kendilerine kâfi gelmedi mi? Şübhesiz ki Kur'an'da, iman edecek bir millet için büyük bir rahmet ve bir öğüd var.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Onlara kafi gelmedi mi ki, şüphesiz Biz senin üzerine kitabı indirdik, onlara karşı tilâvet olunmaktadır. Muhakkak ki, onda imân eden bir kavim için elbette bir rahmet ve bir nasihat vardır.
11.
Ümit Şimşek Meali
Kendilerine okunan kitabı sana indirmiş olmamız onlara yetmedi mi? İman edecek bir topluluk için, hiç kuşkusuz, onda bir rahmet ve öğüt vardır.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
And is it not enough for them that we have sent down to thee the Book which is rehearsed to them? Verily, in it is Mercy and a Reminder to those who believe.
Allah Teala’nın Cennet’te mü’minlere hazırladığı nimetler ile ilgili ayet ve hadisler.
CENNET NİMETLERİ İLE İLGİLİ AYETLER
“Allah'ın azâbından korku ...
İhlas suresi, Mekke döneminde nüzul olmuştur. İhlas suresi, 4 âyettir. İhlâs, samimi olmak, dine içtenlikle bağlanmak demektir. Allah’a bu sûrede an ...
Yasin-i şerif (Yasin suresi), Mekke’de nâzil olmuştur. 83 âyettir. İsmini birinci âyette geçen يٰسٓ (Yâsîn) kelimesinden alır. Resmî sıralamada 36, in ...
Yasin-i şerif (Yasin suresi), Mekke’de nâzil olmuştur. 83 âyettir. İsmini birinci âyette geçen يٰسٓ (Yâsîn) kelimesinden alır. Resmî sıralamada 36, in ...
