Şûrâ
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 53 âyettir. İsmini 38. ayette geçen,“müşavere etmek, danışmak” mânalarına gelen,
yapılacak işlere karar vermede ve devlet yönetiminde çok önemli bir yeri olan اَلشُّورٰي (şûrâ) kelimesinden alır. Resmî tertibe
göre 42, iniş sırasına göre 62. sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada kırk ikinci, iniş sırasına göre altmış ikinci sûredir. Mekke döneminde, Zuhruf sûresinden önce ve Fussılet sûresinden sonra nâzil olmuştur. 23-24, 23-26, 27 ve 39-41. âyetlerinin Medine’de indiğine dair rivayetler de bulunmaktadır (İbn Atıyye, V, 25; İbn Âşûr, XXV, 23-24). Fakat üslûp ve içerikleri bu âyetlerin de Mekke döneminde indiği izlenimini vermektedir (bu konuda ve ilgili rivayetlerin taşıdığı zaaflar hakkında bk. Derveze, V, 159, 175-178, 182-183, 187-189).
Konusu
Vahiy, Hz. Muhammed
(s.a.s.) ile başlayan bir hâdise değildir. Allah Teâlâ ilk insandan başlayarak
Resûlullah (s.a.s.)’e kadar pek çok peygambere vayhetmiştir. Peygamberlere
vahyedilen dinin temel esasları aynıdır. O da tek olan Allah’a kulluk etmek,
O’na hiçbir şeyi ortak koşmamak, âhirette yeniden dirilip hayatın hesabının
verileceğini unutmamak, emrolunduğu gibi dosdoğru olup nefsânî arzulara
uymamak, dinde ayrılığa düşmemektir. Aynı şekilde Kur’an’ın iniş gâyesi de
başta indiği toplum olan Mekke halkını, sonra da peyderpey bütün dünyayı kuşatacak
şekilde etraftaki toplumları uyarmaktır. Resûlullah (s.a.s.), yirmi üç senelik
tebliğ hayatında, yakından başlayıp dalga dalga yayılan bir tebliğ siyâsetiyle,
bunu gerçekleştirmiş ve âyette ifadesini bulduğu şekilde Kur’an’ın mesajının
cihanşumûl olduğunu göstermiştir. Önceden olduğu gibi bugün ve yarın, dünya
durdukça ilâhî vahye tâbi olanlar ebedî mükâfat yurdu olan cennete girecekleri
gibi, ona yüz çevirenler, dünyada kısa bir müddet geçinip gitseler de öte
dünyada kaybedenlerden olacak, cehennemi dolduracaklardır. Kâinatta sergilenen
ilâhî kudret delilleri Allah Teâlâ’nın bunu yapmaya kadir olduğunu
göstermektedir. Sûrede Kur’an’ın yetiştirmeği hedeflediği fert ve toplumun
temel husûsiyetleri beyân edilerek, onların haramlar ve haksızlıklar karşısındaki
sert ve kararlı duruşları, Allah’a kulluk noktasındaki ciddiyet ve coşku
halleri, şahıslarına yapılan kusurları affetmedeki sınırsız müsamaha ve
bağışlama meziyetleri ve devlet yönetiminde müşâvere esasına ağırlık vermeleri
örnek birer davranış olarak sunulur. Kullar arasında maddî rızıkları ve en
mühim dünya nimetlerinden olan çocuk nimetini dilediği gibi taksim eden Cenab-ı
Hak, vahiy ve peygamberlik nimetini de öyle taksim etmiş, nübüvveti için
seçtiği kullarla üç yolla konuşmuş ve en son Hz. Muhammed (s.a.s.)’i seçerek,
daha önce hiç bilmediği “kitab”ın ve “iman”ın ne olduğunu ona öğretmiş ve onun
vasıtasıyla da âhir zaman ümmetini irşad etmiştir.
7: Şehirlerin anası Mekke halkı ile onun çevresindekileri uyarman ve geleceğinde şüphe bulunmayan toplanma gününün dehşetinden sakındırman için sana böylece Arapça bir Kur’an vahyediyoruz. O gün geldiğinde insanlardan bir kısmı cennette, bir kısmı ise çılgın alevli cehennemde olacaktır.
8: Allah dileseydi insanları doğru yol üzere bir tek ümmet yapardı. Fakat O, dilediğini rahmetine kavuşturur. Zâlimlere gelince, onlar için ne işlerini üzerine alacak bir kouyucu vardır, ne de bir yardımcı.
9: Gerçek bu iken, Allah’tan başka işlerini havale edecekleri dostlar mı ediniyorlar? Oysa işlerin kendine havale edileceği gerçek dost, asıl koruyucu yalnızca Allah’tır. Ölüleri diriltecek olan da O’dur. O’nun her şeye gücü yeter.
TEFSİR:
اُمّ الْقُرٰى (Ümmü’l-Kurâ), Mekke’dir. Mekke, insan
hayatının buradan başlayıp yayılması, içerisinde yeryüzünün ilk mâbedi olan
Kâbe’nin bulunması, orada Makâm-ı İbrâhim, Hacer-i Esved gibi ilâhî nişânelerin
bulunması gibi sebeplerle şerefli kılınmış ve bu yüzden ona “Şehirlerin Anası”
rütbesi verilmiştir. “Çevresi”nden maksat ise tüm dünyadır. Kur’an ilk olarak
Mekke halkını sonra da zaman, zemin ve imkânlar elverdikçe dalga dalga tüm
dünya halklarını uyarmak için Arapça indirilmiş cihanşumûl bir kitaptır. Arapça
bilenler onu, orijinal diliyle okuyup anlayacak ve gereğince amel edeceklerdir.
Arapça bilmeyenlere de onun mâna ve mesajları anlayacakları dille tebliğ
edilecektir. Zaten realitede de durum böyle gerçekleşmiştir. Şunu belirtelim
ki, Kur’an’ın Allah kelâmı oluşunda hiçbir şüphe bulunmamakla beraber, herkesin
ona inanma gibi bir mecbûriyeti de yoktur. Allah Teâlâ’nın küllî iradesi böyle
tecelli etmiştir. Bu yüzden insanlar ya kendi tercih ve ihtiyarlarıyla Kur’an’a
inanıp Allah’ın rahmetine ereceklerdir. Ya da onu inkâr edip cehenneme
gireceklerdir. Fakat doğrusu, her şeye kadir olup ölüleri de diriltecek olan
hakiki Velî’nin Allah olduğunu bilip sadece o “Gerçek Dost”a kulluk yapmaktır.
Her türlü problemimizin çözümünde O’nun hükmüne baş vurup boyun eğmektir:
Velev şâa(A)llâhu lece’alehum ummeten vâhideten velâkin yudḣilu men yeşâu fî rahmetih(i)(c) ve-zzâlimûne mâ lehum min veliyyin velâ nasîr(in)
1.
Ömer Çelik Meali
Allah dileseydi insanları doğru yol üzere bir tek ümmet yapardı. Fakat O, dilediğini rahmetine kavuşturur. Zâlimlere gelince, onlar için ne işlerini üzerine alacak bir kouyucu vardır, ne de bir yardımcı.
2.
Diyanet Vakfı Meali
Allah dileseydi onları bir tek millet yapardı. Fakat O, dilediğini rahmetine kavuşturur; zalimlerin ise hiçbir dostu ve yardımcısı yoktur.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
Eğer dilemiş olsaydı hepsini bir tek ümmet yapardı. Ama, O, rahmetine dilediğini kavuşturur. Zalimlerin ise bir dost ve yardımcısı olmaz.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
Allah dileseydi, onları (aynı dine mensup) bir tek ümmet yapardı. Fakat O, dilediğini rahmetine sokar. Zalimlerin ise bir dost ve yardımcısı yoktur.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Eğer Allah dileseydi bütün insanları bir tek ümmet yapardı. Fakat O yalnız dilediğini rahmetinin içine almaktadır. Zalimler için ne bir dost vardır, ne de bir yardımcı.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Dilese idi Allah elbet hepsini bir ümmet de yapardı ve lâkin dilediğini rahmetine koyuyor da zalimlere gelince ne bir veliy var onlara ne de bir nasîr
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Eğer Allah dileseydi onları elbet birtek ümmet de yapardı. Fakat O, kimi dilerse onu rahmetine sokar. Zaalimler (e gelince:) Onların ne bir haamisi, ne de (başkaca) bir yardımcısı yokdur.
8.
Hayrat Neşriyat Meali
Hâlbuki Allah dilese idi, onları elbette (hepsi îmân etmiş) tek bir ümmet yapardı; fakat(O), dilediğini (hikmetine binâen kendi lütfundan) rahmetine koyar. Zâlimlere gelince, onlar için ne bir dost ne de bir yardımcı vardır.
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Eğer Allah dileseydi, bütün insanları tek bir ümmet (aynı dine bağlı kimseler) yapardı; fakat dilediğini rahmetine koyar. Zalimlere ise, bir dost da yok, bir yardımcı da yok...
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Ve eğer Allah dilemiş olsa idi elbette onları bir ümmet kılmış olurdu. Velâkin dilediği kimseyi rahmetine girdirir. Zalimlere gelince onlar için ne bir velî ve ne de bir yardımcı vardır.
11.
Ümit Şimşek Meali
Allah dileseydi, onların hepsini tek bir ümmet yapardı. Fakat Allah dilediğini rahmetine eriştirir. Zalimlerin ise ne bir dostu vardır, ne de bir yardımcısı.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
If Allah had so willed, He could have made them a single people; but He admits whom He will to His Mercy; and the Wrong-doers will have no protector nor helper.
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Şûrâ Sûresi 8. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
"Allah’a ve Rasûlü’ne gerektiği gibi inanır, mallarınızla ve canlarınızla Allah yolunda cihâd edersiniz. Eğer bilirseniz, sizin için hayırlı olan bu ...
