Fecr
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 30 âyettir. İsmini, birinci âyette geçen ve
“tan yerinin ağarması, sabah aydınlığı” mânasına gelen اَلْفَجْرُ (fecr) kelimesinden alır. Mushaf tertîbine
göre 89, iniş sırasına göre 10. sûredir.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada seksen dokuzuncu, iniş sırasına göre onuncu sûredir. Leyl sûresinden sonra, Duhâ sûresinden önce Mekke’de inmiştir.
Konusu
Bir
taraftan Cenâb-ı Hakk’ın sonsuz kudretini, nihâyetsiz ilim ve hikmetini
gösteren varlık ve hadiselere yemin edilerek, bir taraftan da helak edilmiş
önceki toplumlardan misaller verilerek insanlık, dünya imtihanının farkında
olmaya, Allah’a ve âhirete imana ve O’na kulluk ve teslimiyete çağrılır.
Kıyâmetin dehşetli manzaralarından kesitler sunularak, mü’minlerin ve
kâfirlerin âkıbetleri haber verilir.
21: Hayır! Böyle yapmayın! Yeryüzü birbiri ardınca şiddetle sarsılıp toz-toprak, dümdüz olduğu,
22: Rabbinin emri gelip melekler sıra sıra dizildiği zaman!
23: O gün cehennem de bütün dehşetiyle getirilir. İnsan o gün, tüm yaptıklarını birer birer hatırlar; ama bu hatırlamanın ona ne faydası olur ki?
24: Ölümcül bir pişmanlık içinde: “Keşke sağlığımda şu ebedî hayatım için bir hazırlık yapmış olsaydım” der.
25: O gün Allah’ın vereceği azabı hiç kimse veremez.
26: O’nun vuracağı bağı hiç kimse vuramaz.
TEFSİR:
Kıyâmetten
korkunç bir manzara sunulur: الدك (dekk), duvar ve dağ
gibi yüksek olan şeyleri çarpıp darmadağın etmek, parçalayıp toz toprak haline
getirmek veya yükseği dümdüz etmek anlamlarına gelir. Bu, birbiri ardınca gelen
iki şiddetli sarsıntı ile dağların yerle bir edilip, yüksekliklerin ve
alçaklıkların düzleneceğine işaret eder. Mevzu ile alakalı âyet-i kerîmelerde
şöyle buyrulur:
“O gün bir sarsıntı dünyayı şiddetle sarsar her şeyi yıkar. Onu
arkadan gelip insanları kabirlerinden kaldıran ikinci sarsıntı izler.” (Nâziât
79/6-7)
“Artık sûra şiddetli bir üfleyişle üflendiğinde, yer ve dağlar
yerlerinden kaldırılıp, birbirine tek çarpışla çarpılıp paramparça edildiğinde,
işte o gün olacak olur; kaçınılması ve engellenmesi mümkün olmayan kıyâmet
kopar.” (Hâkka
69/13-15)
“Rasûlüm! Sana kıyâmet gününde dağların ne halde olacağını
soruyorlar. De ki: «Rabbim onları ufalayıp savuracak. Böylece yerlerini dümdüz,
bomboş bir halde bırakacak. Öyle ki, orada ne bir çukur göreceksin, ne de bir
tümsek!»” (Tâhâ 20/105-107)
O
gün Rabbimiz gelecek, melekler de saf saf dizilecektir. Görüldüğü üzere,
“Rabbin gelmesi” müteşâbih bir ifadedir. Bu, “Allah’ın bir yerden bir başka
yere gelmesi” şeklinde anlaşılmaz. Dolayısıyla burada temsilî bir anlatım vardır. O gün Allah Teâlâ’nın
hâkimiyet, iktidar, saltanat ve kahhâriyet alametleri tüm netliği ile ortaya
çıkacaktır. Nitekim dünyada bir padişahın askerleri ve yüksek memurları bir yere
geldiklerinde, padişahın kendi gelişindeki psikolojik havayı oluşturamazlar.
İşte âyette “Rabbin gelmesi” tabiri bunun için kullanılmıştır.
İşte
böyle dehşetli bir günde imansız veya suçlu insan, dünyada ne yaptığını
hatırlayacak ve bu yüzden çok üzülecek, pişman olacak, utanacaktır. Fakat o gün
üzülmenin ve utanmanın hiç faydası olmayacaktır. İkinci olarak, o gün insanın
aklı başına gelecek ve peygamberlerin dediğinin doğru olduğunu anlayacaktır.
Ayrıca peygamberlerin tebliğini kabul etmemekle ne büyük aptallık ettiğini
görecektir. Ancak bu, ona hiçbir yarar sağlamayacaktır.
Fakat
iman, sâlih ameller ve güzel ahlâk ile itiminâna ermiş insanın durumu
farklıdır. Yüce Allah ona şöyle hitap edecek:
Ve cî-e yevme-iżin bi-cehennem(e)(c) yevme-iżin yeteżekkeru-l-insânu ve ennâ lehu-żżikrâ
1.
Ömer Çelik Meali
O gün cehennem de bütün dehşetiyle getirilir. İnsan o gün, tüm yaptıklarını birer birer hatırlar; ama bu hatırlamanın ona ne faydası olur ki?
2.
Diyanet Vakfı Meali
O gün cehennem getirilir, insan yaptıklarını birer birer hatırlar. Fakat bu hatırlamanın ne faydası var!
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
O gün, cehennem ortaya konur. O gün insan öğüt almaya çalışır ama artık öğütten ona ne?
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
22,23. Rabbinin buyruğu ve saf saf dizilmiş olarak melekler geldiği ve o gün cehennem getirildiği zaman, işte o gün insan (yaptıklarını birer birer) hatırlar. Fakat bu hatırlamanın ona nasıl faydası olacak!?
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Ki cehennem de o gün getirilmiştir. İşte o gün insan anlar. Fakat bu anlamanın ona ne yararı var?
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Ki Cehennem de o gün getirilmiştir, o insan o gün anlar, fakat o anlamadan ona ne fâide?
7.
Hasan Basri Çantay Meali
ki o gün cehennem de getirilmişdir, insan o gün (herşey'i) hatırlayacak. Fakat hatırlamadan ona ne (fâide)?
8.
Hayrat Neşriyat Meali
O gün Cehennem de getirilir; insan o gün (günahlarını) hatırlar; artık o hatırlama(nın faydası) ona nereden olacak?
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Cehennem de o gün getirilib ortaya konur; o gün (kâfir) insan düşünür, fakat o düşünüb (gerçeği) anlamaktan ona ne fayda? (Artık düşünmek ona hiç bir fayda sağlayamaz).
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Ve o gün cehennem de getirilmiş olunca insan o gün anlamış olur. Ve artık o anlayıştan da ona ne faide!
11.
Ümit Şimşek Meali
O gün Cehennem de getirilir. O gün insan herşeyi hatırlar; fakat neye yarar hatırlamak?
12.
Yusuf Ali (English) Meali
And Hell, that Day, is brought (face to face),- on that Day will man remember, but how will that remembrance profit him?
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Fecr Sûresi 23. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
"Meryem oğlu İsa da: “Ey İsrâiloğulları! Ben size Allah tarafından gönderilmiş bir peygamberim; daha önce inen Tevrat’ı doğrulamak ve benden sonra g ...
"Allah’a ve Rasûlü’ne gerektiği gibi inanır, mallarınızla ve canlarınızla Allah yolunda cihâd edersiniz. Eğer bilirseniz, sizin için hayırlı olan bu ...
