Şuarâ Sûresi 29. ayeti ve tefsiri

Önceki Ayet

29 / 227

Sonraki Ayet

Şuarâ Sûresi Hakkında

Şuarâ sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 224-227. âyetlerin Medine’de indiği söylenir. 227 âyettir. İsmini 224. âyette geçen ve “şâirler” mânasına gelen اَلشُّعَرَاءُ (şuarâ) kelimesinden alır. Sûrenin ayrıca “Tâ. Sîn. Mîm” ve birkaç peygamberin kıssasını ihtivâ etmesi sebebiyle الجامعة (Câmia) isimleri de vardır. Resmî sıralamada 26, iniş sırasına göre 47. sûredir.

Şuarâ Sûresi Konusu

Furkan sûresinde yer alan “inzâr: Allah’ın azabıyla tehdit ve uyarı”, bu sûrede peygamber kıssalarından verilen muşahhas misallerle genişçe izah edilerek, İslâm’ı tüm yönleriyle bir hayat nizamı hâlinde tebliğ ve tatbik edip yerleştirmeye çalışan Resûlullah (s.a.s.) teselli buyrulur. Bu gâyeye matuf olarak yedi peygamber kıssası anlatılır. Bahsi geçen peygamberlerin gerçek peygamber olması gibi, Hz. Muhammed (s.a.s.)’in de gerçek peygamber, ona indirilen kitabın da Allah kelâmı gerçek bir Kur’an olduğu haber verilir. Allah Teâlâ’nın varlık âlemine yerleştirdiği kevnî âyetler, önceki peygamberlerin gösterdiği mûcizeler, kavimlerinin başına inen ilâhî kahır tecellîleri ve bizzat Kur’ân-ı Kerîm’in mûcizevî yapısı bu hakîkatin şahididir. Bu gerçekler ışığında Resûlullah (s.a.s.) bir kâhin ve şâir olmadığı gibi, Kur’an da bir kehânet ve şiir değildir. Şeytanların böyle her yönüyle ulvî ve hârikulâde bir söz indirmeleri mümkün olmadığı gibi, hangi vadide dolaştıkları belli olmayan şâirlerin de bunun gibi bir söz söylemeleri muhaldir. O, Hz. Muhammed (s.a.s.)’in kalbine Cebrâil (a.s.) tarafından inzal edilmiş, insanlığı ilâhî azap ile uyarıp ebedî nimetlerle müjdelemek maksadını taşıyan Allah kelâmıdır. Gerçek kurtuluş, ancak onun tâlimatlarına inanıp itaat etmekle mümkün olabilecektir. Sûre boyunca Cenâb-ı Hakk’ın “Azîz: çok güçlü, kuvvetli, mağlup edilemez bir kudret sahibi” ismi ile birlikte “Rahîm: çok merhametli” ismi tekrar edilir. İnsanlık tarihi, O’nun rahmet tecellilerine olduğu gibi gazap tecellilerine de şâhitlik etmektedir. Bu durumda, Allah’ın rahmetine mi, yoksa gazabına mı müstahak olmaya karar vermenin insanların kendi tercihlerine kaldığına işaret edilir.

Şuarâ Sûresi Nuzül Sebebi

Mushaftaki sıralamada yirmi altıncı, iniş sırasına göre kırk yedinci sûredir. Vâkıa sûresinden sonra, Neml sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 197. âyeti ile son dört âyetinin (224-227) Medine döneminde indiğine dair rivayetler de vardır (Süyûtî, el-İtkån, I, 12; İbn Âşûr, XIX, 89-90).

قَالَ لَئِنِ اتَّخَذْتَ اِلٰهًا غَيْر۪ي لَاَجْعَلَنَّكَ مِنَ الْمَسْجُون۪ينَ ﴿٢٩﴾

Karşılaştır 29: Firavun: “Bak, Mûsâ! Eğer benden başka birini ilâh edinirsen, seni mutlaka zindana tıkarım” dedi.

TEFSİR:

Hz. Mûsâ’nın tevhidle ilgili getirdiği deliller karşısında bocalayan Firavun, bu kez münâkaşadan vazgeçip tehdide yöneldi. Kendisinden başka bir ilâh edindiği takdirde onu mutlaka “hapse atacağını” söyledi. Firavun’u bu derece tahrik eden, Hz. Mûsâ’nın kendini “Âlemlerin Rabbinin temsilcisi” olarak takdim etmesi ve ona, kendisinin ikinci derecede bir hükümdar olup en üstün otorite adına vereceği tâlimatlara itaat etmesini istemesiydi. Halbuki Firavun, bu mânada bir başka siyasî ve hukukî otorite kabul etmeye ve tebaasından birinin hâkimiyet sahibi hükümdar olarak kendi yerine bir başkasını tanımasına izin vermeye hazır değildi. Hakîki Hükümdar’ın Hz. Mûsâ vasıtasıyla gönderdiği mesaj, yalnızca “dinî” sahada değil, siyasî sahada da hâkimiyet istediğindendir ki o, “Âlemlerin Rabbi” ifadesine karşı çıkmıştır. Sonra, Hz. Mûsâ tekrar tekrar “Âlemlerin Rabbi”nden ne kastettiğini açıklayınca Firavun, Mısır ülkesinde kendinden başka bir ilâh, bir hâkim tanıdığı takdirde Hz. Mûsâ’yı zindana atmakla tehdit etmiştir. Tehdit için kullanılan bu ifadede, zindanda bulunanların çok zor şartlarda kaldıklarına ve durumlarının fecaatine bir işaret vardır.

Firavun’un tehditleri karşısında Mûsâ (a.s.) gayet temkinli ve cesaretli bir halde konuşmasını sürdürdü: