Câsiye
sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 37 âyettir. İsmini, 28. âyette geçen ve
kıyâmetin dehşetinden dizüstü çöken kimseleri anlatan اَلْجَاثِيَةُ
(câsiye) kelimesinden alır. Sûrenin اَلدَّهْرُ
(Dehr) ve اَلشَّر۪يعَةُ (Şerîat) isimleri de
vardır. Resmî tertîbe göre 45, nüzûl sırasına göre 65. sûredir.
Nuzül
Mekke’de, Duhân ile Ahkåf sûrelerinin arasında, 65. sûre olarak nâzil olmuştur.
Konusu
Kur’ân-ı
Kerîm’i indiren ve onunla insanları kendine kulluğa davet eden Allah Teâlâ’nın
varlığının, birliğinin, nihayetsiz bir ilim, hikmet ve kudret sahibi oluşunun
açık delilleri beyân edilir. Bu deliller üzerinde tefekkür edilip iman ve
teslimiyete erişilmesi istenir. Allah kullarına karşı sonsuz lutuf sahibidir.
Bu yüzdendir ki varlık âleminde ne varsa hepsini onların emrine ve hizmetine
vermiştir. Buna karşılık insanlardan istediği, şükür ve kulluktur. Resûlullah
(s.a.s.)’e indirdiği İslâm şeriati ise en büyük nimet olup ona tabi olmak,
elimizde böyle mükemmel bir şeriat varken bunun kıymetini bilip başka heva ve
heveslere uymamak icap eder. İslâm şeriatine uyup uymamanın da elbette
sonuçları farklı olacak; kötülük yapanlara iyilik yapanlar gibi muamele
edilmeyecektir. Sonuç itibariyle mü’minler cennetle mükâfatlandırılırken,
kâfirler, bir daha çıkmamak ve hiçbir mazeretleri dikkate alınmamak üzere
cehenneme tıkılacaklardır.
30: İman edip sâlih ameller yapanları, Rableri rahmeti içine alır. İşte apaçık kurtuluş ve başarı budur!
31: İnkâr edenlere gelince, onlara şöyle denilir: “Âyetlerim size tebliğ edilmemiş miydi? Oysa siz onlara karşı büyüklük tasladınız ve günaha saplanan inkârcı bir güruh olup çıktınız.”
32: “Allah’ın va‘di gerçektir ve kıyâmetin kopacağında hiçbir şüphe yoktur” dendiği zaman siz: “Kıyâmet bizim için hiçbir mâna ifade etmiyor. Onu ancak bir tahminden ibaret sanıyoruz. Onun hakkında kesin bir inanç ve bilgiye de sahip değiliz” diye karşılık vermiştiniz.
33: Derken, yaptıkları ne kadar kötü iş varsa karşılarına çıkacak ve alay edip durdukları cehennem kendilerini her yönden kuşatıverecektir.
34: Onlara şöyle denilecek: “Siz bu gününüzle karşılaşmayı nasıl unuttuysanız, biz de bugün sizi azapta öylece unutacağız. Kalacağınız yer ateştir; hiçbir yardımcınız da yoktur.”
35: “Çünkü siz Allah’ın âyetlerini alaya almış, dünya hayatı da sizi aldatmıştı.” Bugün artık ne oradan çıkarılırlar, ne de mazeretleri kabul edilip dünyaya geri gönderilirler.
TEFSİR:
Mahşerde
hesap sonrası insanlar iki gruba ayrılır. Birinci grup iman edip güzel ve
makbul amel işleyenlerdir. Allah Teâlâ onları rahmetiyle kuşatacak ve cennetine
yerleştirecektir. Hadisi-i şerifte, “Allah cennete: «Sen benim rahmetimsin,
seninle dilediğime rahmet ederim»” buyurduğu haber verilir. (Buhârî, Tevhid
25; Müslim, Cennet 33-36) Bunlar ebedi kurtuluşa eren bahtiyarlardır. Zaten
asıl ve parlak başarı da Allah’ın sevdiği bir kul olup O’nun rahmetine layık
olabilmektir.
İkinci
grup ise inkâr edenlerdir. Bunlar dünyada:
›Kendilerine Allah’ın âyetleri okunduğu halde kibirleri sebebiyle
onu kabul etmediler. Onlara tabi olmayı haysiyet meselesi haline getirdiler ve
nefislerine yediremediler.
›Âhirete inanmadıkları için her türlü günahı işlediler. İşleri
güçleri günah işlemekten ibaret berbat bir toplum kesiliverdiler.
›Allah’ın âhiretle alakalı va’dleri ve kıyamet hakkında hep şüphe
duydular; kesin bir bilgiye sahip olmadıklarını ileri sürerek inanmadılar.
Bu
inkârcı bedbahtlar, mahşer günü çok ağır ilâhî tehditlere maruz kalacaklar.
Dünyada yaptıkları bütün kötülükler ve onların cezaları karşılarına çıkacak.
Daha önce tuttukları yolun, yapıp ettiklerinin faydasız olduğunu anlayacaklar.
Hesabın ve azabın olmayacağına dair zanları boşa çıkacak. Dünyada alay edip
durdukları cehennem onları çepeçevre kuşatacak. Onlar dünyadayken kıyameti,
mahşeri ve hesabı unuttukları gibi, unutmaktan çok yüce olan Allah Teâlâ da
onlara azap içinde unutulmuş muamelesi yapacak. Allah’ın âyetleriyle alay
etmenin ve dünyaya aldanmanın cezası olarak, bir daha çıkmamak üzere cehennemde
kalacaklardır. Hiçbir itiraz, mazeret ve talepleri dikkate alınmayacaktır.
Peygamber
Efendimiz (s.a.s.)’in haber verdiğine göre kıyâmet gününde Allah Teâlâ bazı
kullarına: “Benim sana iyiliklerim dokunmadı mı? Seni önemli yerlere
getirmedim mi? Seni ev bark sahibi yapmadım mı? Şunları şunları senin emrine
vermedim mi? Seni başa geçirmedim mi?” diye soracak. O da: “Evet yâ Rabbi bütün
bunları bana verdin” diyecek. Allah Teâlâ: “Peki, benim bu huzuruma geleceğini
hiç düşünmedin mi?” diye sorunca o kul: “Hayır, düşünmedim” diyecek.
İşte Cenâb-ı Hak da ona: “Sen beni nasıl unuttunsa, şimdi de ben seni
unutuyorum” buyuracak. (Müslim, Zühd 16)
Ve-iżâ kîle inne va’da(A)llâhi hakkun ve-ssâ’atu lâ raybe fîhâ kultum mâ nedrî mâ-ssâ’atu in nezunnu illâ zannen vemâ nahnu bimusteykinîn(e)
1.
Ömer Çelik Meali
“Allah’ın va‘di gerçektir ve kıyâmetin kopacağında hiçbir şüphe yoktur” dendiği zaman siz: “Kıyâmet bizim için hiçbir mâna ifade etmiyor. Onu ancak bir tahminden ibaret sanıyoruz. Onun hakkında kesin bir inanç ve bilgiye de sahip değiliz” diye karşılık vermiştiniz.
2.
Diyanet Vakfı Meali
«Allah'ın vâdi gerçektir, kıyamet gününde şüphe yoktur» dendiği zaman: Kıyametin ne olduğunu bilmiyoruz onun bir tahminden ibaret olduğunu sanıyoruz; (onun hakkında) kesin bir bilgi elde etmiş değiliz, demiştiniz.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
"Doğrusu Allah'ın verdiği söz gerçektir, kıyamet saati şüphe götürmez" dendiği zaman: "Kıyametin ne olduğunu bilmiyoruz, yalnız yoktur sanıyoruz, buna dair kesin bir bilgi elde etmiş değiliz" derdiniz.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
“Şüphesiz, Allah’ın va’di gerçektir, kıyamet hakkında hiçbir şüphe yoktur” dendiği zaman ise; “Kıyametin ne olduğunu bilmiyoruz, sadece zannediyoruz. Biz bu konuda kesin kanaat sahibi değiliz” demiştiniz.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Allah'ın vaadi gerçektir. "O kıyâmetin geleceğinde şüphe yoktur." denildiğinde "Kıyamet nedir bilmiyoruz." Yalnız bir zandan ibârettir sanıyoruz. Fakat bu hususta kesin bir bilgimiz yok." derdiniz.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Hem Allahın va'dı haktır ve o saatın geleceğinde şübhe yoktur denildiğinde demiştiniz ki: bilmiyoruz saat nedir? Yalnız bir zandır zannediyoruz fakat biz yakîn edinmiş değiliz
7.
Hasan Basri Çantay Meali
(Ey kâfirler, size:) «Şübhesiz Allahın va'di hakdır. O saattin geleceğin) de asla şübhe yokdur» denildiği zaman siz «O saat de neymiş, bilmiyoruz. Tereddüdden başka bir zamanda bulunmuyoruz. Biz (onun muhakkak geleceğine) kat'î inan ve bilgi besleyenler değiliz» dediniz.
8.
Hayrat Neşriyat Meali
Hem (size): “Şübhesiz ki Allah'ın va'di haktır; kıyâmet(in geleceği) ki onda hiç şübhe yoktur!” denildiği zaman: “Kıyâmet nedir, bilmiyoruz; sâdece bir zan(dan ibâret)olduğunu sanıyoruz; zâten biz (onun geleceğine) kat'î olarak inanıcılar değiliz!” demiştiniz.
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Hem (size ey kâfirler): “- Allah'ın (ölüleri dirilteceğine dair) vaadi hakdır ve kıyametin kopmasında şübhe yoktur.” denildiğinde, demiştiniz ki: Bilmiyoruz, kıyametin kopması nedir? Ancak bir zandan ibaret olduğuna kaniyiz; ve biz yakinen inananlar değiliz.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Ve şüphe yok ki, «Allah'ın vaadi haktır ve o Kıyamette bir süphe yoktur» denildiği zaman siz dediniz ki, «Kıyamet nedir? Biz (bunu) bir zandan başka bir şey sanmıyoruz ve biz (bu hususta) yakîn edinmişler değiliz.»
11.
Ümit Şimşek Meali
“Allah'ın vaadi gerçektir; kıyametin geleceğinde de hiçbir kuşku yoktur” dendiğinde, siz dediniz ki: “Kıyamet neymiş, biz bilmeyiz. Biz onu bir tahminden ibaret sanıyoruz; kesin bir bilgi sahibi değiliz.”
12.
Yusuf Ali (English) Meali
"And when it was said that the promise of Allah was true, and that the Hour- there was no doubt about its (coming), ye used to say, ´We know not what is the hour: we only think it is an idea, and we have no firm assurance.´"
Başkaldırmak kelimesi sözlükte, “ayaklanmak, isyan etmek” demektir. Kur’an-ı Kerim’de başkaldırmak hakkında pek çok ayet vardır.
BAŞKALDIRMAK HAKKIND ...
Âyet-i kerîmede şöyle buyrulur:
"İnsan hiçbir söz söylemez ki yanında onu gözetleyen yazmaya hazır bir melek bulunmasın." (Kaf sûresi, 18)
KAF SURES ...
Başa kakmak, “birine yapılan iyiliği yüzüne vurarak onu üzmek, incitmek” anlamına gelir. Kur’an’da başa kakmak ile ilgili pek çok ayet-i kerime nazil ...
Rad sûresi Mekke’de inmiştir. Medine’de indiğini söyleyenler de olmuştur. 43 âyettir. İsmini, 13. âyetindeki ve “gök gürültüsü” mânasına gelen اَلرَّع ...
