Yunus Sûresi 45. ayeti ve tefsiri

Önceki Ayet

45 / 109

Sonraki Ayet

Yunus Sûresi Hakkında

Yûnus sûresi Mekke’de inmiştir. 109 âyettir. İsmini, 98. âyette zikri geçen Yûnus (a.s.)’dan almıştır. Mushaf tertibine göre 10, nüzûl sırasına göre 51. sûredir.

Yunus Sûresi Konusu

Sûre ağırlıklı olarak itikâdî mevzuları ele alır. Kâinattaki kudret ve azamet tecellilerine ibret nazarıyla bakarak tek olan Allah’ı tanımanın, O’na inanıp kulluk etmenin, şirki ve putperestliği terk etmenin ehemmiyetini; bu sebeple ilâhî tâlimatları insanlığa ulaştırmakla vazifeli olan Peygamberlerin davetine kulak vermenin lüzûmunu beyân eder. Peygamber’in davetine icâbet edenlerle etmeyenlerin âhirette karşılaşacakları iyi veya kötü âkıbeti haber verir. Hâsılı sûre tevhid, nübüvvet ve âhiret ekseninde döner durur. Hz. Nûh, Hz. Mûsâ-Hz. Hârûn ve Hz. Yûnus kıssalarına kısaca temasla da vereceği mesajları misâllendirerek pekiştirir.

Yunus Sûresi Nuzül Sebebi

Mushaftaki sıralamada onuncu, iniş sırasına göre elli birinci sûredir. İsrâ sûresinden sonra, Hûd’dan önce Mekke’de, büyük bir ihtimalle hicretten iki yıl önce nâzil olmuştur. 40. âyetle 94-96. âyetlerin Medine’de nüzûlüne dair rivayetler de vardır.

وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ كَاَنْ لَمْ يَلْبَثُٓوا اِلَّا سَاعَةً مِنَ النَّهَارِ يَتَعَارَفُونَ بَيْنَهُمْۜ قَدْ خَسِرَ الَّذ۪ينَ كَذَّبُوا بِلِقَٓاءِ اللّٰهِ وَمَا كَانُوا مُهْتَد۪ينَ ﴿٤٥﴾

Karşılaştır 45: Allah onları mahşerde topladığı gün, sanki dünyada sadece günün bir saatinde birbirleriyle tanışmaya yetecek kadar kısa bir süre kaldıklarını sanacaklardır. Allah’a kavuşmayı yalanlayıp da doğru yola bulamayanlar o gün kesinlikle hüsrâna uğramışlardır.

TEFSİR:

İnsanlar mahşerde toplanacaklardır. Kıyamet gününün dehşeti ve âhiretin ebediliği karşısında sanki dünyada veya kabirde ancak gündüzün bir saati kadar kaldıklarını sanacaklardır. Nitekim başka âyetlerde bu husus daha açık bir şekilde haber verilir:

“«Yeryüzünde kaç yıl kaldınız?» diye soracak. Onlar da: «Bir gün veya bir günden daha az bir süre kaldık; istersen sayanlara sor» diye cevap verecekler.” (Mü’minûn 23/112-113)

“Onlar kıyâmeti gördükleri gün sanırlar ki, dünyada sadece ya bir akşam vakti kalmışlar, ya da bir kuşluk vakti.” (Nâziât 79/46)

Âyette bahsedilen “tanışma”, dünya hayatında kalınan sürenin kısalığını ifade etmek maksadıyla zikredilmiş olabileceği gibi, mahşer halkının birbirini tanımalarından da bahsediyor olabilir. Nitekim mahşer halkı da orada birbirlerini tanıyacaklardır. Fakat iyilerle kötülerin birbirini tanıması farklı olacaktır. Kötülerin tanışmaları birbirlerini azarlamak ve rezil rüsvâ etmek şeklinde gerçekleşecektir. Biri diğerine, “beni sen saptırdın, sen azdırdın, küfre girmeme sen sebep oldun” diyecek, birbirlerine lânet okuyacak ve aleyhlerinde beddua edeceklerdir. (bk. Sebe 34/31-33; A‘râf 7/38; Ahzâb 33/67) Mü’minlerin tanışmaları ise birbirlerine dostluk, şefkat ve merhamet için olacaktır. (bk. Tûr 52/25)

Şu bir gerçek ki, âhirete inanmayan, Allah’ın huzuruna çıkıp hayatının hesâbını vereceğini düşünmeyen ve doğru yolu tutmayanlar kesinlikle büyük bir zarara uğrayacaklardır: