Enfâl
sûresi, Medine’de hicretin ikinci senesinde nâzil olmuştur. 30-36. âyetlerin
Mekke’de indiği de söylenmiştir. 75 âyettir. Mushaf tertibine göre 8, iniş
sırasına göre tahmînen 88. sûredir. İsmini, birinci âyette geçen ve “ganimetler”
mânasına gelen اَلأنْفَالُ (Enfâl) kelimesinden
almıştır.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada sekizinci, iniş sırasına göre seksen sekizinci sûredir. Bakara sûresinden sonra, Âl-i İmrân’dan önce inmiştir. Sûrenin 30-36. âyetleri dışında kalan kısmının Medine’de indiğinde ittifak vardır. Bu yedi âyet ise bazı müfessirlere göre Mekke’de nâzil olmuştur. Sûre Medine’de, Bakara’dan sonra ikinci sırada gelmeye başlamış, fakat araya başka sûrelerin bazı âyetlerinin nüzûlü de girmiştir. Hicretin üzerinden bir buçuk yıl geçip ramazan ayı gelince müslümanlar Medine yakınlarındaki Bedir mevkiinde, Mekkeli müşriklerle ilk önemli savaşlarını yapmışlardı. Savaş müslümanların zaferiyle sonuçlanmış, düşmandan ganimet de elde edilmişti. Ganimetlerin paylaşımı konusunda daha önceden uygulanarak sabit olmuş İslâmî bir kural bulunmadığı için, doğrudan çarpışmaya katılanlarla cephe gerisinde hizmet verenler, gençlerle yaşlılar, teşvik vb. maksatlarla kendilerine ödül vaad edilmiş kimselerle buna razı olmayanlar arasında ihtilâf çıkmıştı. Ayrıca bu savaşta kardeşini şehid vermiş olan Sa‘d b. Ebû Vakkås da müşriklerden Saîd b. Âsî’yi katletmiş, maktulün kılıcını alarak Resûlullah’a gelmiş, bunun kendisine verilmesini istemişti. İşte bu olaylar ve talepler üzerine daha Bedir’den ayrılmadan ve ganimetler paylaştırılmadan sûrenin ilk âyeti nâzil olmuştur. Bazı müfessirlere göre Hz. Peygamber’i ve müminleri savaşa teşvik eden, iman cephesinin bire karşı on kişiyle savaşsalar bile galip geleceklerini bildiren 64-65. âyetler savaştan önce gelmiştir. Şu halde sûrenin Medine’de, Bedir Savaşı sırasında gelmeye başladığı kesinlik kazanmakta, tamamlanmasının ise daha sonraki zamanlarda olduğu anlaşılmaktadır (İbn Kesîr, III, 545; İbn Âşûr, IX, 245-246).
Konusu
Sûrede
ağırlıklı olarak Bedir savaşından bahsedilmektedir. Buna bağlı olarak savaşın
hedefi, barış, savaşta elde edilen esirler ve ganimetle alakalı hükümler
açıklanmaktadır. Bununla birlikte özetle şu hususlara da yer verilmiştir:
›Allah katında makbul bir mü’minin sahip olması gereken itikat, ahlâk
ve ibâdetle ilgili temel vasıflar,
›Allah yolunda her türlü imkânlarını seferber ederek savaşanlara
gelen ilâhî yardımlar, bunun sebep ve sonuçları,
›Allah’a ve Resûlüne kayıtsız şartsız itaatin gerekliliği ve
itaatsizliğin hazin neticeleri,
›Allah’ın emniyet, mal, evlat gibi nimetlerine şükretmenin ve hakkı
bâtıldan en ince ayrıntılarına kadar ayırarak yüksek bir takvâ hayatı yaşamanın
tavsiye edilmesi,
›Küfrün psikolojisi ve ondan kurtulmanın çareleri,
›Şeytanın desiseleri ve ona aldananların dünyada, ölüm esnasında ve
âhirette karşılaşacakları korkunç manzaralar,
›Allah’ın lutuf, nimet ve cezasının, kulların kendilerini
değiştirme ve iyileştirme çabalarıyla irtibatı,
›Maddî ve manevî değerleri koruyabilmek ve meşrû savunmayı
gerçekleştirebilmek için gerekli olan bütün savaş hazırlıklarının yapılması,
›Gerçek imanın müslümana kazandıracağı izzet ve kuvvet, bununla
beraber müminler arasındaki birlik, beraberlik ve dayanışmanın oluşması,
kuvvetlenmesi ve devam etmesi için gereken şartlar ve bunların hakkiyle îfa
edilmesi.
22: Şüphesiz ki, Allah katında canlıların en şerlisi, ilâhî gerçekleri düşünüp anlamayan o sağırlar ve dilsizlerdir.
23: Eğer Allah onlarda bir hayır olduğunu bilseydi, elbette onlara duyururdu. Fakat duyuracak bile olsa, onlar yine haktan yüz çevirir, dönüp giderler.
TEFSİR:
Hayvanlar
insanlara göre daha düşük seviyede bulunan canlılardır. Fakat insanlar
arasından, Allah’ın kendilerine ihsan ettiği hakikati akletme, kavrama, onu
işitip söyleme gibi melekelerini dumura uğratıp çalıştıramayanlar, hayvanlardan
daha aşağı seviyeye düşerler. Bu mânada âyet-i kerîmelerde şöyle buyrulur:
“…Onların kalpleri var, fakat bununla gerçeği anlamazlar; gözleri
var onunla görmezler; kulakları var onunla işitmezler. Hâsılı bunlar hayvanlar
gibidir, hatta onlardan daha şaşkındırlar. İşte asıl gafil olanlar da
bunlardır.” (A‘râf 7/179)
“Sonra o insanı aşağıların en aşağısına indirdik.” (Tîn 95/5)
Bunlar,
kendilerinde hayır olarak hiçbir şey bulunmayan, bütünüyle şerli kimselerdir.
Nitekim âyet-i kerîmede: “Allah katında canlı varlıkların en şerlisi, inkâra
saplanıp da bir türlü iman etmeyen o nankör ve inatçı kâfirlerdir” (Enfâl
9/55)buyrulur.Eğer onlarda
bir nebze hayır olsaydı, hidâyet ışığından bu derece nasipsiz kalmazlar; hak
sözü işitme ve ona tâbi olma imkânı bulurlardı. Fakat böyle olmadı, hak sözü
işitemediler. İşitselerdi de yine yapacakları, ondan yüz çevirmekten başka bir
şey olmayacaktı. O halde mü’minlerin, Allah ve Rasûlü’ne gerçek itaatin nasıl
olması gerektiğini gösterme vazifeleri vardır:
Eğer Allah onlarda bir hayır olduğunu bilseydi, elbette onlara duyururdu. Fakat duyuracak bile olsa, onlar yine haktan yüz çevirir, dönüp giderler.
2.
Diyanet Vakfı Meali
Allah onlarda bir hayır görseydi elbette onlara işittirirdi. Fakat işittirseydi bile yine onlar yüz çevirerek dönerlerdi.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
Allah onlarda bir iyilik görseydi onlara işittirirdi. Onlara işittirmiş olsaydı yine de yüz çevirirlerdi, zaten dönektirler.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
Allah, onlarda bir hayır (hakka yöneliş) olduğunu bilseydi, elbette onlara işittirirdi. Onlara işittirseydi dahi mutlaka yine yüz çevirerek dönüp giderlerdi.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Allah onlarda hayır görseydi onlara işittirirdi, işittirseydi yine de aldırmaz arka dönerlerdi.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
Allah onlarda bir hayır görseyidi elbette kulaklarına sokardı ve bu hallerinde kulaklarına soksa idi yine aldırmazlar döner giderlerdi
7.
Hasan Basri Çantay Meali
Eğer Allah onlarda bir hayır görseydi elbette onlara duyurur (hayrı kulaklarına sokar) dı. (Bu hallerinde) kulaklarına soksaydı bile yine onlar muhakkak ki (hakdan) yüz çevirici olarak arkalarına dönerlerdi.
8.
Hayrat Neşriyat Meali
Hâlbuki Allah onlarda bir hayır bilseydi, elbette onlara işittirirdi. (Bu hâlleriyle)onlara işittirse bile, onlar (haktan) yüz çeviren kimseler olarak doğrusu yine geri dönerlerdi.
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
Eğer Allah, ezelî ilminde onlarda bir hayır takdîr etseydi, elbette onlara duyururdu. (Bu hallerinde) kulaklarına soksaydı bile, yine onlar, muhakkak ki (Hakdan) yüz çevirerek döner giderlerdi (imandan çıkarlardı).
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
Ve eğer Allah Teâlâ onlarda bir hayır bilse idi elbette onları işittirirdi. Ve eğer işittirecek olsaydı elbette onlar yine dönerlerdi. Ve onlar kaçınan kimselerdir.
11.
Ümit Şimşek Meali
Eğer Allah onlarda bir hayır olduğunu bilseydi, elbette işittirirdi. Ama işittirse bile onlar yine yüz çevirir, dönüp giderlerdi.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
If Allah had found in them any good. He would indeed have made them listen: (As it is), if He had made them listen, they would but have turned back and declined (Faith).
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Enfâl Sûresi 23. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
Sahabe, Kur’ân’a her zaman hürmet gösterir, ona olan saygılarını değişik şekillerde gösterirlerdi.
SAHABENİN KUR’AN’A OLAN SAYGISI
Hazret-i Ömer ve ...
Kul hakları içinde en mühim olanı ana-baba hakkıdır. Allah ve Resûlü’ne itaatten sonra ana-babaya itaat gelir. Çünkü anne ve babalarımız varlık sebebi ...
