Enfâl
sûresi, Medine’de hicretin ikinci senesinde nâzil olmuştur. 30-36. âyetlerin
Mekke’de indiği de söylenmiştir. 75 âyettir. Mushaf tertibine göre 8, iniş
sırasına göre tahmînen 88. sûredir. İsmini, birinci âyette geçen ve “ganimetler”
mânasına gelen اَلأنْفَالُ (Enfâl) kelimesinden
almıştır.
Nuzül
Mushaftaki sıralamada sekizinci, iniş sırasına göre seksen sekizinci sûredir. Bakara sûresinden sonra, Âl-i İmrân’dan önce inmiştir. Sûrenin 30-36. âyetleri dışında kalan kısmının Medine’de indiğinde ittifak vardır. Bu yedi âyet ise bazı müfessirlere göre Mekke’de nâzil olmuştur. Sûre Medine’de, Bakara’dan sonra ikinci sırada gelmeye başlamış, fakat araya başka sûrelerin bazı âyetlerinin nüzûlü de girmiştir. Hicretin üzerinden bir buçuk yıl geçip ramazan ayı gelince müslümanlar Medine yakınlarındaki Bedir mevkiinde, Mekkeli müşriklerle ilk önemli savaşlarını yapmışlardı. Savaş müslümanların zaferiyle sonuçlanmış, düşmandan ganimet de elde edilmişti. Ganimetlerin paylaşımı konusunda daha önceden uygulanarak sabit olmuş İslâmî bir kural bulunmadığı için, doğrudan çarpışmaya katılanlarla cephe gerisinde hizmet verenler, gençlerle yaşlılar, teşvik vb. maksatlarla kendilerine ödül vaad edilmiş kimselerle buna razı olmayanlar arasında ihtilâf çıkmıştı. Ayrıca bu savaşta kardeşini şehid vermiş olan Sa‘d b. Ebû Vakkås da müşriklerden Saîd b. Âsî’yi katletmiş, maktulün kılıcını alarak Resûlullah’a gelmiş, bunun kendisine verilmesini istemişti. İşte bu olaylar ve talepler üzerine daha Bedir’den ayrılmadan ve ganimetler paylaştırılmadan sûrenin ilk âyeti nâzil olmuştur. Bazı müfessirlere göre Hz. Peygamber’i ve müminleri savaşa teşvik eden, iman cephesinin bire karşı on kişiyle savaşsalar bile galip geleceklerini bildiren 64-65. âyetler savaştan önce gelmiştir. Şu halde sûrenin Medine’de, Bedir Savaşı sırasında gelmeye başladığı kesinlik kazanmakta, tamamlanmasının ise daha sonraki zamanlarda olduğu anlaşılmaktadır (İbn Kesîr, III, 545; İbn Âşûr, IX, 245-246).
Konusu
Sûrede
ağırlıklı olarak Bedir savaşından bahsedilmektedir. Buna bağlı olarak savaşın
hedefi, barış, savaşta elde edilen esirler ve ganimetle alakalı hükümler
açıklanmaktadır. Bununla birlikte özetle şu hususlara da yer verilmiştir:
›Allah katında makbul bir mü’minin sahip olması gereken itikat, ahlâk
ve ibâdetle ilgili temel vasıflar,
›Allah yolunda her türlü imkânlarını seferber ederek savaşanlara
gelen ilâhî yardımlar, bunun sebep ve sonuçları,
›Allah’a ve Resûlüne kayıtsız şartsız itaatin gerekliliği ve
itaatsizliğin hazin neticeleri,
›Allah’ın emniyet, mal, evlat gibi nimetlerine şükretmenin ve hakkı
bâtıldan en ince ayrıntılarına kadar ayırarak yüksek bir takvâ hayatı yaşamanın
tavsiye edilmesi,
›Küfrün psikolojisi ve ondan kurtulmanın çareleri,
›Şeytanın desiseleri ve ona aldananların dünyada, ölüm esnasında ve
âhirette karşılaşacakları korkunç manzaralar,
›Allah’ın lutuf, nimet ve cezasının, kulların kendilerini
değiştirme ve iyileştirme çabalarıyla irtibatı,
›Maddî ve manevî değerleri koruyabilmek ve meşrû savunmayı
gerçekleştirebilmek için gerekli olan bütün savaş hazırlıklarının yapılması,
›Gerçek imanın müslümana kazandıracağı izzet ve kuvvet, bununla
beraber müminler arasındaki birlik, beraberlik ve dayanışmanın oluşması,
kuvvetlenmesi ve devam etmesi için gereken şartlar ve bunların hakkiyle îfa
edilmesi.
72: İman edip Allah yolunda hicret eden, mallarıyla ve canlarıyla Allah yolunda cihâd edenlerle onları barındıran ve onlara yardım edenler, işte onlar, birbirlerinin dost ve yardımcılarıdırlar. İman etmiş olmakla birlikte henüz hicret etmeyenlere gelince, hicret edinceye kadar sizin onlarla hiçbir dostluğunuz ve yardımlaşmanız olamaz. Buna rağmen eğer onlar dinlerini korumak için sizden yardım isterlerse, aranızda barış anlaşması bulunan bir topluluk aleyhine olmamak şartıyla, onlara yardım etmeniz lâzımdır. Allah bütün yaptıklarınızı görmektedir.
TEFSİR:
Resûlullah
(s.a.s.) döneminde imanları uğruna yurtlarını terk edip Medine’ye hicret eden
muhacirlerle, onlara kucak açan ve her türlü yardımı seve seve yapan Ensar
birbirlerinin dost ve yardımcısı olduğu gibi, asr-ı saadetten itibaren kıyamete
kadar muhacir ve ensar mevkiinde olan ve bir “Dârü’l-İslâm” yani İslâm’ın
yaşandığı bölge tesis etmiş mü’minler de birbirlerinin dost ve
yardımcılarıdırlar. Bunların birbirleri üzerinde velâyet hakları vardır. Yani:
Birbirlerini savaş, saldırı ve benzeri her türlü tehlikelere karşı
korurlar,
Haklarını savunurlar,
Eksik kalan, aksayan taraflarını tamamlarlar,
Birbirlerinin işlerini düzene koymaya yardımcı olurlar.
Ancak
iman ettiği halde henüz hicret etmemiş bulunan kimselerin “Dârü’l-İslâm”da
yaşayan mü’minler üzerinde bir velâyet hakları yoktur. Yani mü’minler, onları
korumak ve kollamaktan mesul değildirler. Daha açık bir ifadeyle, sadece
Darü’l-İslâm’da yaşayanlar ve oraya hicret edenler, birbirlerine velayet
ilişkisi ile bağlıdırlar. İslâm devletinin sınırları dışında yaşayan
müslümanlar için ise sadece İslâm kardeşliği bağı var olacak, fakat onlarla
velayet ilişkisi içinde olunamayacaktır. Bununla beraber eğer bulundukları
yerde azınlık olan o kimseler, dinlerini yaşama veya kendilerine yapılan dini
baskıları kaldırma maksadıyla yardım isteyecek olurlarsa, mü’minlerin onlara
yardım etme mecburiyetleri vardır. Onları yardımsız bırakmaları asla doğru
değildir. Ancak onlar, Dârü’l-İslâm’daki mü’minlerle kendileri arasında
antlaşma bulunan kâfir bir kavim aleyhine yardım isteyecek olurlarsa, o
kâfirlere karşı onlara yardımcı olmamak ve süresi bitinceye kadar da antlaşmayı
bozmamak gerekir.
Fakat
yardım isteyen mü’minler esir, zayıf ve çaresiz kimselerse, şüphesiz ki onların
velâyet hakkı bâkîdir ve onlara yardımcı olmak vaciptir. Eğer kuvvet ve imkân
varsa onları kurtarmak maksadıyla maddi-manevî bütün imkânları seferber ederek
onları esaretten kurtarmak için harekete geçip onlara yardımcı olmak gerekir.
Bugün -maalesef- ellerinde hazinelerle servet bulunmakla, ihtiyaç fazlası
malları, savaşma güç ve kudretleri olmakla birlikte, kardeşlerini
düşmanlarının esaretinde bırakan ve mü’min diye geçinen insanların mesuliyetini
ve hesaplarının zorluğunu tahayyül etmek lazımdır.
İman edip Allah yolunda hicret eden, mallarıyla ve canlarıyla Allah yolunda cihâd edenlerle onları barındıran ve onlara yardım edenler, işte onlar, birbirlerinin dost ve yardımcılarıdırlar. İman etmiş olmakla birlikte henüz hicret etmeyenlere gelince, hicret edinceye kadar sizin onlarla hiçbir dostluğunuz ve yardımlaşmanız olamaz. Buna rağmen eğer onlar dinlerini korumak için sizden yardım isterlerse, aranızda barış anlaşması bulunan bir topluluk aleyhine olmamak şartıyla, onlara yardım etmeniz lâzımdır. Allah bütün yaptıklarınızı görmektedir.
2.
Diyanet Vakfı Meali
İman edip de hicret edenler, Allah yolunda mallarıyla, canlarıyla cihad edenler ve (muhacirleri) barındırıp yardım edenler var ya, işte onların bir kısmı diğer bir kısmının dostlarıdır. İman edip de hicret etmeyenlere gelince, onlar hicret edinceye kadar size onların mirasından hiçbir pay yoktur. Eğer onlar din hususunda sizden yardım isterlerse, sizinle aralarında sözleşme bulunan bir kavim aleyhine olmaksızın (o müslümanlara) yardım etmek üzerinize borçtur. Allah yapacaklarınızı hakkıyla görmektedir.
3.
Diyanet İşleri (Eski) Meali
Doğrusu inanıp hicret edenler, Allah yolunda mallarıyla canlarıyla cihat edenler ve muhacirleri barındırıp onlara yardım edenler, işte bunlar birbirinin dostudurlar. İnanıp hicret etmeyenlerle, hicret edene kadar sizin dostluğunuz yoktur. Fakat din uğrunda yardım isterlerse, aranızda anlaşma olmayan topluluktan başkasına karşı onlara yardım etmeniz gerekir. Allah işlediklerinizi görür.
4.
Diyanet İşleri (Yeni) Meali
İman edip hicret eden ve Allah yolunda mallarıyla, canlarıyla cihad edenler ve (muhacirleri) barındırıp (onlara) yardım edenler var ya, işte onlar birbirlerinin velileridir. İman edip hicret etmeyenlere gelince, hicret edinceye kadar, onların velayetleri size ait değildir. Eğer din konusunda sizden yardım isterlerse, sizinle aralarında sözleşme bulunan bir kavme karşı olmadıkça, yardım etmek üzerinize borçtur. Allah, yaptıklarınızı hakkıyla görendir.
5.
Elmalılı Hamdi Yazır Meali
Gerçekten de iman edip hicret eden, mallarıyla ve canlarıyla Allah yolunda cihad veren, onları barındırıp yardım edenler, işte bunlar birbirlerinin dostlarıdırlar. İman ettiği halde henüz hicret etmemiş olanlar, hicret edinceye kadar onlar üzerinde herhangi bir velayet hakkınız yoktur. Bununla beraber dinde sizden yardım isterlerse, sizinle arasında antlaşma bulunanlar aleyhine bir durum olmadıkça, onlara yardım etmeniz de üzerinize borçtur. Allah bütün yaptıklarınızı görüp duruyor.
6.
Elmalılı Meali (Orjinal) Meali
O kimseler ki iyman ettiler ve mühacir oldular ve mallariyle, canlariyle Allah yolunda mücahede eylediler ve o kimseler ki barındırdılar, ve yardıma koştular işte bunlar birbirlerinin velileridirler, iyman edib de hicret etmiyenler ise hicretlerine kadar sizin için onlara velâyet namına bir şey yoktur, bununla beraber eğer dinde yardımınızı isterlerse yardım etmek de üzerinize borcdur, ancak sizinle aralarında mîsak bulunan bir kavm aleyhine değil, Allah amellerinizi gözetiyor
7.
Hasan Basri Çantay Meali
İman edib hicret edenler, Allah yolunda bulunanlar, canlariyle cihâdda bulunanlar, (muhacirleri) barındırıb yardım edenler (yok mu?), işte onlar birbirinin (mîrasda) velîleridir îman getirib de hicret etmeyenlere ise, hicret edecekleri zamana kadar, sizin onlara hiç bir şey ile velayetiniz yokdur. (Bununla beraber) eğer onlar dîn hususunda sizden yardım isterlerse yardım etmek üstünüze borcdur. Şu kadar ki sizinle aralarında muaahede bulunan bir kavm aleyhinde değil. Allah yapacaklarınızı hakkıyle görücüdür.
8.
Hayrat Neşriyat Meali
Doğrusu îmân edip hicret edenler ve Allah yolunda mallarıyla canlarıyla cihâd eden (Muhâcir)ler ve (onları) barındırıp yardım edenler (Ensâr) var ya, işte onlar birbirlerinin velîleri (vârisleri)dirler. Îmân edip de (henüz) hicret etmeyenler ise, hicret edinceye kadar onların velâyetinden(mîrasçılığından) size hiçbir şey yoktur. Fakat din husûsunda sizden yardım isterlerse, artık üzerinize (onlara) yardım etmek düşer; ancak aranızda kendileriyle andlaşma bulunan bir kavme karşı (yardım istemeleri) müstesnâ. Allah ise, yapmakta olduklarınızı hakkıyla görücüdür.
9.
Ali Fikri Yavuz Meali
İman edenler, Allah için hicret edenler, Allah yolunda mallarıyla ve canlarıyla mücahede edenler (ki bunlar Muhacirlerdir) , bir de Muhacirleri barındıranlar ve onlara yardım edenler var ya, işte onlar mirasta birbirlerinin velileridirler. (Bidâyette muhacirlerle Ensar birbirlerine mirasçı olurlardı. Sonra bu hüküm kaldırılmıştır). İman edip de hicret etmiyenlere gelince; hicretlerine kadar sizin için mirasda onlara hiç bir velâyetiniz yoktur. Bununla beraber eğer dinde yardımınızı isterlerse, onlara yardım etmekde üzerinize borçdur; ancak sizinle aralarında andlaşma (muahede) bulunan bir kavim aleyhine değil. (Bu takdirde bu müminlere yardım yapılmaz). Allah, yaptıklarınızı tamamıyla görücüdür.
10.
Ömer Nasuhi Bilmen Meali
O kimseler ki, imân ettiler ve muhâcerette bulundular ve Allah yolunda mallarıyla ve nefisleriyle mücâhedeye atıldılar ve o kimseler ki, yer verdiler ve yardım ettiler, işte onlar birbirlerinin velîleridir. Ve o kimseler ki, imân ettiler de muhâcerette bulunmadılar. Hicret edinceye kadar onların velâyetinden hiçbir şey size ait değildir. Ve eğer din hususunda yardımınızı isterlerse yardım etmek üzerinize icab eder. Ancak sizinle aralarında bir muâhede bulunmuş olan bir kavim aleyhine değil! Ve Allah Teâlâ yapacaklarınızı tamamıyla görücüdür.
11.
Ümit Şimşek Meali
İman eden, hicret eden, mallarıyla ve canlarıyla Allah yolunda cihad eden kimseler ile onları barındıran ve onlara yardımcı olanlar birbirinin velisidirler. İman etmiş, fakat hicret etmemiş olanların ise, hicret edinceye kadar, velâyetleri size ait değildir. Ancak onlar din konusunda sizden yardım isterlerse, aranızda antlaşma bulunan bir kavme karşı olmamak şartıyla onlara yardım etmek üzerinize borç olur. Allah ise sizin bütün yaptıklarınızı görmektedir.
12.
Yusuf Ali (English) Meali
Those who believed, and adopted exile, and fought for the Faith, with their property and their persons, in the cause of Allah, as well as those who gave (them) asylum and aid,- these are (all) friends and protectors, one of another. As to those who believed but came not into exile, ye owe no duty of protection to them until they come into exile; but if they seek your aid in religion, it is your duty to help them, except against a people with whom ye have a treaty of mutual alliance. And (remember) Allah seeth all that ye do.
Sadece meal okumak ile Kur'ân-ı Kerim'in bir çok âyetinin tam mânâsı ile anlaşılması mümkün olmayabilir. Ayetlerin izahı için mutlaka bir tefsire başvurulması gerekir. Enfâl Sûresi 72. ayetinin tefsiri için tıklayınız
*
Türkçe okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun görülmemektedir. Ayetler Türkçe olarak arandıkları için sitemize eklenmiştir.
Şifa; deva demektir. Şifa; insanın hastalıktan kurtulması, sıhhat bulması, iyilik bulması anlamlarına gelir. Peki hastalara ne şifa olur?
KUR’AN’DA G ...
Vakıa Suresi Mekke’de nâzil olmuştur. 96 ayettir. İsmini, kıyametin isimlerinden biri olan ve “hâdise, olay” gibi mânalara gelen birinci âyetteki (vâk ...
Ayet-i kerimede şöyle buyrulur:
وَاَنْ اَق۪يمُوا الصَّلٰوةَ وَاتَّقُوهُۜ وَهُوَ الَّذ۪ٓي اِلَيْهِ تُحْشَرُونَ
Bir de bize, “Namazı dosdoğru kılın v ...
