Rûm Sûresi 25-27. ayeti ve tefsiri

Önceki Ayet

25-27 / 60

Sonraki Ayet

Rûm Sûresi Hakkında

Rûm sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 60 âyettir. İsmini, 2. âyetinde yer alan اَلرُّومُ (Rûm) kelimesinden alır. Mushaf tertibine göre 30, nüzûl sırasına göre 84. sûredir.

Rûm Sûresi Konusu

Rûm sûresi, çok mühim bir gaybî hâdiseyi haber vererek başlar. Bu hâdise, Bizanslılarla İranlılar arasında meydana gelecek savaşta Bizanslıların galip gelmesidir. Kur’ân-ı Kerîm’in haber verdiği şekilde gerçekleşen bu hâdise, Kur’an’ın en büyük mûcizelerinden biri olup Peygamberimiz (s.a.s.)’in getirdiği vahyin doğruluğunu ispat eder. Rûm sûresinde; bir taraftan mü’minleri seven, onlara yardım eden, onları zafere eriştireceğini va‘deden ve onları cennetle müjdeleyen; diğer taraftan da âhirete inanmayıp hayatı sadece dünyadan ibaret sayan kâfirleri cehennemle korkutan Yüce Allah’ın varlığının, birliğinin, nihâyetsiz kudret ve azametinin delilleri peş peşe serdedilir. İnsanlar böyle bir Allah’ın dinine girmeye ve o dinin itikâdî, amelî ve ahlâkî gereklerini yapmaya davet edilir. Bu münâsebetle şirkin tutarsızlığı misallerle izah edilirken, şirke bulaşmış hastalıklı ruhların içler acısı halleri ortaya konur. Bunların tedavisi için açık ve anlaşılır reçeteler sunulur. Yine mecbûri istikâmet olan âhiretin varlığı, tabiatta ve insanlarda durmadan cereyan eden ölme ve yeniden dirilme delilleriyle ispat edilir. Mahşerdekilerin diliyle dünyanın bir gün, hatta bir saat gibi çok kısa olduğuna temas edildikten sonra, gönüller o dehşetli ve sonsuz âhiret âleminin manzalarını ibretle temâşâya, kulaklar da, bütün bu hususlarda en doğru bilgiyi ve misalleri veren Kur’ân-ı Kerîm’i dinlemeye yönlendirilir.

Rûm Sûresi Nuzül Sebebi

Mushaftaki sıralamada otuzuncu, iniş sırasına göre seksen dördüncü sûredir. İnşikak sûresinden sonra, Ankebût sûresinden önce Mekke’de inmiştir. 17. âyetinin Medine’de nâzil olduğuna dair bir rivayet de vardır (nüzûl sebebi için bk. 2-6. âyetlerin tefsiri).

وَمِنْ اٰيَاتِه۪ٓ اَنْ تَقُومَ السَّمَٓاءُ وَالْاَرْضُ بِاَمْرِه۪ۜ ثُمَّ اِذَا دَعَاكُمْ دَعْوَةً مِنَ الْاَرْضِ اِذَٓا اَنْتُمْ تَخْرُجُونَ ﴿٢٥﴾

وَلَهُ مَنْ فِي السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضِۜ كُلٌّ لَهُ قَانِتُونَ ﴿٢٦﴾

وَهُوَ الَّذ۪ي يَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُع۪يدُهُ وَهُوَ اَهْوَنُ عَلَيْهِۜ وَلَهُ الْمَثَلُ الْاَعْلٰى فِي السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضِۚ وَهُوَ الْعَز۪يزُ الْحَك۪يمُ۟ ﴿٢٧﴾

Karşılaştır 25: O’nun varlığının delillerinden biri de, göğün ve yerin O’nun emir ve kanunları sayesinde mevcut halleriyle ayakta durmasıdır. Sonra ölü olarak yatmakta olduğunuz yerden sizi çağırıverdiğinde, işte o anda hepiniz hemen dirilip kabirlerinizden çıkacaksınız.

Karşılaştır 26: Göklerde ve yerde kim ve ne varsa hepsi O’nundur. Hepsi de O’na boyun eğmiş durumdadır.

Karşılaştır 27: O, bütün varlıkları ilkin yoktan yaratan, sonra dünyada bu yaratmayı tekrar tekrar yineleyen ve âhirette her şeyi yeniden yaratacak olandır. Bu yaratılışı tekrarlama ve en son yeniden yaratma O’nun için çok daha kolaydır. Göklerde ve yerde tecelli eden en yüce sıfatlar Allah’a aittir. O, kudreti dâimâ üstün gelen, her hükmü ve işi hikmetli ve sağlam olandır.

TEFSİR:

Bu muazzam varlıkları böylece tutabilmek ve düşmelerini engellemek Allah’tan başka kimin haddinedir. Eğer Allah bir an kâinattan ilgisini kesse, kendisine bir zarar gelmeyeceği kesin olmakla birlikte, tüm kâinat darmadağın olur. Âyet-i kerîmede şöyle buyrulur:

“Gökleri ve yeri hiçbir arızâya meydan vermeden tutan ve yok olup gitmekten koruyan Allah’tır. Şayet yıkılıp gidecek olsalar, yemin olsun ki, Allah’tan başka onları tutabilecek hiçbir güç yoktur. O, ceza vermekte acele etmeyen ve çok bağışlayandır.” (Fâtır 35/41)

Serdedilen delillerin açıkça delâlet ettiği gibi nihâyetsiz bir kudret, ilim ve hikmet sahibi olan Allah veya O’nun emriyle bir melek, mahşer günü bir kez “Kalkın!” diye emrettiği zaman tüm insanlar dirilip kabirlerinden kalkacaklardır. Yaratıkların O’nun çağrısına icâbet etmemeleri ve O’nun emrine aykırı davranmaları söz konusu olamaz. Çünkü hepsi O’nundur; ister gönüllü ister gönülsüz olsun, O’na itaat etmek mecburiyetindedirler. Kâinattaki sayısız varlıkları başlangıçta yoktan yaratıp, milyonlarca yüzyıldır bu yaratılışı bir an aksatmadan tekrarlayan Allah Teâlâ, Kur’ân-ı Kerîm’de haber verdiği şekilde kıyâmeti koparıp insanları yeniden diriltmeye elbette kadirdir. Hatta bunu yapmak O’nun için pek kolaydır. Çünkü göklerde ve yerde en yüce sıfatlar, en büyük şan ve şeref O’nundur. Şöyle ki; varlıkta “kıdem”, cömertlikte “kerem”, kudrette “şumûl”, yardımda “kemâl”, ilimde “bütün varlıklara taallük”, hüküm ve kararda “mutlaka tahakkuk etme”, meşîette “hedefe ulaşma”, ceberûtta “izzet ve celâl”, melekûtta “mecd ve cemâl” vasıflarıyla en yüce sıfatlar O’nundur. O’nun her şeye gücü yeter. Yapmak istediği bir şeyi engelleyebilecek hiçbir kuvvet yoktur. Fakat Allah Teâlâ, bu karşı konulmaz kudretiyle rastgele iş yapmaz. Bütün hükümleri ve fiilleri, sayısız hikmetlere dayalıdır.

Şimdi, bütün bu açık delillere rağmen Allah’a ortak koşmanın ne kadar asılsız ve mantıksız bir düşünce olduğunu anlamak için şu örneği dinleyin: