Hicr Sûresi 34-35. ayeti ve tefsiri

Önceki Ayet

34-35 / 99

Sonraki Ayet

Hicr Sûresi Hakkında

Hicr sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 99 âyettir. İsmini 80. âyette geçen اَلْحِجْرُ (hicr) kelimesinden alır. Hicr, Sâlih (a.s.)’ın peygamber olarak gönderildiği Semûd kavminin yaşadığı bölgenin adıdır. Muhtemelen korunaklı bir bölge olması sebebiyle bu adı almış olabilir. Yalnız kelimenin Arapça aslında mâni olmak, mahrum etmek gibi mânaların olması, sûrenin ciddi bir ikaz taşıdığını da göstermektedir. Mushaf tertîbine göre 15, iniş sırasına göre 54. sûredir.

Hicr Sûresi Konusu

Hicr sûresi, Resûlullah (s.a.s.)’in davetini kabul etmeyen, onu inkâr eden, hatta onunla alay edenleri ikaz ve tehditle başlar. Önceki peygamberlere de aynı tavrın sergilendiğini haber vererek Peygamberimiz (s.a.s.)’i teselli buyurur. Kur’an’ın ve onu tebliğ edenin ilâhî muhafaza altında olduğunu, netice itibariyle hakkın gâlip geleceğini müjdeler. Allah Teâlâ’nın gökte ve yerdeki bir kısım kudret ve azamet nişânelerine temasla yeniden dirilişin gerçekliğine işaret eder. Hz. Âdem ve İblîs kıssasını, Hz. İbrâhim, Hz. Lût, Eyke ve Hicr halkı kıssalarını hulâsaten anlatarak hak ile bâtıl arasındaki mücâdeleyi gözler önüne serer. Kur’an’ın ehemmiyetine, Resûlullah (s.a.s.)’in vazife ve mesuliyetine dikkat çekerek, son nefese kadar kulluk telkiniyle sözü tamamlar.

Hicr Sûresi Nuzül Sebebi

Mushaftaki sıralamada on beşinci, iniş sırasına göre elli dördüncü sûredir. Yûsuf sûresinden sonra, En‘âm sûresinden önce Mekke döneminde, müşriklerin Hz. Peygamber’e ve müslümanlara yaptıkları baskıların şiddetlendiği yıllarda nâzil olmuştur (bk. âyet 94). İbn Âşûr’a göre (XIII, 6) bi‘setin (Hz. Peygamber’e vahyin gelmeye başlamasının) dördüncü yılının sonunda inmiştir. 87. âyetin Medine’de indiği yolundaki bilgi itimada şayan görülmemektedir.

قَالَ فَاخْرُجْ مِنْهَا فَاِنَّكَ رَج۪يمٌ ﴿٣٤﴾

وَاِنَّ عَلَيْكَ اللَّعْنَةَ اِلٰى يَوْمِ الدّ۪ينِ ﴿٣٥﴾

Karşılaştır 34: Allah buyurdu ki: “Öyleyse çık oradan! Çünkü sen artık kovulmuş birisin!”

Karşılaştır 35: “Ta hesap gününe kadar bu lânet senin tependen hiç ayrılmayacaktır.”

TEFSİR:

İblîs, Allah’ın emrine isyanı sebebiyle göklerden, cennetten veya melekler arasından yahut hepsinden birden kovulmuştur. Böylece رَج۪يمٌ (racîm) vasfını almıştır. Bu kelimenin aslında taş ile recmetmek, yani taş atmak mânası vardır. Bu da kovmaktan kinâyedir. Çünkü kovulan kimsenin ardından taş atılır. İşte İblîs taşlanarak Allah’ın rahmetinden, her türlü lutuf ve kereminden kovulmuştur. Aynı zamanda o ve zürriyeti parlak ateş şûleleriyle göklerden kovulmakta ve oraya yükselmeleri engellenmektedir. Hesap gününe kadar da İblîs’e lânet edilmiştir. Bu lânet, Sād sûresi 78. âyette beyân buyrulduğu üzere bizzat “Allah’ın lâneti”dir. Kıyâmet günü bu lânet cehennem azabıyla birleşerek ebediyen devam edecektir. (bk. A‘râf 7/44)

Fakat bu arada insanın imtihan edilmesi bakımından çok önemli bir nokta olarak İblîs’e verilen mühletten söz edilerek şöyle buyruluyor: