Hicr Sûresi 87. ayeti ve tefsiri

Önceki Ayet

87 / 99

Sonraki Ayet

Hicr Sûresi Hakkında

Hicr sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 99 âyettir. İsmini 80. âyette geçen اَلْحِجْرُ (hicr) kelimesinden alır. Hicr, Sâlih (a.s.)’ın peygamber olarak gönderildiği Semûd kavminin yaşadığı bölgenin adıdır. Muhtemelen korunaklı bir bölge olması sebebiyle bu adı almış olabilir. Yalnız kelimenin Arapça aslında mâni olmak, mahrum etmek gibi mânaların olması, sûrenin ciddi bir ikaz taşıdığını da göstermektedir. Mushaf tertîbine göre 15, iniş sırasına göre 54. sûredir.

Hicr Sûresi Konusu

Hicr sûresi, Resûlullah (s.a.s.)’in davetini kabul etmeyen, onu inkâr eden, hatta onunla alay edenleri ikaz ve tehditle başlar. Önceki peygamberlere de aynı tavrın sergilendiğini haber vererek Peygamberimiz (s.a.s.)’i teselli buyurur. Kur’an’ın ve onu tebliğ edenin ilâhî muhafaza altında olduğunu, netice itibariyle hakkın gâlip geleceğini müjdeler. Allah Teâlâ’nın gökte ve yerdeki bir kısım kudret ve azamet nişânelerine temasla yeniden dirilişin gerçekliğine işaret eder. Hz. Âdem ve İblîs kıssasını, Hz. İbrâhim, Hz. Lût, Eyke ve Hicr halkı kıssalarını hulâsaten anlatarak hak ile bâtıl arasındaki mücâdeleyi gözler önüne serer. Kur’an’ın ehemmiyetine, Resûlullah (s.a.s.)’in vazife ve mesuliyetine dikkat çekerek, son nefese kadar kulluk telkiniyle sözü tamamlar.

Hicr Sûresi Nuzül Sebebi

Mushaftaki sıralamada on beşinci, iniş sırasına göre elli dördüncü sûredir. Yûsuf sûresinden sonra, En‘âm sûresinden önce Mekke döneminde, müşriklerin Hz. Peygamber’e ve müslümanlara yaptıkları baskıların şiddetlendiği yıllarda nâzil olmuştur (bk. âyet 94). İbn Âşûr’a göre (XIII, 6) bi‘setin (Hz. Peygamber’e vahyin gelmeye başlamasının) dördüncü yılının sonunda inmiştir. 87. âyetin Medine’de indiği yolundaki bilgi itimada şayan görülmemektedir.

وَلَقَدْ اٰتَيْنَاكَ سَبْعًا مِنَ الْمَثَان۪ي وَالْقُرْاٰنَ الْعَظ۪يمَ ﴿٨٧﴾

Karşılaştır 87: Rasûlüm! Elbette biz sana namazın her rekâtında tekrarlanan yedi âyet-i kerîmeyi ve Kur’ân-ı Azîm’i verdik.

TEFSİR:

اَلسَّبْعُ الْمَثَان۪ي (es-Seb‘ü’l-Mesânî), meşhur mânasıyla “sürekli tekrarlanan yedi” demektir. Resûlullah (s.a.s.)’in beyânıyla bu, yedi âyetten oluşan Fâtiha sûresidir. (Buhârî, Tefsir 1/1)

Fâtiha sûresinin bu isimle anılmasının şu hikmetleri olabilir:

Yedi âyetten oluşması,

Namazda her rekatta olmak üzere tekrar tekrar okunması,

Her rekatta Fâtiha’nın peşine bir sûre daha ilâve edilerek bir nevi ikilenmesi,

Sûrenin birincisi Allah’a hamd ve senâ, ikincisi yine O’na dua ve niyâz olmak üzere iki ana bölümden oluşması,

Biri Mekke’de biri de Medine’de olmak üzere kendisine duyulan zaruri ihtiyaca göre iki defa inzal buyrulması.

Böyle bir nimete sahip olan kişinin dünyanın geçici zevklerine göz dikmesi nasıl doğru olabilir: