Lokman Sûresi 31-32. ayeti ve tefsiri

Önceki Ayet

31-32 / 34

Sonraki Ayet

Lokman Sûresi Hakkında

Lokmân sûresi Mekke’de nâzil olmuştur. 34 âyettir. İsmini, 12-19. âyetler arasında oğluna yaptığı nasihatleri sebebiyle Lokmân (a.s.)’dan alır. Mushaf tertîbine göre 31, nüzûl sırasına göre 57. sûredir.

Lokman Sûresi Konusu

Sûre, Kur’ân-ı Kerîm’e inanan ve inanmayanların dünya ve âhiretteki durumlarına kısaca temas ettikten sonra Allah Teâlâ’nın varlık ve kudretinin delillerinden bir demet sunar. Lokmân (a.s.)’ın oğluna yaptığı nasihatler üzerinden, Allah’a şükrü, O’na şirk koşmamayı, ana-babaya iyiliği, ihsan şuuruna ermeyi, güzel bir ibâdet hayatını ve ahlâkî kemâli öğütler. Böylece akıl ve tefekkürün gâyesi olan hikmeti, insanlık için bir ideal olarak gösterir. Daha sonra bir kısım vahdaniyet delillerini, insanın Rabbine ve O’nun dinine olan ihtiyacını bildirir. İnsanları, babanın evlâdına evlâdın da babaya fayda vermeyeceği kıyâmet günüyle korkutup, dünyaya ve şeytana aldanmaya karşı ikaz eder. Son olarak, zâhiren bilgisi ne kadar ilerlerse ilerlesin, insana gizli kalacak bir alanın devamlı bulunacağını hatırlatır.

Lokman Sûresi Nuzül Sebebi

Mushaftaki sıralamada otuz birinci, iniş sırasına göre elli yedinci sûredir. Sâffât sûresinden sonra, Sebe’ sûresinden önce Mekke döneminin ortalarında inmiştir. 27-28. âyetlerin veya 27-29. âyetlerin Medine’de indiği söylenirse de bu yöndeki rivayetler güvenilir bulunmamıştır (İbn Âşûr, XXI, 138). almıştır.

اَلَمْ تَرَ اَنَّ الْفُلْكَ تَجْر۪ي فِي الْبَحْرِ بِنِعْمَتِ اللّٰهِ لِيُرِيَكُمْ مِنْ اٰيَاتِه۪ۜ اِنَّ ف۪ي ذٰلِكَ لَاٰيَاتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ ﴿٣١﴾

وَاِذَا غَشِيَهُمْ مَوْجٌ كَالظُّلَلِ دَعَوُا اللّٰهَ مُخْلِص۪ينَ لَهُ الدّ۪ينَۚ فَلَمَّا نَجّٰيهُمْ اِلَى الْبَرِّ فَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌۜ وَمَا يَجْحَدُ بِاٰيَاتِنَٓا اِلَّا كُلُّ خَتَّارٍ كَفُورٍ ﴿٣٢﴾

Karşılaştır 31: Görmez misin ki, Allah’ın lutfuyla gemiler denizde nasıl akıp gidiyor? Allah böylece varlığının ve kudretinin bir kısım delillerini size göstermek istiyor. Elbette bunda çok sabreden, her dâim şükreden kimseler için deliller, ibretler vardır.

Karşılaştır 32: Denizde gemilerle seyahat ederken onları dağlar gibi dalgalar sardığında sadece Allah’a yönelerek bütün samimiyetleriyle O’na yalvarırlar. Onları kurtarıp selâmetle karaya çıkardığımızda ise içlerinden bir grup orta yolu tutar. Diğerleri ise yeniden inkâra döner. Bizim âyetlerimizi, verdiği söze ihânet eden böyle nankörlerden başkası inkâr etmez.

TEFSİR:

Tonlarca ağırlıktaki gemilerin su üzerinde durup gitmesine sıradan bir hâdise olarak bakmayıp, onu büyük bir kudret akışı ve azamet nişânesi olarak tefekkür ve ibret nazarıyla seyretmek lâzımdır. Fakat mânen bu seviyeye ulaşılması, imanla birlikte ciddi bir “sabır” ve “şükür” terbiyesine bağlıdır. Nitekim Resûl-i Ekrem (s.a.s.): “İman, iki yarımdan oluşur. Yarısı sabır, yarısı şükürdür” (Ali el-Mütteki, Kenzu’l-Ummâl, I, 61) buyurarak bu gerçeğe işaret eder. Gerçek mü’min hem belâ, sıkıntı ve zorluk zamanlarında, hem de genişlik, nimet ve lutuf zamanlarında Allah’ı hatırlar, O’nu aklından çıkarmaz. Fakat imanında zâfiyet bulunan kimseler, denizde dağlar gibi dalgalara tutulmuş insanlar gibi ölümcül sıkıntılara maruz kaldıklarında bütün samimiyetleri ile Allah’a yalvarırken, sıkıntıdan kurtulunca o ihlaslı hallerini devam ettiremezler. Bir kısmında ciddî mânada bir heyecan kaybı yaşanırken; çok zâlim, çok gaddâr ve pek nankör tabiatlı kimseler, iman bağlarından bütünüyle sıyrılıp, üstelik Allah’ın âyetlerini inkâra yönelirler.

O halde: