TEFSİR:
Müşrikler,
Peygamberimiz (s.a.s.)’den İslâm’ı tebliğ konusunda biraz gevşeklik
göstermesini istiyorlardı. Böyle yaparsa, karşılığında ona karşı
düşmanlıklarını hafifleteceklerini söylüyorlardı. Hâsılı uzlaşabilmek için
dinin buyruklarından taviz vermesini bekliyorlardı. Nitekim bu konuya ışık
tutan âyet-i kerîmelerde şöyle buyrulur:
“Rasûlüm!
Müşrikler akıllarınca seni kandıracak, sana vahyettiğimizi bıraktırıp, onun
yerine başka şeyleri bize isnat etmeni sağlayacaklardı. Ancak böyle yaptığın
takdirde seni dost edineceklerdi. Eğer biz sana tam sebat vermemiş olsaydık,
onlara çok küçük de olsa bir meyil gösterebilirdin. O takdirde biz de sana hem
yaşarken hem de ölünce kat kat acılar tattırırdık. Sonra bize karşı sana yardım
edecek kimseyi de bulamazdın.” (İsrâ 17/73-75)
Bu
sebeple Allah Teâlâ hem Peygamberimiz (s.a.s.)’i hem de mü’minleri, dinlerinden
taviz verme talebinde bulunan yalancılara asla boyun eğmemelerini emreder. Dini
yalanlayana itaatin haramlığını bildirir. Çünkü onların itaat edilecek hayırlı
bir vasıfları yoktur. En kötü sıfatlar onlarda toplanmıştır. Âyetlerin
ifadesine göre, şu vasıflar, müşriklerin ileri gelenlerinin ortak sıfatları
idi:
Doğru yanlış demeden bol bol yemin etmek; her sözüne yeminle
başlamak, yeminle bitirmek.
Hakîr, zelîl ve alçak bir durumda olmak. Çok yemin eden kimse de
bu özellik vardır. Çünkü o, kendini herkesin yalancı bildiğini ve yemin etmeden
kimsenin kendine inanmayacağını zanneder. Bu yüzden o, hem kendi nazarında
zelildir, hem de toplum içinde değer verilmeyen âdi, aşağılık bir kimsedir.
Durmadan ayıplamak; eliyle diliyle insanların kusurunu arayıp
ortaya atmaya çalışmak.
Fesat çıkarmak ve insanların arasını bozmak için daimâ söz getirip
götürmek.
Her türlü iyiliğe mâni olmak. Kendisi cimri olup kimseye zerre
kadar bir iyilikte bulunmadığı gibi, her iyi işe karşı çıkar ve insanların
İslâm’a girmelerini önlemek için bütün gücüyle çabalar.
Haddi aşarak insanlara zulmetmek, onların haklarına tecavüz etmek,
hakkı terk edip daima bâtıl üzere bulunmak.
Günahlara dalmak ve onları pervasızca işlemek.
Câhil, kaba, küfründe çok şiddetli ve katı olmak; bâtıl üzere
haksızlık ve düşmanlığı çok ileri götürmek, insanları azaba doğru çekip
sürüklemek.
Soysuzlukla damgalanmış olmak, özellikle nesep itibariyle kötü bir
şöhrete sahip olmak.
Mal ve çocukların çokluğuyla övünmek.
Allah’ın âyetlerini inkâr edip, onlara “öncekilerin masalları”
demek.
Sayılan
bu kötü sıfatlara sahip olan, güç ve zenginliği sebebiyle şımararak Allah’ı ve
Peygamber’i tanımayan, kibrinden dolayı burnu çok yukarıda olan kimsenin burnunu
Allah şerefsizlik ve onursuzluk damgasıyla damgalayacaktır. Böylece gurur ve
kibrini kırıp onu zelil hale getirecek, dünya da âhirette de o hiçbir zaman
zilletten kurtulamayacaktır.
Allah Teâlâ şimdi de mal ve evladının çokluğuna
aldanıp, Allah’ın âyetlerine inanmaya tenezzül etmeyen müşriklerin önderlerine
bir ikaz ve ibret olmak üzere “Bahçe sahipleri”nin kıssasını anlatıyor; bu
bahçe sahiplerini belaya uğrattığı gibi onları da belaya uğratacağını
hatırlatıyor: Kaynak: Ömer Çelik Tefsiri
